Lời tòa soạn

Năm Đinh Dậu 2017 được dự báo là sẽ có nhiều cơ hội và thách thức lớn đối với Việt Nam, nước chủ nhà của Hội nghị cấp cao APEC, nhất là trong bối cảnh thế giới đã trải qua những biến động vô cùng lớn lao trong năm 2016.

Vậy chúng ta cần làm gì để chủ động đón đầu những cơ hội, cũng như các thách thức ấy?

Trước thềm năm mới Đinh Dậu 2017, VietnamPlus đã gặp gỡ các chuyên gia thuộc nhiều lĩnh vực để lắng nghe những tâm tư, ý kiến cùng cả những dự báo, để từ đó chúng ta sẽ có một cái nhìn toàn cảnh về mọi mặt của đời sống xã hội.

Ảnh trên: Các chuyên gia nước ngoài đánh giá sự kỳ vĩ của hang Sơn Đoòng vượt chuẩn thang điểm 10. (Ảnh: Oxalis Adventure Tours cung cấp)

Ảnh dưới: Cao tốc Nội Bài-Lào Cai mở ra cơ hội phát triển cho nhiều tỉnh phía Bắc.

Cơ sở tính dự toán ngân sách năm 2017, theo tiến sỹ Nguyễn Đức Độ (Học viện Tài chính) là hơi… lạc quan và có thể gây căng thẳng năm sau.

“Năm 2017 tôi nghĩ là dự báo vẫn ở mức hơi lạc quan, ví dụ như giá dầu dự đoán ở mức 55 USD/thùng, theo tôi có thể chỉ cỡ 50 USD/thùng,” ông Độ nhận định.

Nói về giá dầu, vị chuyên gia kinh tế cho rằng, ngoài yếu tố sản lượng khai thác, một trong những lý do khiến giá dầu chưa chắc có thể tăng mạnh bởi FED có thể tiếp tục tăng lãi suất, đồng USD cũng có thể lên giá.

Dự toán trên cơ sở giá dầu cỡ 50 USD/thùng, tăng trưởng kinh tế khoảng 6,3%, lạm phát chỉ 2% thì mới an toàn,”

Tuy nhiên, ông Độ cũng không loại trừ trường hợp nếu vị tổng thống của Mỹ năm sau là Donal Trump có chính sách mở rộng tài khóa, cắt giảm thuế, tăng chi tiêu. Điều này theo ông có thể khiến nền kinh tế Mỹ và thế giới cải thiện và phần nào hỗ trợ giá dầu.

“Tuy nhiên, mọi thứ còn ở phía trước và nhiều vấn đề bất định, nên dự toán trên cơ sở giá dầu cỡ 50 USD/thùng, tăng trưởng kinh tế khoảng 6,3%, lạm phát chỉ 2% thì mới an toàn,” ông Độ nói.

Theo ông, hiện tại dự toán dựa trên chỉ số lạm phát 4%, tăng trưởng kinh tế 6,7%, giá dầu 55 USD/thùng sẽ khiến ngân sách “căng thẳng nhất định.”

“Hy vọng Bộ Tài chính có thể hoàn thành kế hoạch của mình,” ông Độ nói về năm 2017.

Chuyên gia cảnh báo xuất khẩu quá phụ thuộc vào doanh nghiệp FDI

Theo ông Phạm Tất Thắng, nghiên cứu viên cao cấp (Bộ Công Thương), hoạt động xuất khẩu năm 2017 sẽ không có nhiều đột phá so với năm 2016 và dự báo tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chỉ quanh con số 7%.

Chuyên gia này cảnh báo, do cơ cấu xuất khẩu vẫn phụ thuộc vào một số mặt hàng cũng như phụ thuộc vào các doanh nghiệp FDI, đơn cử mặt hàng điện thoại di động và điện tử… nên khi vấp phải khó khăn sẽ tác động đến kim ngạch xuất khẩu chung.

Để xuất khẩu tăng trưởng bền vững, ông cho rằng cần tái cơ cấu lại các ngành hàng, tránh quá phụ thuộc vào một thị trường cũng như phụ thuộc vào việc đóng góp của khối doanh nghiệp FDI.

Quan trọng hơn, các Bộ, ngành cần tập trung xây dựng được thương hiệu cho ngành hàng và từng mặt hàng xuất khẩu để nâng cao sức cạnh tranh của sản phẩm.

Cơ hội nhìn thấy rõ nhất nằm ở làn sóng lên sàn của các công ty lớn

Ông Nguyễn Đức Hùng Linh, Giám đốc Phân tích và tư vấn đầu tư khách hàng cá nhân Công ty Chứng khoán – SSI, đưa ra những đánh giá về xu hướng và triển vọng của thị trường chứng khoán sang năm mới.

Theo ông Linh, thị trường chứng khoán sẽ bị tác động bởi những yếu tố vĩ mô trong nước, như mức tăng trưởng dự báo trong khoảng 6,5%-6,7% là không cao, cùng với đó tăng trưởng của các ngành trong nền kinh tế cũng sẽ ở mức vừa phải hay những rủi ro khác (nợ xấu trong lĩnh vực ngân hàng, nợ công…).

Ngoài ra, dòng tiền trên thị trường còn bị ảnh hưởng bởi các yếu tố từ bên ngoài, như chính sách mới của Tổng thống Mỹ sẽ gây ảnh hưởng đến thương mại toàn cầu đồng thời ảnh hưởng đến dòng vốn đầu tư vào Việt Nam.

Tuy nhiên ông Linh nhận định cơ hội nhìn thấy rõ nhất là làn sóng lên sàn của các doanh nghiệp mới, đặc biệt là các doanh nghiệp lớn (như Habeco, Sabeco, Đường Quảng Ngãi, Vietjetair, Vietnam Airline…) sẽ tạo ra nguồn cung hàng hóa tốt cho thị trường./.

“Trước hết chúng ta sẽ đảm bảo được giá trị của VND, hiểu là tỷ lệ tỷ giá giữa VND và một số đồng ngoại tệ sử dụng để thanh toán trong cán cân thương mại của Việt Nam nó sẽ thay đổi phù hợp với sự biến động của thị trường thế giới. Thứ hai là trong năm 2017 sự kết hợp giữa chính sách tiền tệ và chính sách tài khóa sẽ nhuần nhuyễn hơn, hy vọng kết quả thu được sẽ phát hành trái phiếu Chính phủ và hạ lãi suất của trái phiếu Chính phủ xuống. Thứ ba trong năm 2017 chúng ta sẽ thực hiện tốt đề án tái cơ cấu của các tổ chức tín dụng Việt Nam.”

Đó là nhận định của ông Nguyễn Đức Kiên, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đưa về tình hình lãi suất, tỷ giá của ngành ngân hàng trong năm nay.

Theo ông Kiên, phát huy các thành tích đã đạt được trong năm 2016 thì sang năm 2017 hệ thống ngân hàng các tổ chức tín dụng Việt Nam do Ngân hàng Nhà nước là cơ quan quản lý sẽ tiếp tục phát huy được.

Trong năm 2017, với diễn biến khó lường của thế giới như chính sách mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Fed có thể sẽ hạ lãi suất USD

Mặc dù vậy, ông Kiên cũng cho rằng, nếu Ngân hàng Nhà nước không chỉ đạo rốt ráo các tổ chức tín dụng xử lý được nợ xấu, xử lý được tài sản đảm bảo tại VAMC thì rất khó có cơ sở để Ngân hàng Nhà nước chỉ đạo thị trường hạ lãi suất huy động và cho vay xuống.

Đây là hai mặt của một vấn đề, nếu chúng ta làm tốt vấn đề xử lý tài sản đảm bảo, xử lý nợ xấu thì đến cuối năm 2017, lãi suất huy động và lãi suất cho vay sẽ giảm. Làm được điều này sẽ là một trong những đóng góp rất lớn của ngành ngân hàng đối với sự phát triển kinh tế xã hội của Việt Nam.

Trong năm 2017, với diễn biến khó lường của thế giới như chính sách mới của Tổng thống Mỹ Donald Trump, Fed có thể sẽ hạ lãi suất USD… Ông Kiên cho rằng, đồng tiền Việt Nam là một phương tiện thanh toán thì nó cũng phải thực hiện tất cả các quy luật của nền kinh tế thị trường, tức là khi mà tỷ giá giữa VND và USD nó sẽ thay đổi tùy thuộc vào sức khỏe của cả nền kinh tế Mỹ chứ không chỉ phụ thuộc vào mỗi ý muốn chủ quan của nền kinh tế Việt Nam nên tỷ giá phải đi theo giá thị trường, vấn đề là nó phù hợp với sức khỏe của nền kinh tế Việt Nam.

“Năm 2017 không lo cú sốc về giá nguyên vật liệu thế giới”

Kinh tế Việt Nam sẽ tiếp tục đi lên trong năm Đinh Dậu, tuy nhiên tiến sỹ Nguyễn Thanh Bình, Phó phụ trách khoa Chính sách công, Học viện Chính sách và Phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho rằng mặc dù bức tranh tổng thể là sáng lên, song tốc độ tăng trưởng sẽ không mạnh.

Năm 2017, ông Bình kỳ vọng lạm phát tiếp tục được kiểm soát. Song để làm được điều này, Ngân hàng Nhà nước cần tiếp tục ổn định chính sách lạm phát và dần giảm lãi cho vay.

Ông Bình đánh giá cao về chính sách điều hành của Ngân hàng Nhà nước trong năm 2016, với mức tăng CPI dưới 5% là đạt yêu cầu. Bên cạnh đó, xu hướng giảm giá các loại nguyên liệu, vật liệu cơ bản trên thế giới cũng có tác động kìm hãm lạm phát.

“Quan sát trong quá khứ, lãi suất vay trung dài hạn xuống mức 5,5%-7% (năm 2003, 2004) đã tạo được nền tảng phát triển kinh tế. Nhưng sau đó, lãi suất lại bị đẩy lên cao (kể từ 2006) và để lại không ít hậu quả cho đến tận bây giờ,” ông Bình nói./.

Trong năm 2016, đã có 126.296 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài (46.029 lao động nữ; chiếm 36,45%); vượt 26,29% so với kế hoạch năm và bằng 108,89% so với năm 2015. Đây là năm thứ ba liên tiếp số lượng lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài vượt mức 100.000 lao động/năm.

Ông Phạm Viết Hương , Phó Cục trưởng Cục Quản lý lao động ngoài nướ (Bộ Lao động-Thương binh và Xã hội) dự báo, cơ hội làm việc cho những lao động xuất khẩu trong năm 2017 đang là rất lớn, đặc biệt là những người sở hữu chuyên môn cao.

Nhu cầu lao động có chuyên môn cao tại nhiều nước là rất lớn, điều quan trọng là phải chuẩn bị tốt nguồn nhân lực để sẵn sàng đáp ứng”, ông Hương cho biết.

Cuối năm 2016, Nhật Bản vừa thông qua một Luật mới tạo ra nhiều cơ hội hơn cho các lao động nước ngoài, trong đó các Việt Nam. Trong đó, việc kéo dài thời hạn lưu trú cho các thực tập sinh đến 5 năm và mở rộng tiếp nhận nghề hộ lý điều dưỡng là điểm nhấn quan trọng trong bối cảnh tốc độ già hóa dân số tại Nhật Bản cao và nhu cầu đối với nghề này đang là rất lớn.

Tương tự, trong năm 2016, Việt Nam đã có thỏa thuận với Đức liên quan đến vấn đề tuyển chọn đào tạo điều dưỡng sang làm việc trong các bệnh viện tại nước này. Năm 2017, cơ hội là rất rộng mở cho những lao động có chuyên môn trong lĩnh vực này.

Các thị trường Đài Loan, Hàn Quốc, Thái Lan… cũng hứa hẹn sẽ có nhiều cơ hội việc làm cho lao động Việt Nam trong năm 2017./.

Chuyên gia dự báo tuyển dụng nhân sự quản lý sẽ tăng mạnh

Bên cạnh những ngành mũi nhọn như sản xuất, ngân hàng, bán lẻ, vẫn luôn có nhu cầu tuyển nhân sự quản lý tăng liên tục, thì năm 2017 có thể có thêm một số lĩnh vực mới có nhu cầu tuyển dụng cao.

Bà Nguyễn Phương Mai, bà Nguyễn Phương Mai, Giám đốc Điều hành của Công ty Navigos Search cho rằng ngành quảng cáo, thông có khả năng tăng trưởng mạnh sau một loạt những thương vụ mua bán và sát nhập được thực hiện trong năm 2016. Ngành bất động sản, công nghệ thông tin cũng sẽ có nhiều khởi sắc trong năm 2017.

Ngoài ra, theo bà Nguyễn Phương Mai thì mảng bảo hiểm phi nhân thọ cũng được dự báo tăng trưởng do các công ty trong ngành này đang giới thiệu nhiều sản phẩm mới trên thị trường, trong đó xuất hiện cả những sản phẩm chưa từng có tại thị trường Việt Nam và chưa từng có người Việt Nam nào có kinh nghiệm theo như yêu cầu tuyển dụng từ phía khách hàng.

“Nhưng cũng chính vì vậy, việc tuyển dụng trong mảng này sẽ có thêm nhiều thử thách mới mẻ. Những ứng viên tương đối phù hợp, có triển vọngtrong lĩnh vực này sẽ nhận được mức lương khá cao để tăng tính cạnh tranh giữa các đơn vị bảo hiểm,” bà Nguyễn Phương Mai chia sẻ.

Trong năm 2017, lao động Việt Nam sẽ phải cạnh trânh với các ứng viên người nước ngoài trong các vị trí giám đốc sáng tạo của các công ty quảng cáo, quản lý trong lĩnh vực công nghệ thông tin./.

Theo đánh giá của Tiến sỹ Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, Viện trưởng Viện Chính sách và Chiến lược phát triển Nông nghiệp Nông thôn, năm 2017 doanh nghiệp và nông dân sẽ tiếp tục có hứng khởi đầu tư vào các lĩnh vực hiện đang có tiềm năng rất lớn về thị trường và có lãi cao như trái cây, tôm, điều.

“Đó là những ngành hàng có thị trường vẫn đang lên, vẫn có dư địa và tiềm năng, lợi nhuận rất lớn để phát triển trong năm 2017,” Viện trưởng Nguyễn Đỗ Anh Tuấn khẳng định.

Đặc biệt, Viện trưởng Nguyễn Đỗ Anh Tuấn cũng cho rằng, điểm khởi sắc của ngành nông nghiệp trong năm 2017, không chỉ về mặt số lượng, giá trị mà về mặt chất lượng sẽ có những đầu tư vào nông nghiệp công nghệ cao, có những đầu tư vào nông nghiệp sạch để tạo niềm tin cho người tiêu dùng có thương hiệu trên thị trường quốc tế.

“Có một mảng mà tôi nghĩ là các doanh nghiệp sẽ bắt đầu quan tâm đó là đầu tư vào chế biến tinh, chế biến sâu các sản phẩm nông lâm thủy sản để tạo giá trị mới và nâng đẳng cấp của nông nghiệp Việt Nam lên một tầm cao mới,” ông Tuấn nhấn mạnh.

Theo Viện trưởng Nguyễn Đỗ Anh Tuấn, trái cây là một ngành hàng rất có tiềm năng khi thu nhập người dân tăng lên thì họ chuyển sang dùng trái cây chất lượng nhiều hơn nên tiềm năng thị trưởng rất “mở.”

Mặt khác, Việt Nam được đánh giá là một nước có tiềm năng về trái cây với thời tiết bốn mùa ở các địa lý khác nhau nên rất đa dạng về trái cây. Do đó, trái cây sẽ là mặt hàng tiếp tục nổi lên trong thời gian tới.

“Bộ Nông nghiệp cũng đặt mục tiêu kim ngạch xuất khẩu toàn ngành năm 2017 duy trì và tăng lên đạt khoảng 32,5-33 tỷ. Tôi nghĩ nếu vấn đề quan trọng nhất là thị trường thuận lợi thì hoàn toàn có thể tăng được với một số lĩnh vực mới mà chúng ta đang có tiềm năng như tôm, trái cây, điều, chè,” ông Tuấn nhấn mạnh./.

Sau một thời gian phát triển “nóng” và tạo sức bật về hạ tầng giao thông, năm 2016 vừa qua có thể là một năm “chững lại” của Bộ Giao thông Vận tải khi rất ít dự án giao thông được đầu tư triển khai.

Ông Nguyễn Xuân Thủy, chuyên gia giao thông, nguyên Giám đốc Nhà xuất bản Giao thông Vận tải (Bộ Giao thông Vận tải) dự báo, năm 2017, ngành giao thông phải tập trung phát triển hạ tầng giao thông đô thị để giảm ùn tắc, tái cơ cấu vận tải, chú trọng đến công tác quy hoạch đặc biệt là cân nhắc và xem xét kỹ việc đầu tư vào các tuyến đường cao tốc Bắc Nam và đường sắt cao tốc trong thời gian tới.

Theo ông Thủy, tại các đô thị, hạ tầng giao thông và giao thông công cộng phải phát triển với tốc độ nhanh hơn vì nếu không ùn tắc giao thông sẽ là vấn nạn cực kỳ nặng nề.

Bên cạnh đó, trong năm 2017, ngành giao thông nên tập trung phát triển giao thông đường biển và đường thủy. Đường sắt Bắc-Nam hiệu quả thấp nên phải dùng xe container chuyên chở lớn “phá” đường bộ. Theo ông, chưa tính chi phí đường cao tốc quá đắt thì nên phát triển đường thủy Bắc-Nam, dùng những đoàn tàu nghìn tấn trở lên để chở hàng hóa sau đó đi đường ngang vào, tàu có thể đi thẳng vào sông Hậu, Cần Thơ từ đó hàng hóa đi thẳng ra biển và các hướng khác mà không phải trung chuyển qua cảng Sài Gòn…

Ngoài ra, lĩnh vực hàng không nâng cấp các sân bay Nội Bài, Tân Sơn Nhất, xây dựng nhanh sân bay Long Thành. Đường bộ nên giảm bớt đường cao tốc, xây dựng đường thật cần thiết để tập trung cho giao thông đô thị.

Ông Thủy cũng nhìn nhận, ngành giao thông nên chú ý vấn đề quy hoạch đồng thời ông cũng đặt ra câu hỏi có nên vội vàng làm đường sắt cao tốc Bắc-Nam hay không vì tốn 56 tỷ USD tức là bằng cả nền kinh tế?

“Đường sắt cao tốc nên trình Chính phủ vào năm 2030 và đến năm 2040-2050 triển khai. Đường sắt cao tốc là ‘một giấc mơ’ chưa nên làm. Trong thời gian này, nên nâng cấp đường sắt Bắc-Nam từ khổ 1.000mm lên thành 1.435mm, đường đơn thành đường đôi và chi phí rơi vào khoảng 10-12 tỷ USD sẽ đạt lưu tốc đoàn tàu 100-120km/giờ, năng lực vận tải tăng gấp 2-3 lần. Nếu chúng ta quá nóng ruột làm đường sắt cao tốc thì chả khác gì ‘nhà tranh nhưng đặt điều hòa’,” ông Thủy bày tỏ quan điểm.

Đặc biệt, ông Thủy cũng cảnh báo lưu ý kỹ về dự án đường cao tốc Bắc-Nam khi triển khai thêm nữa thì quá nhiều vì trục Bắc-Nam hiện có 5 tuyến là đường biển – vốn là giấc mơ của các nước để giảm bớt đường bộ, nâng cao hiệu quả vận tải, đường sắt Bắc-Nam, đường Hồ Chí Minh, Quốc lộ 1.

“Tất nhiên đầu tư càng nhiều hạ tầng giao thông thì càng tốt nhưng trong điều kiện những cái khác cần hơn thì nên điều chỉnh cho hợp lý và nâng cao hiệu quả,” ông Thủy nói.

Đề cập về nguồn vốn “rót” vào ngành giao thông, theo ông Thủy, một số quốc gia vẫn muốn đầu tư vào nước ta làm đường cao tốc hay những công trình cần thiết nhưng cái quan trọng công tác quy hoạch phải thật hợp lý để nguồn vốn nhà đầu tư nước ngoài vào nhanh gọn, không như nguồn đầu tư từ Trung Quốc ở một số dự án gây nhiều khó khăn như tuyến đường sắt trên cao Cát Linh-Hà Đông thi công kéo dài, xảy ra nhiều sự cố và gây bức xúc và giảm lòng tin của nhân dân.

“Đầu tư xã hội hóa nguồn lực vẫn còn bởi nhà đầu tư vẫn đang tập trung nhiều vào các dự án bất động sản. Vậy tại sao không kéo nguồn vốn này qua giao thông? Chẳng qua là không có chính sách. Nếu có chính sách hợp lý thì thu hút được nhiều vốn của xã hội hóa vào các dự án giao thông,” vị chuyên gia này khẳng định./.

Năm 2016 đã chứng kiến nhiều cuộc tấn công mạng nhắm vào hạ tầng công nghệ tại Việt Nam. Thống kê của Trung tâm ứng cứu khẩn cấp máy tính Việt Nam cho thấy, đã có 134.375 sự cố tấn công mạng của cả 3 loại hình Phishing (lừa đảo), Malware (mã độc) và Deface (tấn công thay đổi giao diện).

Nếu đem so sánh với 2015, số lượng vụ tấn công mạng gấp hơn 4,2 lần (năm 2015 là 31.585 sự cố tấn công mạng).

Trao đổi với phóng viên VietnamPlus, một số chuyên gia cho biết năm 2017, tình hình an ninh mạng vẫn khá phức tạp.

Xu hướng IoT là tất yếu, mỗi một thiết bị trong gia đình như tivi, tủ lạnh hay thiết bị kết nối Wi-Fi… Trong trường hợp các thiết bị này có lỗ hổng, có phần mềm độc hại thì các thiết bị đó sẽ là gián điệp nằm vùng sẵn trong hệ thống của mỗi gia đình.  

Cụ thể, ông Nguyễn Huy Dũng, Phó Cục trưởng Cục An toàn thông tin (Bộ Thông tin và Truyền thông) nhận định, năm 2017 có một số xu hướng tấn công mạng đáng lưu ý.

Thứ nhất, các cuộc tấn công có chủ đích vào những hệ thống thông tin quan trọng sẽ tiếp tục là vấn đề nóng trong năm 2017. Đặc biệt là một số hệ thống liên quan đến lĩnh vực hạ tầng giao thông, tài chính ngân hàng và một số hệ thống điều khiển.

Thứ hai, nguy cơ mất an toàn thông tin đến từ các thiết bị IoT (Internet of Things) tiếp tục gia tăng.

Chúng ta đã từng chứng kiến những cuộc tấn công từ chối dịch vụ phân tán (DDoS) huy động được sự tham gia của các thiết bị IoT phổ biến tại Việt Nam như camera giám sát an ninh gây ra vấn đề lớn cho các cơ quan, tổ chức.

Hiện, xu hướng IoT là tất yếu, mỗi một thiết bị trong gia đình như tivi, tủ lạnh hay thiết bị kết nối Wi-Fi… Trong trường hợp các thiết bị này có lỗ hổng, có phần mềm độc hại thì các thiết bị đó sẽ là gián điệp nằm vùng sẵn trong hệ thống của mỗi gia đình.

Thứ ba, việc lừa đảo, giả mạo để trục lợi thông qua mạng xã hội, đặc biệt là vấn đề lộ lọt thông tin cá nhân tiếp tục là vấn đề nóng./.

Theo ông Trần Trọng Thành – Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Cổ phần Dịch vụ Trực tuyến Vinapo và là đơn vị nghiên cứu phát triển sách điện tử Alezaa, sau khoảng sáu năm phát triển đi lên, trong giai đoạn từ năm 2015 tới nay, thị trường sách điện tử (cả trên thế giới và ở Việt Nam) đang đi ngang.

Phân tích nguyên nhân của diễn biến này, ông Trần Trọng Thành cho rằng, sự phát triển của thị trường này phụ thuộc nhiều vào sự phát triển của công nghệ (cả phần cứng và phần mềm). Tuy nhiên, trong hai năm vừa qua, công nghệ chưa có bước phát triển vượt trội, đặc biệt là phần cứng.

”Với việc ra mắt của một phần mềm mới hỗ trợ việc sử dụng sách điện tử (do người Việt Nam tạo ra) trong nửa đầu năm 2017, tôi kỳ vọng, thị trường sách điện tử Việt Nam sẽ có bước đột phá trong nửa cuối năm 2017,” ông Trần Trọng Thành nói.

Nhìn lại thị trường sách điện tử trong năm 2016, ông Thành cho biết, bên cạnh hai dòng sách có số lượng độc giả lớn từ những năm trước (sách kinh tế và sách phát triển bản thân), sách nuôi dạy con trở thành dòng sách “hot,” thu hút lượng lớn độc giả (trong độ tuổi từ 25-40 tuổi).

“Trong khoảng 5 năm trở lại đây, sách nuôi dạy con được phát hành khá nhiều ở Việt Nam. Trước đó, ở Việt Nam có rất ít đầu sách thuộc dòng này, trong khi ở các nước phát triển, đây là dòng sách được đầu tư rất mạnh. Tôi cho rằng, trong năm 2017, dòng sách này không những sẽ được dịch nhiều hơn ở Việt Nam mà còn có nhiều tác giả người Việt viết những cuốn sách nuôi dạy con,” ông Trần Trọng Thành nhận định.

Trong năm qua, có những cuốn sách về chủ đề nuôi dạy con của các tác giả Việt Nam đã thực sự gây “sốt” (ví dụ như cuốn “Con nghĩ đi, mẹ không biết” – Thu Hà). Ông Thành cho rằng, sách của các tác giả Việt Nam thu hút độc giả bởi nội dung cuốn sách giải quyết được những vấn đề của thực tế việc nuôi dạy con ở Việt Nam hiện nay: học sinh Việt Nam đi học thêm nhiều, trẻ bị điểm kém thì bố mẹ nên phản ứng và xử lý thế nào?

“Trong khi đó, ở nước ngoài, đặc biệt là ở các nước phương Tây, cha mẹ không quan tâm nhiều đến điểm số của con ở trường học. Điều họ quan tâm hơn là: con thích gì? Con chơi thế nào? Còn ở Việt Nam, phần lớn phụ huynh vẫn đặt nặng vấn đề con xếp thứ tự bao nhiêu ở lớp, con có được học sinh giỏi không, con được mấy điểm…,” ông Thành phân tích./.

Ông Ngô Hoài Chung, Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Du lịch cho biết, trong năm 2017, với những nguồn lực đầu tư từ Chương trình hành động quốc gia và Chương trình xúc tiến du lịch quốc gia, chúng ta có khoảng hơn 3 triệu USD.

Và nếu huy động thêm từ các nguồn hợp tác công-tư, các nguồn xã hội hóa và các nguồn khác thì chúng ta phấn đấu có con số khoảng 15 triệu USD, để rồi từ đó phục vụ toàn diện cho quảng bá xúc tiến du lịch Việt Nam.

Theo ông Chung, dự báo trong năm 2017 các con số tăng trưởng của ngành không có quá nhiều đột biến, mà vẫn đi theo lộ trình tăng trưởng đều.

Các thị trường trọng điểm được xác định tập trung quảng bá là thị trường khách châu Âu, Đông Bắc Á (bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản).

Những chính sách áp dụng với các thị trường này như sau: Thứ nhất, tiếp tục miễn visa đơn phương cho các nước châu Âu cũng như thực hiện chính sách e-visa tại cửa khẩu đối với các quốc gia được Chính phủ cho phép thực hiện thí điểm từ ngày 1/2/2017, nhằm tạo môi trường thông thoáng, thuận tiện cho khách đến Việt Nam.

Thứ hai, tiếp tục đẩy mạnh công tác quảng bá xúc tiến thông qua giới thiệu du lịch Việt Nam tại các thị trường trọng điểm, thị trường tiềm năng, cũng như tham gia với quy mô lớn hơn, đầu tư có chiều sâu hơn tại các hội chợ du lịch quốc tế. Qua đó, giới thiệu sản phẩm du lịch Việt Nam chất lượng, đặc sắc, điểm đến Việt Nam thân thiện, hấp dẫn du khách.

Thứ ba, thông qua các chiến dịch truyền thông, quảng bá sản phẩm du lịch độc đáo để lan tỏa hình ảnh du lịch Việt Nam ra thế giới, góp phần nâng cao sức hấp dẫn của du lịch Việt đến các thị trường trọng điểm và thu hút khách đến với Việt Nam./.

Chuyên gia Vũ Mạnh Hải đặt rất nhiều niềm tin vào U23 Việt Nam và U20 Việt Nam trước thềm các giải đấu lớn trong năm 2017 của bóng đá Việt Nam.

Ông Hải tin rằng với lực lượng rất mạnh, U23 Việt Nam sẽ dễ dàng vượt qua vòng bảng và có thể mơ về tấm huy chương vàng SEA Games.

Giải đấu tại Malaysia 2017 là giải đấu được kỳ vọng lớn của bóng đá Việt Nam khi lứa cầu thủ Xuân Trường, Văn Thanh đang vào độ chín còn Công Phượng, Tuấn Anh vẫn thể hiện tiềm năng lớn.

Đây cũng là cơ hội vàng để bóng đá Việt Nam giải cơn khát vàng ở sân chơi khu vực.

Đó cũng là cơ hội vàng để bóng đá Việt Nam giải cơn khát vàng ở sân chơi khu vực. Cựu danh thủ Thể Công nhấn mạnh: “Với tình hình này, tôi nghĩ chúng ta không thể bị loại từ vòng bảng.”

Bên cạnh SEA Games, bóng đá Việt Nam còn một nhiệm vụ khó khăn gấp bội là U20 World Cup. Đây là giải đấu thế giới đầu tiên trong lịch sử của bóng đá (11 người) Việt Nam.

Ông Hải phân tích: “Bất kỳ đội tuyển nào giành vé dự U20 World Cup thì đó đều là niềm tự hào của quốc gia đó. Chúng ta phải cố gắng làm sao để thể hiện được trình độ của mình với thế giới, phải thể hiện rằng chúng ta có vé vào chung kết là may mắn chứ không phải không xứng đáng. Chúng ta không nên đặt ra chỉ tiêu nhưng có một chỉ tiêu chung mà tất cả đều hiểu là phải thi đấu hết sức mình”.

Bên cạnh đó, chuyên gia người Hà Nội cũng dành những lời khen ngợi và kỳ vọng cho bộ ba cầu thủ trẻ Xuân Trường, Văn Thanh, Quang Hải. Đó là những cầu thủ có thể tạo bước đột phá và chuyên môn và mang tới thành công cho bóng đá Việt Nam trong năm 2017.

Khép lại một năm bất thường về thời tiết, cả nước đã phải hứng chịu những đợt băng tuyết trái mùa; hạn hán, ngập mặn và biển xâm thực khoét sâu vào đất liền; gần đây là lũ lụt hoành hành ở miền Trung, ảnh hưởng nặng nề đến kinh tế-xã hội.

Câu hỏi được nhiều người quan tâm là: Liệu kịch bản thời tiết, khí hậu bất thường và khốc liệt trên có tiếp tục lặp lại trong năm 2017?

Trao đổi với phóng viên VietnamPlus, ông Lê Thanh Hải, Phó Tổng Giám đốc Trung tâm Khí tượng Thủy văn Quốc gia nhận định: Trong sáu tháng đầu năm 2017, thời tiết trên cả nước sẽ ôn hòa hơn, song những cơn bão rớt của năm 2016 thì vẫn còn.

Ngay trong tháng Giêng này, vẫn có thể xuất hiện bão, hoặc áp thấp nhiệt đới hoạt động trên biển Đông, và có thể ảnh hưởng đến ngoài khơi Trường Sa và Hoàng Sa.

Năm Đinh Dậu 2017 cũng được dự báo là một năm thiên ấm, nhưng có thể xuất hiện các hình thái trái mùa. Ví dụ, khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ, năm nay có thể có xuất hiện mưa trái mùa và các trận dông lốc nhiều hơn.

Đặc biệt là mùa Xuân ở Bắc Bộ, mưa rào kèm theo dông lốc, mưa đá có khả năng sẽ xuất hiện nhiều hơn. Rét đậm vẫn tiếp tục xảy ra ở nửa cuối tháng Giêng và nửa đầu tháng Hai. Tuy nhiên, các đợt rét đậm sẽ ngắn ngày, không kéo dài. Tình hình vẫn còn tiếp tục phải theo dõi.

Trong mùa mưa bão, các đợt mưa, bão sẽ diễn ra đúng chu kỳ với số lượng ở mức trung bình. Tức là sẽ có khoảng 10-12 cơn bão xuất hiện ở trên biển Đông, một nửa số đó sẽ ảnh hưởng đến Việt Nam.

Mùa mưa bão năm nay ở Bắc Bộ sẽ xuất hiện vào tháng Bảy, tháng Tám. Tây Nguyên và Nam Bộ diễn ra vào tháng Năm và sẽ kết thúc vào khoảng tháng Mười. Khu vực Trung Bộ tiếp tục mưa nhưng ít có khả năng xuất hiện các đợt mưa kéo dài đến cuối năm./.

“Một chiếc điện thoại di động mang tính cách mạng, một chiếc iPod màn hình rộng với điều khiển cảm ứng, và một thiết bị thông tin liên lạc internet mang tính đột phá với email giao diện desktop, trình duyệt web, tìm kiếm và bản đồ – tích hợp vào một thiết bị cầm tay nhỏ và nhẹ.”

Đó là những lời giới thiệu đầy tự hào của Steve Jobs về chiếc điện thoại iPhone đầu tiên cách đây 10 năm, đánh dấu mở màn một cuộc cách mạng thực sự cho chiếc điện thoại di động cũng như những thay đổi lớn lao của các ngành công nghiệp điện tử-viễn thông-lập trình, làm đổi thay toàn diện cách con người sử dụng điện thoại di động liên lạc với nhau.

Ba đặc tính nền tảng cơ bản tạo nên chiếc iPhone đầu tiên vẫn còn trong những chiếc iPhone hiện nay, thậm chí nó đã thành những tiêu chuẩn vàng cho tình trạng “trăm hoa đua nở” của hàng tỷ chiếc điện thoại thông minh xuất hiện trong suốt 10 năm qua.

iPhone đã tạo ra những ngành công nghiệp mới như công nghiệp ứng dụng di động, không thể tồn tại mà không có những chiếc điện thoại thông minh.

Apple đã bán được hơn 1,2 tỷ chiếc iPhone và trở thành công ty đại chúng có lợi nhuận nhất trên thế giới.

Thật không quá khi khẳng định iPhone là thiết bị tiêu dùng thành công nhất từ trước tới nay.

“Thật khó để làm giảm những tác động [của iPhone],” nhà phân tích Ross Rubin của hãng nghiên cứu Reticle Research cho biết. “Làn sóng mà nó tạo ra đã ảnh hưởng trên diện rộng của cuộc sống.”

Hãy cùng VietnamPlus nhìn lại chặng đường 10 năm qua cũng như dự báo xem 10 năm tới chiếc điện thoại này sẽ biến đổi ra sao.

Một thập kỷ “gây bão” của iPhone

Sản phẩm điện thoại thông minh iPhone của hãng công nghệ Apple (Mỹ) ngày 9/1 vừa qua đã ghi dấu mốc kỷ niệm tròn 10 năm ra đời (9/1/2007- 9/1/2017).

iPhone đã đi được một chặng đường dài kể từ khi nó được giới thiệu với thế giới một thập kỷ trước đây.

Với những tính năng vượt trội hơn so với loại điện thoại di động “kém thông minh” thời bấy giờ, sự xuất hiện của chiếc iPhone đã mở đầu cho kỷ nguyên của điện thoại thông minh làm thay đổi cuộc sống của con người.

iPhone là “sản phẩm cách mạng và ma thuật mà theo nghĩa đen, nó đã đi trước bất kỳ chiếc điện thoại nào khác tới 5 năm” – Steve Jobs tự hào giới thiệu về chiếc iPhone đầu tiên, trên sân khấu ở San Francisco trong sự kiện MacWorld 2007 vào ngày 9/1/2007.

Chiếc iPhone đầu tiên có giá bán khá cao, 499-599 USD, chỉ được phân phối hạn chế qua nhà mạng AT&T và lúc đó chưa có App Store. Tuy nhiên, thống kê cho thấy đã có hơn 6 triệu chiếc iPhone đời đầu này được tiêu thụ.

Điểm khác biệt của chiếc iPhone “thời kỳ sơ khai” là nó không tích hợp bàn phím vật lý như các dòng điện thoại thông minh khác vào thời điểm đó, mà hoàn toàn được trang bị bàn phím cảm ứng. Đây chính là điều khiến nhiều người muốn sở hữu để trải nghiệm bàn phím ảo.

Đúng như khẩu hiệu “Đây chỉ là sự khởi đầu. Apple sẽ tái sáng tạo phiên bản iPhone mới,” một năm sau đó, hãng công nghệ hàng đầu của Mỹ cho ra đời iPhone 3G với nhiều cải tiến về thiết kế: mặt sau được làm bằng nhựa màu trắng thay cho vỏ kim loại.

Kể từ mốc năm 2007, cứ mỗi năm, “Trái táo cắn dở” khiến làng công nghệ “thấp thỏm” và bất ngờ khi liên tục tung ra các thế hệ iPhone với nhiều cải tiến cả về hình thức và nội dung.

Sự ra đời của những chiếc iPhone đã dần hoàn thiện loại smartphone này. Độ phân giải màn hình đã tăng lên đến mức mà các điểm ảnh riêng lẻ không còn thấy rõ bằng mắt. Các bộ vi xử lý và chip đồ họa đã tăng về hiệu suất, nhanh gấp 120 và 240 lần so với iPhone ban đầu.

Các tính năng khác như tuổi thọ pin và camera cũng cải thiện đáng kể trong thập kỷ qua.

Từ chiếc camera 2MP rồi được nâng cấp dần lên 12MP, iPhone thế hệ sau đã dần thay thế những chiếc máy ảnh du lịch. Điện thoại iPhone còn được tích hợp cả máy nghe nhạc iPod bên trong, cho phép đồng bộ và tải các bài hát, đem lại trải nghiệm nghe nhạc tuyệt vời hơn trước.

Từ kích thước 3,6 inch của iPhone 2G, iPhone 7 – dòng điện thoại mới nhất của Apple, nay sở hữu màn hình cực đại, dập tắt những phàn nàn của khách hàng về kích thước hạn chế.

Bộ nhớ cũng là sự cải thiện vượt bậc của Apple sau 1 thập kỷ trình làng iPhone. Nếu như chiếc iPhone thế hệ đầu tiên ra mắt người dùng với 2 phiên bản 2GB và 4GB, thì ngày nay với bộ nhớ lên tới 256GB, chiếc iPhone thế hệ mới nhất đã chứng minh với thế giới rằng “Trái táo cắn dở” luôn bắt đúng và bắt kịp yêu cầu của người sử dụng, trở thành thiết bị di động hàng đầu trong kỷ nguyên công nghệ.

Nhắc đến iPhone không thể không nhắc đến nhà sáng lập và đồng thời là Giám đốc điều hành Apple – Steve Jobs. Hình ảnh Steve Jobs với chiếc điện thoại iPhone đầu tiên tại hội chợ Macworld 2007 vẫn là một biểu tượng trong làng công nghệ thế giới.

Những dự báo cho iPhone trong 10 năm tới

Đối với Apple, 10 năm tới sẽ là một khoảng thời gian để đưa ra những tinh chỉnh nhiều hơn cho chiếc điện thoại rất phổ biến của họ, đặc biệt khi doanh số iPhone bắt đầu sụt giảm và sự lớn mạnh không ngừng của các đối thủ cạnh tranh.

iPhone có thể vẫn có hình dạng hình chữ nhật với mặt kính phía trước trong thập kỷ tiếp nhưng quan trọng hơn, nó sẽ cần phải thay đổi một vài chi tiết khác để giữ vững vị trí trung tâm so với tất cả mọi thứ khác xung quanh mà nó đã đạt được trong suốt 10 năm qua. Điều này sẽ là thách thức lớn với Apple trong bối cảnh thế giới công nghệ đang cuốn mình trong “cơn bão” thực tế ảo và nhà thông minh cũng như trí tuệ nhân tạo.

“iPhone là một phần tất yếu trong cuộc sống của khách hàng, và ngày nay hơn bao giờ hết nó đang định nghĩa lại cách chúng ta giao tiếp, giải trí, làm việc và sinh sống,” Giám đốc điều hành (CEO) Apple Tim Cook cho biết trong một tuyên bố được đăng tại mục tin tức trực tuyến của Apple. “iPhone đặt ra tiêu chuẩn cho điện toán di động trong thập kỷ đầu tiên của mình và chúng tôi mới chỉ bắt đầu. Điều tốt nhất vẫn chưa đến.”

Thật vậy, trong suốt 10 năm qua, mỗi sự kiện ra iPhone của Apple luôn mang đến cho người tiêu dùng và giới công nghệ những sự kỳ vọng vào những điều mới mẻ, những thứ “vẫn chưa đến.”

Dưới đây là những dự báo, mong đợi về những chiếc iPhone tiếp theo trong 10 năm tới:

Sự đơn giản

Một trong những điều đã làm nên thành công của iPhone là sự đơn giản trong những tác vụ của nó. Tuy nhiên, trong quá trình tiến hóa 10 năm qua, iOS – hệ điều hành “linh hồn” của iPhone – đã không ngừng được bổ sung các tính năng phức tạp. Các cài đặt, quản lý lưu trữ đám mây và hình ảnh, hay điều hướng thông báo liên tục có những thay đổi trong thời gian qua. Sự lúng túng khi sử dụng iPhone đã bắt đầu xuất hiện trong một số người dùng.

Apple có thể hướng đến việc làm cho iPhone đơn giản thêm một lần nữa, khi lược hóa trải nghiệm để mang đến một cái gì đó cần thiết hơn. Apple cần phải tái tạo lại thiết kế của iPhone, gồm cả phần mềm, để chúng ít lộn xộn.

Apple cũng cần đa dạng hóa nhiều hơn các phiên bản iPhone. So với chiếc iPhone đầu tiên, tới nay cùng một mẫu iPhone nhưng Apple đã cho ra rất nhiều phiên bản kích cỡ, màu sắc và bộ vi xử lý khác nhau, thậm chí một tin đồn cho biết Apple sẽ mang tới mẫu iPhone nhiều loại màn hình vào năm tới.

Thực tế của thị trường điện thoại cho thấy Apple sẽ phải tiếp tục đáp ứng các phân khúc khách hàng có điều kiện ngân sách và nhu cầu sử dụng khác nhau. Điều đó đồng nghĩa với việc không có con đường trở lại mẫu iPhone chỉ duy nhất một phiên bản. Tuy nhiên, với tiêu chí đơn giản hóa, Apple cần dùng các phiên bản iPhone để phân loại đối tượng người dùng, mang đến cho họ một chiếc điện thoại đáp ứng và tối ưu sử dụng những tính năng cần thiết.

Kết nối tất cả mọi thứ

iPhone ngày nay đã là một trung tâm theo dõi tập thể dục và vận động của chúng ta. Nó đã tạo đà cho sự ra đời của Apple Watch và một thế giới ngày càng tăng của các thiết bị nhà thông minh cùng các thiết bị kết nối. Phiên bản mới nhất của iOS bao gồm các phím tắt nhà thông minh được xây dựng vào Control Panel, như một điều khiển nhà từ xa.

Và tới đây, iPhone sẽ có thể kết nối với nhiều thiết bị và dịch vụ.

Chuẩn Bluetooth 5 hay công nghệ mạng không dây Wi-Gig cho tốc độ siêu nhanh gần gấp đôi tốc độ Wi-Fi nhanh nhất hiện nay, hứa hẹn mang tới tốc độ cao hơn để iPhone kết nối dễ dàng với những thiết bị ngoại vi khác. Trong tương lai, mọi dữ liệu chia sẻ trên iPhone có thể phản ánh ngay lập tức tới màn hình tivi lớn hơn hoặc phụ kiện chỉ với một thao tác bấm chia sẻ trên màn hình điện thoại.

Hội nhập sâu hơn với trí tuệ nhân tạo (AI)

Loa thông minh Amazon Echo đã mở cánh cửa AI đến với cuộc sống. Hầu hết những tiện ích có AI bây giờ luôn được đánh giá tuyệt vời, không gây phiền nhiễu. Tuy nhiên, Siri – trợ lý ảo, một sản phẩm AI có mặt lần đầu trên iPhone 4S (14/10/2011) và đang “sống” trên hầu hết tất cả các thiết bị của Apple – lại là một vấn đề. Nó không dễ điều khiển như Alexa của Amazon hay trực quan như Google Assistant.

Trong một thế giới đang có những bước đi mạnh mẽ hội nhập sâu hơn vào nền tảng công nghệ AI thì Apple cần phải cải tổ Siri cũng như phải nỗ lực nhiều hơn để chiếc iPhone không bị gạt ra ngoài cuộc đua AI. Hiện nay, ứng dụng Photos đã tích hợp tính năng tự động nhận diện khuôn mặt, địa điểm, để tập hợp sắp xếp các bức ảnh thành một đoạn video trình chiếu theo những chủ đề khác nhau. Hy vọng tới đây, sẽ có thêm nhiều ứng dụng trên iPhone tích hợp các tính năng AI để iPhone thông minh hơn, thực sự trở thành “người bạn” bất ly thân với người dùng.

Hoàn toàn mất các cổng kết nối

Chúng ta đều buồn về việc iPhone mất giắc cắm tai nghe khi iPhone 7 xuất hiện. Vậy chuyện gì sẽ xảy ra khi giắc cắm Lightning còn lại cũng bị “khai tử”?

Đã có rất nhiều tin đồn, dự đoán cho rằng mẫu iPhone tiếp theo, iPhone 8 sẽ có sạc không dây. Những dự đoán này được đưa ra trên cơ sở công nghệ sạc không tiếp xúc đã có trên điện thoại Android trong nhiều năm và được sử dụng trên Apple Watch, cùng với việc Apple mạnh tay loại bỏ cổng kết nối tai nghe và chia sẻ dữ liệu được thực hiện qua AirPlay, AirDrop nên việc để tồn tại cổng Lightning có lẽ không còn cần thiết.

Apple khó có khả năng gây sốc liên tiếp với iPhone 8 nhưng một ngày nào đó, một chiếc iPhone khép kín và kết nối không dây hoàn toàn có thể xuất hiện.

Màn hình đầy tràn ở mặt trước

iPhone vẫn có các bo viền ở khu vực mặt trước của điện thoại, màn hình không mở rộng. Trong khi đó, các mẫu điện thoại đối thủ đang nỗ lực loại bỏ các đường bo viền. Ví dụ như các mẫu điện thoại edge của Samsung với khả năng kéo màn hình đầy tràn, cuốn dọc hai cạnh điện thoại. Một iPhone màn hình không bo viền sẽ lấp đầy không gian màn hình hơn trong một kích thước nhỏ hơn và cho độ bám dễ dàng hơn.

Việc Apple mở rộng áp dụng công nghệ cảm ứng lực Force Touch lên nút Home trên iPhone 7 khiến nút Home giờ không còn mang đầy đủ ý nghĩa của một “nút” vật lý, sẽ là cơ sở để những dự đoán nút Home Touch ID cảm ứng được tích hợp vào màn hình, cho phép người dùng chỉ cần chạm vào một phần của màn hình để đăng nhập hoặc thanh toán di động, trở thành hiện thực.

Tăng cường và đơn giản hóa liên kết với các dịch vụ điện toán đám mây

Dựa vào lưu trữ đám mây đã trở thành một câu trả lời cho việc truy cập, lưu trữ các tập tin và hình ảnh trên iPhone, đặc biệt khi chiếc điện thoại này tương lai sẽ mất hoàn toàn các kết nối vật lý, không gian lưu trữ trên máy có hạn và đắt đỏ theo từng phiên bản máy.

Dịch vụ điện toán đám mây mang Mac OS và iOS gần nhau hơn, chia sẻ iMessage, lưu trữ tập tin, hình ảnh, ghi chú và trang tập tin.

Nhưng làm thế nào để hình ảnh và video được quản lý đúng cách? Trong khi ngày càng có nhiều lựa chọn đám mây lưu trữ, thật khó để giữ cho mọi thứ được tổ chức đúng.

Đặc biệt, mối quan hệ của Apple với các dịch vụ đám mây hiện khá phức tạp. Google và Amazon cung cấp rất nhiều dung lượng lưu trữ miễn phí và các tùy chọn đồng bộ. Trong khi đó iCloud, người dùng sẽ phải trả khá nhiều tiền cho các gói dung lượng lưu trữ.

AR và VR

Samsung đã đưa những chiếc điện thoại hàng đầu của họ liên kết với phụ kiện di động thực tế ảo qua kính Gear VR. Google có kính Daydream và sáng kiến kính giấy Cardboard. Tuy nhiên, Apple vẫn im lặng trên lĩnh vực VR/AR.

Im lặng không đồng nghĩa với không làm gì cả. Theo trang tin MacRumors, Apple đã khám phá các công nghệ thực tế ảo và thực tế tăng cường trong hơn 10 năm qua dựa trên các hồ sơ bằng sáng chế.

Apple cũng được đồn đại có một đơn vị nghiên cứu bí mật bao gồm hàng trăm nhân viên làm việc trên nền tảng AR và VR, khám phá cách công nghệ mới nổi này có thể được sử dụng trong các sản phẩm của Apple trong tương lai. Apple đã mua lại nhiều công ty AR/VR, cho thấy một cái gì đó đang được tiến hành ở Cupertino.

Gần đây, CEO Apple Tim Cook đã tuyên bố mối quan tâm của ông trong lĩnh vực thực tế tăng cường, theo đó nhiều tính năng máy ảnh cao cấp có thể là nơi mà mọi thứ sẽ chuyển động.

Giống như iPhone 7 Plus có thể cảm nhận được chiều sâu hình ảnh với camera kép của nó, hãy tưởng tượng rằng iPhone tương lai với camera cao cấp hơn có thể cho phép thực tế tăng cường như Google Tango – dự án mang công nghệ AR lên điện thoại và máy tính bảng của Google; những điện thoại thuộc dự án sẽ có một hệ thống camera để quét và lập bản đồ 3D của mọi vật thể và không gian xung quanh. Sau đó, hãy tưởng tượng rằng camera cao cấp này có thể giúp nâng cao khả năng theo dõi cho một kính VR, như Occipital Bridge. Có lẽ đó là con đường có quá nhiều cỏ dại cho Apple, một công ty có vẻ thích phong cách tối giản bóng bẩy. Nhưng đó là một bước nhảy ngắn cho iPhone AR hoặc VR.

iPhone không còn được gọi là điện thoại

Sự thay đổi lớn nhất trong iPhone của năm 2027 là có thể nó không phải là một điện thoại theo ý nghĩa một chiếc điện thoại thực hiện được nhiều tác vụ thông minh ngoài chức năng nghe-gọi, nhắn tin cơ bản mà chúng ta biết ngày nay.

Apple đã hình dung ra iPhone như một thiết bị điều khiển từ xa cho cuộc sống của chúng ta; trong 10 năm tiếp theo, tính năng điều khiển từ xa của iPhone sẽ mở rộng đến những thứ như VR, nhà cửa và thành phố thông minh.

Và giống như iPod cách đây 10 năm khi nó được thêm một nút biểu tượng về chiếc điện thoại cùng với chức năng nghe-gọi và trở thành iPhone, iPhone của tương lai có thể đi theo cùng một cách. Chiếc điện thoại này có thể làm việc như Chromecast, thiết bị nhận và truyền tải hình ảnh từ máy tính, điện thoại hay các chương trình trực tuyến lên màn hình tivi. Hoặc, iPhone sẽ như Apple Watch có thể phục vụ như là một chiếc chìa khóa để buộc các thiết bị kết nối với nhau. Apple đã khám phá giao tiếp giữa các thiết bị; nếu điện thoại đổ chuông, thì máy Mac hoặc iPad cũng sẽ đổ chuông.

“Có ít nhất một tầm nhìn về tương lai nơi chiếc điện thoại này sẽ chuyển đổi từ một thiết bị rời rạc để biến thành một thiết bị có những giao diện của nhiều thiết bị khác như giao diện của các thiết bị có thể đeo được,” nhà phân tích của hãng nghiên cứu Jackdaw Research Jan Dawson cho biết. Đầu vào, đầu ra và bộ óc của một sản phẩm sẽ “ít gắn với một thiết bị cụ thể như trong những năm qua.”

***

Sau 10 năm ra mắt chiếc iPhone đầu tiên với nhiều thăng trầm, Apple – dù không còn Steve Jobs – vẫn không ngừng nỗ lực đổi mới, chứng minh tài năng và sự sáng tạo vượt bậc trong làng cộng nghệ cao. Giới công nghệ đang ngóng chờ thế hệ iPhone mới – chiếc iPhone 8 – và đây là chiếc iPhone đặc biệt kỷ niệm 10 năm dòng sản phẩm này làm thay đổi làng công nghệ thế giới.

Ở nơi đây, những đứa trẻ lúc nào cũng lẽ phép, vẫy tay chào khi gặp người lạ.

Và chúng luôn tươi cười, hồn nhiên, vui chơi trên những con đường nhỏ của bản làng, bên những cánh đồng ruộng bậc thang đủ màu sắc trong nắng vàng nhẹ của buổi chiều thu.

Chúng không biết đến iPhone, iPad, cũng không cần đến những thiết bị hiện đại này để ăn, để chịu đi ngủ như tụi trẻ dưới xuôi. Chúng vẫn lớn lên, hồn nhiên và yêu đời.

Những năm trở lại đây, thị trấn Mộc Châu là một trong những điểm đến yêu thích của các du khách trong và ngoài nước.

Khí hậu mát mẻ quanh năm, phong cảnh thiên nhiên tuyệt đẹp khiến bất cứ ai đến đây cũng cảm thấy thích thú.

Thời điểm đầu xuân được coi là dịp đẹp nhất trong năm, khi những những cây mận, cây đào nở hoa khắp rừng tạo nên một bức tranh thiên nhiên vô cùng huyền ảo.

Ngoài ra những cánh đồng hoa cải trắng muốt được trồng dọc hai bên đường quốc lộ hay trong những thung lũng cũng khiến du khách không khỏi choáng ngợp.

Kể từ sau khi game chú chim đập cánh Flappy Bird của chàng trai trẻ Nguyễn Hà Đông xuất hiện vào đầu năm 2014, “đánh dấu” ngành game Việt trên bản đồ thế giới, ngành công nghiệp game đã phát triển mạnh hơn bằng sự nở rộ của nhiều studio game nhỏ với sự sáng tạo không ngừng.

Vào cuối 2016, một tựa game với tên gọi Politaire với cách chơi đơn giản, dễ hiểu của Pine Entertainment đã lọt vào top 10 game hay nhất năm trên App Store.

Trước đó, làng công nghệ cũng chứng kiến DesignBold, công cụ thiết kế trực tuyến giành Quán quân cuộc thi Creative Business Cup Vietnam 2016. Điểm đáng chú ý là, chỉ chưa đến 7 ngày kể từ khi ra mắt, DesignBold đã đạt được doanh thu hơn 80.000 USD…

Politaire ra đời từ… một buổi cafe

Vào những ngày cuối năm, một tin vui tới với làng game Việt khi Politaire, một tựa game tuy chưa hẳn đã “làm mưa làm gió” trên thị trường như Flappy Bird nhưng đã được Apple đã chọn là một trong 10 tựa game hay nhất của năm 2016.

Trò chuyện với phóng viên VietnamPlus, anh Thái Thanh Liêm (người sáng lập Pine Entertainment) nói rằng, ý tưởng làm ra Politaire rất tình cờ. Một lần đi cafe, Liêm thấy người bàn bên cạnh chơi game Solitaire – một game kinh điển trên hệ điều hành Windows của Microsoft chạy trên máy tính.

Lục lại trí nhớ, Liêm thấy chưa có game nào theo kiểu này dành riêng cho mobile. Bởi lẽ Solitaire chơi trên thiết bị di động rất bất hợp lý khi màn hình của thiết bị nhỏ. Thế là, ý tưởng về một game mới ra đời.

Bắt tay vào việc, trong vòng hai tuần của tháng 3/2016, nhóm lập trình của Pine Entertainment đã làm ra sản phẩm hoàn thiện. Trò chơi này có sự kết hợp thú vị giữa Solitaire cổ điển với Poker, thiết kế hình ảnh không phức tạp, lối chơi sáng tạo, cách chơi đơng giản. Tới giữa tháng 7/2016, tựa game này chính thức được đưa lên AppStore và sau đó là Google Play.

Nhiều người nói đây là một game dễ… gây nghiện. Cụ thể, khi chơi sẽ nhận 5 lá bài và bộ lọc phía trên sẽ hiển thị một số quân bài được lật sẵn. Tùy thuộc vào cách sắp xếp, người chơi có thể bỏ đi tối đa 3 quân bài trong số 5 quân bài trên tay để nhận về lá bài từ bộ lọc. Khi các quân bài trong tay được ghép đôi, ba… sẽ được điểm tương ứng và bị loại bỏ để nhận về những lá bài khác.

Được thành lập từ 2012, Pine Entertainment được xem là một start-up công nghệ thành công. Với khoảng 30 thành viên, studio này đã viết ra nhiều game nổi bật, tập trung tại thị trường quốc tế như Pocket Army, Century City (Được Apple bình chọn là 1 trong 10 game clickers hay nhất của năm 2015), 99 Challenges! (Top 1 ở thị trường Mỹ), Mine Blitz (Top 10 games ở thị trường Bắc Mỹ, chuẩn bị phát hành trên Google Play…

Tuy đã gặt hái được nhiều thành công, nhưng khi nhận được thông báo từ Apple rằng Politaire là một trong 10 game hay nhất năm, Liêm đã “đứng hình vài giây” bởi anh thấy tựa game này còn một số hạn chế cần khắc phục.

Lý giải về việc tuy chưa chạm mốc 1 triệu lượt tải nhưng được xếp hạng, Thái Thanh Liêm bảo rằng, vì Apple đòi hỏi chuẩn mực vể thiết kế và độ thân thiện với người dùng rất cao. Bên cạnh đó, sản phẩm phải độc đáo và có sức sáng tạo.

Trong khi đó, Politaire được thiết kế đặc biệt cho người dùng di động từ cách chơi đến điều khiển 1 ngón cái. Về đồ họa, game có thể là đơn giản với người Việt nhưng thực chất đội ngũ Pine Entertainment tốn khá nhiều thời gian để quyết định hướng đi làm sao cho Politaire theo đúng xu thế mới của thế giới: đẹp trong sự tối giản.

Chia sẻ về định hướng cho Politaire, Liêm bảo doanh thu không phải là vấn đề anh quan tâm mà điều sẽ cải thiện trong tương lai chính là độ phổ biến của game với cộng đồng sử dụng điện thoại di động để họ biết tới game Việt nhiều hơn. Để làm việc đó, Pine Entertainment sẽ có những cải tiến để người chơi hiểu nhanh hơn về cách chơi, làm giàu nội dung của game…

Thay đổi cái nhìn về thiết kế

Trong năm 2016, cộng đồng công nghệ Việt xôn xao về hiện tượng DesignBold, công cụ thiết kế trực tuyến đã giành giải Nhất tại Creative Business Cup Việt Nam 2016; giải Khởi nghiệp của năm tại Start-up Festival 2016.

Hùng Đinh, Founder của J.O.O.M, cho biết ý tưởng về DesignBold được anh ấp ủ từ những năm 2012. Xuất thân là sinh viên Đại học Ngoại thương, làm quen với Internet từ rất sớm, Hùng Đinh nhận thấy đây chính là môi trường cho mình phát triển. Gây dựng một công cụ giúp thiết kế web từ những năm 2003-2004, Joomla.com của Hùng Đinh ra đời tới nay thu hút 20 triệu người sử dụng.

Nhận thấy nhu cầu của khách hàng về hình ảnh ngày càng cao, Hùng Đinh nảy ra ý tưởng làm DesignBold với mục đích “thay đổi trải nghiệm thiết kế đồ họa truyền thống.”

Đầu năm 2015, anh tham gia một khóa học kéo dài 30 ngày ở Israel. Khi đó, giảng viên yêu cầu một nhóm 5 người từ các nước khác nhau đưa ra ý tưởng khởi nghiệp. Hùng Đinh đề xuất ý tưởng của mình, được mọi người ủng hộ và chỉ trong một tháng, bản thử nghiệm đã chạy thử và nhận được đánh giá cao.

Về nước, anh cùng cộng sự tại J.O.O.M dồn tâm lực để xây dựng DesignBold và tới 25/10, sản phẩm này chính thức “trình làng.” Hùng Đinh vui mừng thông báo, chưa tới 7 ngày tung ra thị trường, DesignBold đã có 20.336 lượt đăng kí tham gia hệ thống với hơn 2.026 khách hàng trả tiền, tương đương trên 80.000 USD.

Theo Hùng, ở cách làm trước đây, khách hàng và nhà thiết kế có khoảng cách lớn khi trao đổi chủ yếu qua điện thoại, email khiến quá trình hoàn thiện sản phẩm kéo dài. Một bất cập phổ biến là khách hàng không đủ thời gian và khả năng sử dụng các phần mềm thiết kế chuyên dụng nếu muốn chỉnh sửa nhỏ.

Hiện DesignBold.com có kho lưu trữ hơn 60 triệu tư liệu hình ảnh và 5.000 mẫu thiết kế phục vụ cho công tác đồ họa sử dụng trên mạng xã hội như Facebook, Twitter, Google+, Instagram…; sự kiện, thiệp mời, thư từ, tài liệu, blog, eBook và các ấn phẩm quảng cáo… để người dùng sáng tạo sản phẩm.

Bên cạnh đó, DesignBold còn tạo ra một nền tảng kết nối những người làm thiết kế với khách hàng trên toàn thế giới, giúp họ có được sản phẩm thiết kế trong thời gian ngắn.

Hùng Đinh cho hay, hiện DesignBold.com đã có 45.000 người sử dụng, chủ yếu là thị trường nước ngoài. Mục tiêu của anh trong thời gian tới là phát triển lên 1 triệu mẫu thiết kế khi có khoảng 500.000 người dùng và 1.000-2.000 nhà thiết kế trên hệ thống.

Quan điểm của DesignBold.com chính là chia sẻ với các nhà thiết kế về doanh thu khi người dùng sử dụng sản phẩm. Bên cạnh đó, anh cũng muốn mở rộng chuỗi giá trị cho nền tảng này bằng cách hợp tác cùng các đơn vị in ấn. Qua đó, khách hàng chỉ cần vài click chuột là đã có thể hoàn thành cả một quá trình từ thiết kế tới việc ra nhà in vốn mất nhiều thời gian theo cách cũ.

Nhiều nhân tài start-up công nghệ

Nếu lấy sự kiện chú chim đập cánh của Nguyễn Hà Đông làm “mốc,” thì rõ ràng, với sự sáng tạo không ngơi nghỉ của cộng đồng start-up Việt Nam, chúng ta đã có những sản phẩm bước đầu đáng để tự hào. Hai câu chuyện về Politaire và DesignBold chỉ là những ví dụ điển hình của start-up đổi mới sáng tạo thành công trong năm 2016.

Trong một lần trao đổi với phóng viên VietnamPlus, Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Trần Văn Tùng cho hay, khởi nghiệp có thành công hay không phụ thuộc vào con người trong khi nguồn nhân lực Việt Nam đang được đánh giá có chất lượng vàng. Bên cạnh đó, người Việt Nam luôn được đánh giá là thông minh, sáng tạo, có trí thức. Cùng với những cơ chế, chính sách được xây dựng, khởi nghiệp đổi mới sáng tạo đang có cơ hội phát triển.

Một thống kê của Bộ Khoa học và Công nghệ cũng cho thấy, năm 2015 cũng là năm khởi sắc khi hàng loạt start-up được đầu tư lớn để phát triển. Ví dụ như vào tháng Hai, Triipme gọi vốn được 10 tỷ đồng; tháng Ba, MoMo nhận được hơn 600 tỷ đồng từ Standard Chartered Private Equity và Ngân hàng Goldman Sachs; tháng Năm, GotIt nhận khoản 200 tỷ đồng và lọt Top 2 ứng dụng trên AppStore…

Với sự sáng tạo không ngơi nghỉ của cộng đồng start-up Việt Nam, chúng ta đã có những sản phẩm bước đầu đáng để tự hào

Một số start-up có bước phát triển mạnh như Beeketing đạt doanh thu tăng 15-20% trong vòng 3 quý đầu năm 2016, được Quỹ đầu tư 500 start-up tại Silicon Valley chọn đầu tư 150.000 USD, được định giá 2,5 triệu USD…

Thứ trưởng Trần Văn Tùng chia sẻ, bên cạnh việc xây dựng, ban hành những chính sách tạo điều kiện thuận lợi cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo, đơn vị này đã và đang huy động nguồn hỗ trợ từ xã hội hóa như các Quỹ đổi mới sáng tạo Quốc gia, Dự án First… để hỗ trợ cho khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Ngoài ra, Bộ Khoa học và Công nghệ đã và đang tạo ra các hoạt động liên kết, đưa khởi nghiệp tới các Quỹ trong và ngoài nước, gặp gỡ trao đổi với các quốc gia mạnh về khởi nghiệp để đi đến những hợp tác đầu tư hỗ trợ cho các start-up Việt Nam.

Tuy còn sớm để nói những start-up Việt sẽ thành công rực rỡ trên toàn cầu, song những ví dụ điển hình về Politare, DesignBold hay GotIt, Beeketing… có thể cho chúng ta một niềm tin rằng trí tuệ Việt sẽ tỏa sáng trên bản đồ công nghệ thế giới./.

Khoảng năm 2012, Liên chi hội Nhà báo Thông tấn xã Việt Nam có một dự án thử nghiệm đưa máy dịch vào một số đơn vị chuyên biên dịch tin quốc tế cũng như một số tòa soạn. Là những người từng làm công tác dịch thuật lâu năm, đặc biệt là thường xuyên dịch tài liệu cho các tổ chức quốc tế, chúng tôi đều biết máy dịch là một công cụ hỗ trợ quan trọng và rất phổ biến trong những người làm nghề này.

Nhưng chưa có ai đưa máy dịch vào hoạt động báo chí ở Việt Nam trên quy mô lớn. Về lý thuyết, và thực tế công việc đã chứng minh, sử dụng máy dịch có thể tăng hiệu suất lên tối thiểu 30%, với những người có kinh nghiệm và dịch giỏi thì thậm chí lên tới 150%. Kỳ vọng của chúng tôi là biện pháp này sẽ giúp xử lý được số lượng tin nhiều hơn và tránh những lỗi mà con người thường mắc phải. Một ưu điểm khác là thống nhất được văn phong dịch đối với những cụm từ, tên riêng nhất định.

Đã có vài cuộc tọa đàm và hướng dẫn sử dụng, phần mềm cũng được triển khai trên một số lượng máy nhất định ở một số đơn vị để thử nghiệm. Tuy nhiên, phản ứng của hầu như tất cả các biên tập viên là không chấp nhận. Họ nói dịch thử thì thấy chất lượng tệ và ngôn từ ngô nghê chẳng kém gì… Google Translate. Chúng tôi cố gắng giải thích rằng cần phải kiên nhẫn cập nhật nội dung trong ít nhất 6 tháng để cơ sở dữ liệu hiểu rõ hơn và dịch sẽ chuẩn hơn, rằng thực ra không phải máy tự dịch mà chính là máy học người để dịch, v,v… Không ai nghe cả. Và dự án sụp đổ.

Bước tiến của trí tuệ nhân tạo (AI)

Còn đây là câu chuyện đăng trên New York Times vào ngày 21/12/2016 với tiêu đề “Trí tuệ nhân tạo vĩ đại đang tỉnh giấc.”

Jun Rekimoto, một giáo sư danh tiếng người Nhật chuyên về tương tác giữa người và máy tính thuộc Đại học Tokyo, vào một buổi tối muộn đang chuẩn bị cho bài giảng thì bỗng để ý thấy một số dòng trạng thái kỳ lạ chạy trên mạng xã hội. Dường như Google Translate, dịch vụ dịch máy rất thịnh hành, đang có nhiều cải thiện bất ngờ. Rekimoto đích thân kiểm tra hệ thống Translate và bắt đầu thử nghiệm. 

Ban đầu, ông so sánh một số câu trong bản dịch truyện “The Great Gatsby” đã xuất bản của Takashi Nozaki vào năm 1957 và bản gần đây của Haruki Murakami, với bản dịch của Google Translate. Bản dịch của Murakami là thứ “tiếng Nhật rất trau chuốt” nhưng văn vẻ mang “phong cách Murakami.” Ngược lại, bản dịch của Google – tuy có đôi chỗ nhỏ “không được tự nhiên lắm” – nhưng “rõ ràng hơn.”

Tiếp đó Rekimoto thử nghiệm theo hướng khác, dịch từ tiếng Nhật sang tiếng Anh. Ông lấy vài đoạn tự dịch phần mở đầu cuốn “Tuyết trên đỉnh Kilimanjaro” của Hemingway rồi dán lên Google Translate để dịch sang tiếng Anh. Ông đăng song song hai đoạn này lên blog và đề nghị các độc giả đoán xem đâu là sản phẩm của máy.

Phiên bản 1:

Kilimanjaro is a snow-covered mountain 19,710 feet high, and is said to be the highest mountain in Africa. Its western summit is called the Masai “Ngaje Ngai,” the House of God. Close to the western summit there is the dried and frozen carcass of a leopard. No one has explained what the leopard was seeking at that altitude.

Phiên bản 2:

Kilimanjaro is a mountain of 19,710 feet covered with snow and is said to be the highest mountain in Africa. The summit of the west is called “Ngaje Ngai” in Masai, the house of God. Near the top of the west there is a dry and frozen dead body of leopard. No one has ever explained what leopard wanted at that altitude.

Ngay cả với người nói tiếng Anh bản địa, phần nhắc đến con báo là điểm duy nhất để họ cho rằng phiên bản 2 là sản phẩm từ máy. Nhưng 24 giờ sau, Google đã có một phiên bản khác:

Kilimanjaro is 19,710 feet of the mountain covered with snow, and it is said the highest mountain in Africa. Top of the west, “Ngaje Ngai” in the Maasai language, has been referred to as the house of God. The top close to the west, there is a dry, frozen carcass of a leopard. Whether the leopard had what the demand at that altitude, there is no that nobody explained.

Rekimoto thông báo về phát hiện đó cho hàng trăm ngàn follower của ông trên Twitter, và trong vòng vài giờ sau, hàng ngàn người đã tự thử nghiệm với dịch vụ dịch máy này. Một số người thành công, một số vẫn đưa là lời bình luận hài hước. Nhưng khi bình minh lên ở Tokyo, Google Translate là xu hướng số 1 trên Twitter Nhật Bản, còn cao hơn cả series hoạt hình đang ăn khách và một đĩa đơn mới của nhóm nhạc nữ mà nhiều người mong chờ. Ai cũng tự hỏi: Làm thế nào mà Google Translate có thể dịch hay đến thế?

Google Translate đã trở thành một hệ thống hoàn toàn dựa trên trí tuệ nhân tạo để xử lý hầu hết luồng truy cập. Hệ thống hàng trăm ngôn ngữ đang tiếp tục được bổ sung với tốc 8 ngôn ngữ mỗi tháng cho đến cuối năm 2017. Hệ thống trí tuệ nhân tạo mới đạt những cải thiện qua một đêm tương đương những gì mà hệ thống cũ phải làm trong cả một đời.

Câu chuyện thứ 2 là về Azuma Hikari, một cô gái hoạt hình nổi ba chiều holographic “sống” bên trong Gatebox, thiết bị thông minh đến từ Nhật Bản, hoạt động giống các trợ lý ảo Siri, Cortana hay Alexa như là kết quả tuyệt vời của công nghệ trí tuệ nhân tạo.

Hikaki gần như đã trở thành một người quản gia toàn diện cho ngôi nhà thông minh. Với các cảm biến, Hikaki có thể nhận ra khuôn mặt, giọng nói và đồng hành với mọi hoạt động của “ông, bà chủ” từ đánh thức người dùng dậy vào buổi sáng, báo cho người dùng các hoạt động trong ngày, nhắc nhở về những điều cần nhớ và thậm chí còn chào đón người dùng trở về nhà.

Đặc biệt, người dùng có thể nhắn tin, nói chuyện với Hikaki ở bất cứ đâu bên ngoài ngôi nhà của mình qua một ứng dụng di động. Ban đầu, Hikari chỉ hiểu, giao tiếp bằng tiếng Nhật nhưng cô trợ lý ảo này hoàn toàn có thể nói-hiểu được các thứ ngôn ngữ khác nhờ “học” các ngôn ngữ.

Trên đây chỉ là hai trong nhiều câu chuyện về sự phát triển của trí tuệ nhân tạo trong năm 2016. Còn phải kể đến rất nhiều ví dụ khác, chẳng hạn như việc lần đầu tiên máy tính dùng trí tuệ nhân tạo AlphaGo đánh bại nhà vô địch thế giới về cờ Go, siêu máy tính Watson của IBM kết hợp với General Motors có thể tìm hiểu sở thích và thói quen của lái xe, nghiên cứu dữ liệu để ra quyết định.

Chúng ta cũng chứng kiến hàng loạt tiến bộ trong việc áp dụng chế độ tự lái cho xe hơi và xe tải mà thông tin gây bất ngờ gần đây nhất là việc xe tự lái Tesla của ông trùm công nghệ Elon Musk có khả năng phán đoán được hai xe phía trước sắp đâm nhau để kích hoạt hệ thống phanh trước cả khi tai nạn xảy ra.

Trí tuệ nhân tạo và báo chí

Vậy trong lĩnh vực báo chí thế giới thì trí tuệ nhân tạo được áp dụng như thế nào? Nghiên cứu của Đại học Oxford đã phỏng đoán rằng những vị trí việc làm trong lĩnh vực báo chí ít có nguy cơ bị máy móc thay thế trong tương lai gần.

Tuy nhiên, từ những gì xảy ra trong vài năm gần đây, có thể thấy robot sẽ không chỉ tồn tại trong các nhà máy. Nghề báo cũng sẽ bị trí tuệ nhân tạo đe dọa bởi một lý do rất đơn giản: máy móc rất phù hợp cho những thông tin được phân loại. Nếu có thể sắp xếp mọi thông tin lên một bảng Excel thì cho dù nó phức tạp ra sao, trí tuệ nhân tạo cũng có thể phân tích và tạo ra những mẩu thông tin có ý nghĩa.

Lấy một ví dụ như sau: khi một dòng điện thoại iPhone ra đời, thông thường phóng viên sẽ viết về những tính năng mới, kích thước màn hình, tuổi thọ của pin, v,v… và so sánh với những đời iPhone trước đó hoặc những dòng điện thoại thông minh tương tự. Sau lễ công bố của Apple, phóng viên sẽ mất chừng 10-15 phút để viết một cái tin đơn giản mô tả toàn bộ thông tin về sản phẩm mới. Sử dụng trí tuệ nhân tạo thì sao? Nó sẽ thu thập mọi thông tin từ sự kiện được truyền trực tiếp, kết hợp với mẫu đưa tin siêu bí mật nào đó để viết ra một bản tin đơn giản, dễ đọc trong vòng chưa đầy 2 phút.

Xiaomingbot là robot viết tin bằng trí tuệ nhân tạo của dịch vụ tin tức Trung Quốc mang tên Toutiao. Nó đã sản xuất ra tới 450 tin trong 15 ngày diễn ra Olympic Rio 2016, tập trung vào các môn cầu lông và bóng bàn. Theo trang Quartz, hầu hết các tin này chỉ có độ dài khoảng 100 từ. Tin được đọc nhiều nhất là trận đơn nữ cầu lông mà phần thắng thuộc về Wang Yihan, người từng giành huy chương bạc lại Olympic London. Tin này hoàn thành chỉ 2 phút sau khi kết thúc trận đấu và có 50.000 lượt đọc.

Giờ đây trí tuệ nhân tạo có thể viết ra những bài “đọc được,” và xử lý những nội dung lặp lại nhanh hơn nhiều so với các biên tập viên cần cù. “Với quy trình tự động hóa, hiện tại chúng tôi có thể sản xuất các báo cáo thu nhập hằng quý cho 4.000 công ty,” Justin Myers thuộc hãng tin Mỹ Associated Press, cơ quan báo chí đầu tiên trên thế giới sử dụng robot trong quy trình tác nghiệp, cho biết. “Trước đây chúng tôi chỉ có thể theo dõi 400 công ty mà thôi.”

Ông này khẳng định rằng việc sử dụng robot vào các công việc vặt vãnh mà nặng nhọc sẽ giải phóng cho các nhà báo để họ có thể theo đuổi những nhiệm vụ cần tư duy nhiều hơn. Theo ông thì phóng viên giờ đây có thể “dừng lại một bước, và thay vì chỉ nhắc lại những gì quan sát được, họ có thể kể những câu chuyện thú vị và mang tính cá nhân.”

Hãng AP khi đó cho biết kế hoạch từ cuối năm 2016 bắt đầu cung cấp cái bài viết tổng hợp về các trận bóng đá, giống như Yahoo làm với các giải Fantasy Football bằng công nghệ tương tự. Đó chính là một chương trình với tên gọi Wordsmith, có khả năng viết hàng ngàn bản tin ngay tức khắc. Phần mềm này đã được áp dụng cho nhiều lĩnh vực, từ việc viết tin cáo phó cho đến cả những bài viết về series truyền hình ăn khách “Game of Thrones.” Automated Insights, công ty sở hữu phần mềm này, đã “viết” 1,5 tỷ tin bài trong năm 2015. Chỉ có 50 nhân viên, nhưng họ là nhà sản xuất nội dung lớn nhất thế giới.

Thomson Reuters cũng xuất bản nhiều tin tức do máy viết, sử dụng công nghệ do họ tự phát minh. Theo Reg Chua, người phụ trách mảng sáng tạo, một cuộc thử nghiệm với cỗ máy thế hệ mới của hãng tin danh tiếng này ấn tượng tới mức những người tham gia phải thừa nhận rằng “bài do máy viết còn dễ đọc hơn các sản phẩm mà con người tạo ra.”

Nhưng dùng trí tuệ nhân tạo trong báo chí không chỉ là về số lượng mà còn quan trọng ở chỗ nhắm trúng mục tiêu. “Nếu khách hàng của chúng tôi là một tờ báo in ở một thị trấn nhỏ và muốn có tin tức về một công ty lớn ngay tại thị trấn đó thì chúng tôi cũng đáp ứng được,” Myers của hãng tin AP khẳng định. Reg Chua của Reuters thì nói: “Trong hơn 150 năm qua, tin tức luôn tập trung vào những câu chuyện mà nhiều độc giả quan tâm nhất. Nhưng bây giờ bản tin tài chính có thể có một đoạn về hoạt động của công ty mà bạn đang sở hữu chứng khoán của họ. Ví dụ ‘thị trường đang tăng nhưng bạn lại đang bị thiệt, và nếu bạn không bán cổ phiếu tuần trước thì có phải bây giờ được giả cao hơn không’.”

Các nhà nghiên cứu cũng đang tìm kiếm những cách thức sử dụng trí tuệ nhân tạo để tạo ra những nội dung mà con người không thể làm được. David Caswell, nhà nghiên cứu tại Học viện Báo chí Donald W Reynolds thuộc Đại học Missouri, đưa ra khái niệm Structured Stories, theo đó “câu chuyện” không đơn giản là một câu chuyện mà là một mạng lưới thông tin có thể ráp nối và đọc giống như một bản tin, thông tin đồ họa hay bất kỳ hình thức nào, kể cả nốt nhạc. Bất kỳ ngân hàng thông tin nào – từ tin tòa án cho tới thông tin thời tiết – rốt cục đều có thể đưa vào một cơ sở dữ liệu kiểu như vậy. Và tiềm năng cho những hệ thống như thế là vô cùng to lớn.

“Một ngày nào đó, máy móc sẽ giành giải báo chí Pulitzer” (Kris Hammond)

“Một ngày nào đó, máy móc sẽ giành giải báo chí Pulitzer” – đó là nhận định của Kris Hammond thuộc Narrative Science, một công ty chuyên về lĩnh vực gọi là “tạo lập ngôn ngữ tự nhân.” “Chúng ta có thể kể những câu chuyện ẩn giấu bên dưới hàng đống dữ liệu,” ông nói.

Những người cổ vũ cho việc sử dụng trí tuệ nhân tạo trong báo chí lập luận rằng các thuật toán sẽ giúp xử lý những công việc lặt vặt mà vất vả của nghề báo, giải phóng cho nhà báo để họ đảm trách những nhiệm vụ có tính chuyên môn cao hơn. Tổng biên tập John Micklethwait Bloomberg gọi tự động hóa là “yếu tố then chốt cho tương lai của báo chí,” còn nhà báo Kevin Roose của tạp chí New York đồng thời cũng là một tác gia nổi tiếng coi việc áp dụng kiểu đưa tin bằng robot là “thứ đẹp đẽ nhất đối với các nhà báo trong suốt một thời gian dài.”

Song những người hoài nghi thì lo ngại rằng robot sẽ thay thế các nhà báo chứ không phải là hỗ trợ cho họ. Nhà báo kỳ cựu Robert Rector dự đoán về một tương lai mà các tổng biên tập báo chỉ đơn giản là “dựng những con robot lên để thay thế các nhà báo” và sẽ “xơi miếng thịt ngon lành này vì nhận thấy hoạt động kinh doanh của họ tốn ít hoặc hoàn toàn không tốn chi phí nào.” Kris Hammond của Narrative Science càng làm cho những nỗi sợ đó tăng lên khi phỏng đoán rằng 90% nội dung tin tức sẽ do máy tính thực hiện vào giữa thập niên 2020.

Dự đoán cho năm 2017

Theo một số chuyên gia trong ngành báo chí, trong năm 2017, hệ thống tự động (bot) trong nhiều tòa soạn sẽ bắt đầu tạo ra những tin bài khi có sẵn các dữ liệu – ví dụ tổng hợp các trận đấu, cập nhật thông tin thời tiết, hoặc những bài toàn cảnh về hoạt động của thị trường chứng khoán. Việc này sẽ giúp giải phóng các nguồn lực và giảm chi phí.

Robot sẽ phân tích những nội dung phức tạp bất kể độ dài ra sao, và phản hồi cho các biên tập viên ngồi sau bàn phím. Giống như kiểu Netflix sử dụng dữ liệu để xây dựng loạt phim “House of Cards” bắt trúng tâm lý của người xem, các cơ quan báo chí sẽ có cơ hội điều chỉnh nội dung của mình để các bài viết thu hút độc giả tương tác nhiều hơn.

Trong khi đó, những gã khổng lồ công nghệ là Google và Facebook sẽ sử dụng trí tuệ nhân tạo để xác định tin giả và giúp ngăn chặn việc phát tán những thông tin thất thiệt này.

Người ta dự đoán Apple, Google và Facebook sẽ thống nhất các hệ thống tin tức, tìm kiếm và audio đang bị phân mảnh hiện nay, đồng thời tận dụng trí tuệ nhân tạo để đề xuất các nội dung liên quan thuộc bất kỳ thể loại nào. Chẳng hạn nếu bạn đọc một bài viết trên tờ thì có thể sẽ được giới thiệu một chương trình podcast tương tự của Planet Money. Cách thức này giúp người dùng sử dụng thiết bị và các dịch vụ trong thời gian dài hơn, và điều đó mang lại lợi thế về tài chính cho cả Apple, Google lẫn Facebook.

Các hệ thống tự động (bot) sẽ thay thế cho các ứng dụng của các nhà xuất bản tin tức trên iOS và Android. Nhiều thống kê cho thấy ứng dụng tin tức của các cơ quan báo chí ít được sử dụng trong khi các ứng dụng nhắn tin lại vô cùng phổ biến và lớn mạnh thêm mỗi ngày. Các nhà xuất bản tin tức sẽ rút bớt nguồn lực từ việc duy trì các ứng dụng điện thoại không được sử dụng và chuyển sang tập trung phát triển các hệ thống tự động để trực tiếp đẩy các tin tức liên quan lên những màn hình mà độc giả xem nhiều nhất.

Trí tuệ nhân tạo sẽ giúp các nhà báo kể các câu chuyện hay hơn đồng thời đảm bảo đưa được nội dung đến đúng đối tượng độc giả. 

Các tòa soạn nên tận dụng trí tuệ nhân tạo, giống như cách mà họ tận dụng các công cụ công nghệ khác cho quy trình tác nghiệp. Các nhà nghiên cứu khẳng định trí tuệ nhân tạo sẽ giúp các nhà báo kể các câu chuyện hay hơn đồng thời đảm bảo đưa được nội dung đến đúng đối tượng độc giả.

Vậy còn dự đoán của Hammond rằng một ngày nào đó robot có thể giảnh giải thưởng Pulitzer thì sao. Chuyên gia Justin Myers của hãng AP hoàn toàn tin chắc rằng máy móc sẽ làm được điều này, vì thực tế là nó đã từng làm được trong quá khứ. Bill Dedman đoạt giải Pulitzer cho phóng sự điều tra về tình trạng cho vay thế chấp mang tính phân biệt chủng tộc – một câu chuyện được thực hiện với sự hỗ trợ của máy tính – từ năm 1988.

Ông Reg Chua của hãng Reuters không đặt kỳ vọng quá cao nhưng thừa nhận là trí tuệ nhân tạo có tiềm năng trong lĩnh vực báo chí. Ông cho rằng trong tương lai máy móc có thể không quá vượt trội con người về khả năng viết nhưng để đưa tin về một sự kiện thì nó có thể tạo ra 5 bài chất lượng cao và 500.000 phiên bản cho nhiều đối tượng khác nhau.

Hãy tưởng tượng một bài báo nói cho một độc giả biết những cắt giảm ngân sách của hội đồng địa phương sẽ ảnh hưởng đến gia đình người đó ra sao, hoặc bản thân họ bị ảnh hưởng thế nào bởi một cuộc chiến tranh ở một quốc gia khác. “Tôi nghĩ trong vòng vài năm nữa là chúng ta sẽ nhìn thấy kết quả,” nhà nghiên cứu Caswell khẳng định. “Đó là điều mà nhà báo thông thường không thể làm được.”

Trở lại câu chuyện dịch của Google Translate, nhiều người không hiểu rằng chất lượng dịch của máy phản ánh chính chất lượng dịch của con người. Càng nhiều dữ liệu chuẩn thì máy càng thông minh và đưa ra phương án tốt nhất. Máy thậm chí có thể phân tích, tổng hợp để tự đưa ra phương án tối ưu. Có một thực tế là khi nhìn vào một bản dịch kém, nhiều người Việt Nam luôn có cách nói mỉa mai “lại Google Translate chứ gì,” nhưng chính họ lại rất lười đóng góp để cải thiện chất lượng của công cụ này.

Đại diện Google cũng đã phát động chiến dịch cộng đồng đóng góp nội dung vài lần tại Việt Nam nhưng tình hình không mấy khả quan, và trong khi chất lượng dịch bằng các ngôn ngữ khác đang tiến bộ vượt bậc thì chất lượng dịch sang/từ tiếng Việt cái thiện rất chậm chạp. Máy móc có khả năng tự học, nhưng chúng cần có có chất liệu tốt để học theo và trở nên hoàn thiện. Cùng là một hệ thống, nhưng trong khi Google Translate tiếng Nhật có thể tạo ra bản dịch không khác khả năng dịch của con người như phát hiện của giáo sư Jun Rekimoto thì đối với người dùng Việt Nam, nó vẫn là một thứ không đáng quan tâm.

Song điều đáng lo ngại hơn không chỉ là chuyện máy dịch mà là câu chuyện tổng thể của trí tuệ nhân tạo và sự phát triển của báo chí. Liệu có ai quan tâm đến không?

Trí tuệ nhân tạo không chỉ khiến cho máy móc tự học những điều mới mẻ mà nó cũng khiến chúng ta phải suy nghĩ khác đi để có thể tạo ra những giá trị mới từ cái nhìn của con người.

Nhà khoa học Stephen Hawking từng nói “Sự phát triển lên đến bậc cao nhất của trí tuệ nhân tạo có thể báo hiệu sự chấm dứt của loài người.” Kết cục với loài người có lẽ còn quá xa, nhưng mối đe dọa của trí tuệ nhân tạo với các nhà báo, bên cạnh rất nhiều lợi ích, thì cũng khá gần rồi.

Chúng ta sẽ sớm tìm cách sử dụng trí tuệ nhân tạo trong báo chí, hay cứ để mặc đến một ngày nó tiêu diệt chúng ta?

Trong những ngày miền Trung chìm trong mưa lũ, giữa đau thương mất mát vẫn có nhiều câu chuyện thấm đẫm tình người, làm ấm lòng và khích lệ những ai đang ở trong hoàn cảnh khó khăn.

Thiệt hại khổng lồ về sinh mạng và kinh tế

Mấy tháng cuối năm, tin xấu về mưa lũ liên tiếp đổ về từ miền Trung. Ngay từ giữa tháng 9 năm nay, mưa lũ đã gây ra những thiệt hại nặng nề về cả sinh mạng lẫn tài sản của người dân. Cụ thể, ở Nghệ An đã có 8 người chết và mất tích, tập trung chủ yếu tại huyện Nghi Lộc, Quế Phong, Quỳ Châu. Hầu hết các nạn nhân thiệt mạng do bị lũ dữ cuốn đi.

Mưa lũ cũng gây thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp, nhà ở, công trình hạ tầng. Riêng nông nghiệp, có 7.400 ha lúa, 4.100 ha ngô và các loại hoa màu bị đổ, ngập nước, hư hỏng; hơn 9.400 con gia cầm, 143 con gia súc bị chết; trên 1.300 ha ao hồ đang nuôi thủy sản bị ngập…

“Mưa, lũ đã làm 31 người chết, 348 ngôi nhà bị sập hoàn toàn, nhiều nhà ngập nước, giao thông nhiều nơi bị chia cắt”.(Ông Hồ Quốc Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định)

Ngay sau đó, mưa lũ đã tiếp tục để lại hậu quả nặng nề ở Hà Tĩnh. Chỉ trong vỏn vẹn mấy ngày, từ 12 đến 16/10, mưa lũ đã làm cho 108 xã, phường với 30.111 hộ dân của tỉnh Hà Tĩnh bị ngập, có nơi ngập sâu từ 2 đến 3m. Diện tích lúa mùa bị ngập hơn 700 ha; hoa màu bị ngập, hư hỏng trên 600 tấn; gần 2.072 con gia súc, hơn 172.000 con gia cầm bị chết; hồ nuôi trồng thủy sản bị ngập 1.306 ha… Tổng cộng thiệt hại kinh tế ước tính trên 994 tỷ đồng. Ngoài ra, mưa lũ còn làm 6 người chết.

Bước sang tháng 11 và 12, mưa lũ đã tàn phá các tỉnh Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Thừa Thiên Huế và Khánh Hòa. Bình Định là địa phương chịu thiệt hại lớn về sinh mạng. Ông Hồ Quốc Dũng, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Định cho biết mưa, lũ đã làm 31 người chết (trong đó 5 người chưa tìm thấy), 348 ngôi nhà bị sập hoàn toàn, nhiều nhà ngập nước, giao thông nhiều nơi bị chia cắt.

Trong khi đó, Quảng Nam thông báo sau hai đợt lũ đã có 7 người chết, 33 người bị thương; 18 nhà bị thiệt hại trên 70%, 19 nhà bị thiệt hại từ 30-70%. Toàn tỉnh bị thiệt hại 823 ha lúa, 3.696 ha hoa màu, 244 con gia súc và hơn 6.600 con gia cầm bị chết; 126 ha ao nuôi cá nước ngọt, 332 ha ao nuôi tôm và 188 lồng nuôi cá bị thiệt hại. Ước tính thiệt hại qua hai đợt lũ trên địa bàn tỉnh Quảng Nam khoảng 473 tỷ đồng.

Đáng chú ý là nhiều khu vực trũng thấp tại Hội An như Cẩm Kim, Cẩm Phô, Cẩm Nam, Cẩm Châu bị ngập nước, nơi ngập sâu nhất khoảng 0,5m. Trong khu phố cổ, toàn bộ tuyến đường Bạch Đằng dọc sông Hoài xuống đến chợ Hội An bị ngập hơn 0,5m.

Tổng mức thiệt hại về kinh tế do thiên tai gây ra từ 2010 tới 2016. (Dữ liệu từ báo cáo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai)

Thừa Thiên – Huế cũng chịu những thiệt hại nặng nề với 5 người chết, gần 8.200 ngôi nhà bị ngập, thiệt hại 3.000 ha giống đã gieo vụ Đông Xuân, 854 ha rau màu. Tình hình sạt lở bờ biển, bờ sông xảy ra nghiêm trọng. Bờ sông Hương bị sạt lở trên tổng chiều dài 5,8 km; hơn 10,5km bờ biển qua địa bàn các xã Phong Hải (huyện Phong Điền), Quảng Công (huyện Quảng Điền), Phú Thuận (huyện Phú Vang), Vinh Hải, Tư Hiền (huyện Phú Lộc) bị sạt lở nghiêm trọng. Thống kê bước đầu, tổng thiệt hại do các đợt mưa lũ gây ra đối với Thừa Thiên – Huế là 356 tỷ đồng.

Còn theo Báo cáo nhanh số 5 của Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tỉnh Quảng Ngãi, tính đến ngày 17/12, mưa lũ đã làm 54 xã, phường của 7 huyện, thành phố gồm Nghĩa Hành, Tư Nghĩa, Đức Phổ, Mộ Đức, Sơn Tịnh, thành phố Quảng Ngãi ngập sâu trong nước từ 1-1,5m với số nhà bị ngập ước tính khoảng 17.555 nhà.

Mưa lũ làm hơn 25 ha diện tích lúa bị thiệt hại, 367ha hoa màu và rau màu bị ngập úng; hơn 80 ha diện tích đất canh tác bị sa bồi thủy phá; trên 10.000m mét bờ sông, bờ suối bị sạt lở. Cùng với đó, mưa lũ gây sạt lở, chia cắt 15 tuyến đường với khối lượng sạt lở 9.800m3, chủ yếu tập trung ở các huyện miền núi như Ba Tơ, Sơn Hà, Sơn Tây, Minh Long; làm 2 cầu dân sinh bị hư hỏng…

Ở Khánh Hòa, đến sáng 17/12, do ảnh hưởng của mưa lũ, toàn tỉnh có 2 người chết, 33 ngôi nhà bị sập; 6.080 ha lúa, ngô, hoa màu bị ngập nặng; 1.400 con gia súc, gia cầm bị lũ cuốn trôi; 29 tàu thuyền bị chìm, hư hỏng; nhiều diện tích nuôi trồng thủy hải sản bị ngập… Thiệt hại ước tính khoảng 120 tỷ đồng.

Tình người ấm áp xua tan đau thương

Đằng sau những con số khô khan nêu trên là những câu chuyện hết sức thương tâm. Tại Quảng Nam, chị Trần Thị Vũ, trú tại thôn Tây Yên, xã Tam Đàn, huyện Phú Ninh khi chở con trai đi gửi trẻ đã bị nước lũ cuốn trôi khoảng 100m. Chị Vũ với tay vịn được ngọn tre, còn tay kia giữ chặt con. Nhưng do bị đuối trong nước khoảng thời gian dài nên khi được đưa lên bờ, bé trai đã tử vong.

Chị Đỗ Thị Miên, thôn Hội Sơn, xã Cát Sơn, huyện Phù Cát, Bình Định cho biết, chồng chị là anh Trần Văn Hương 52 tuổi đã bị nước lũ cuốn trôi vào ngày 15/12 khi giúp người dân gặt lúa và đang trên đường về nhà. Đến nay gia đình có 3 người con đang ở tuổi ăn học, thuộc diện hộ nghèo nên đời sống càng khó khăn hơn.

Không ít nạn nhân của mưa lũ là các em học sinh. Trưa ngày 8/12, hai học sinh lớp 8A2, Trường THCS Nhơn An, thị xã An Nhơn, Bình Định trên đường đi học về băng qua bờ tràn thì bị nước cuốn. Gần một ngày sau, thi thể của hai em mới được tìm thấy.

Trước đó, vào chiều ngày 6/12, một học sinh lớp 4A, Trường tiểu học số 1 Phước Thuận, huyện Tuy Phước, Bình Định) trên đường đi học về nhà, khi qua đoạn cầu tràn Ông Vịnh (thôn Nhân Ân, xã Phước Thuận) thì bất ngờ bị nước lũ chảy xiết, cuốn trôi. Lực lượng chức năng phải huy động người và phương tiện tìm kiếm trong suốt nhiều giờ đồng hồ liền mới vớt được thi thể em đưa về mai táng. Tại Quảng Ngãi, hai học sinh cùng học lớp 6 ở trường THCS Phổ Cường (huyện Đức Phổ) cũng bị lũ cuốn xuống hố sâu chết đuối.

Bàng hoàng và bất ngờ vì lũ lớn là cảm giác chung của nhiều nạn nhân. Bà Phạm Thị Nhi, xã Nghĩa Phương, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi cho biết: “Do nhà ở gần sông nên từ trưa ngày 15/12, nước lũ dâng lên thì gia đình tôi đã di chuyển đồ đạc lên các khu vực cao, còn 2 con thì gửi đến nhà bà con. Chỉ còn vợ chồng tôi cố bám lại để bảo vệ tài sản. Cũng may có lực lượng bộ đội mang nước, mì tôm đến cứu trợ, chứ giờ nhà ngập gần 3 mét nên không còn chỗ để nấu ăn”.

Còn anh Nguyễn Phong, thị trấn Sông Vệ, huyện Tư Nghĩa đã chia sẻ: “Mặc dù đã được cảnh báo lũ từ trước nhưng chúng tôi vẫn khá bất ngờ vì đây là đợt lũ thứ 4 từ đầu tháng 12 đến nay, không nghĩ đợt này lũ lại lớn đến vậy. Những đợt trước hơn 500 chậu cúc của gia đình tôi không bị ảnh hưởng, nhưng đợt này tôi phải di chuyển đến lần thứ 2 rồi mà vẫn sợ bị ngập nước. Đây là hy vọng để gia đình có tiền tiêu tết, nếu hoa chết thì coi như năm nay đói,” anh Phong chia sẻ.

Tổng số người chết do thiên tai gây ra từ 2010 tới 2016. (Dữ liệu từ báo cáo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai)

Trong đau thương và mất mát, vẫn có những con người sẵn sàng quên đi lợi ích và sự an toàn của bản thân để giúp đỡ người đang lâm cảnh hoạn nạn. Dư luận hẳn vẫn chưa thể quên câu chuyện cảm động xảy ra tại Trường mẫu giáo An Hiệp (thôn Phú Mỹ 2, xã An Hiệp, huyện Tuy An, tỉnh Phú Yên) vào ngày 13/12. Ngày hôm đó, nước lũ đổ về rất mạnh sau trận mưa lớn suốt đêm hôm trước. Xã An Hiệp nằm ven quốc lộ ở hạ du sông nên nước lên rất nhanh. Trường mầm non An Hiệp vẫn mở cửa đón học sinh vì chưa có thông báo nghỉ lũ từ cấp trên và có 35 em được phụ huynh đưa đến trường.

Đến hơn 10g sáng, mưa càng ngày càng lớn, nước đã ngập đường cái nên 1 số phụ huynh đến đón con về, chỉ còn 20 em ở lại. Sau đó nước lũ lên rất nhanh khiến tất cả 20 học sinh còn lại cùng 5 giáo viên bị mắc kẹt trong trường. Khoảng 12g30, nước trong trường bắt đầu lên quá bụng. Các cô giáo phải kê bàn, ghế lên cao rồi cho các em ngồi trên còn các cô ngâm mình dưới nước để giữ bàn ghế.

“Nước ngập quá đầu chúng tôi nên mọi người đứng lên bàn ghế kê sẵn. 5 cô giáo, 20 học sinh. Mỗi cô có 4 cháu ôm vào cổ. Các cô giữ tay thật chắc để không em nào buông tay,” cô Nguyễn Thị Hòa, Phó Hiệu trưởng nhà trường, kể lại với báo chí. Các cô kiên trì dầm nước lũ như vậy đến 15g cùng ngày thì tất cả được các lực lượng chức năng cứu đưa ra ngoài. “May mắn là nước lũ không lên nữa. Tôi và các cô giáo khác chỉ biết cầu nguyện đừng có em nào bị làm sao”, cô Hòa chia sẻ.

Những người lính cũng có nhiều hành động đặc biệt dũng cảm. Trong hai ngày 15 và 16/12 khi làm nhiệm vụ giúp dân tại vùng lũ lớn thị xã An Nhơn, Bình Định, phát hiện ô tô 7 chỗ bị lũ cuốn trôi, lực lượng Cảnh sát Phòng cháy chữa cháy tỉnh đã dũng cảm cứu hộ thành công cho 7 người mắc kẹt trong xe.

Cán bộ chiến sĩ Ban Chỉ huy quân sự thị xã An Nhơn đã không ngại hiểm nguy, vượt lũ dữ để đưa hàng trăm gia đình lên vùng cao an toàn. Các anh đưa người dân lên ca nô, chỉ để 1 đến 2 chiến sĩ đưa ca nô vào bờ, số còn lại phải trèo lên cây tạm trú để giành chỗ chở được nhiều người dân hơn.

Còn trong ngày 18/12, tại huyện Tuy Phước, chiến sĩ thuộc Ban Chỉ huy quân sự huyện đã dũng cảm cứu sản phụ là Nguyễn Thị Mỹ Huy, 30 tuổi, thường trú tại thôn Hữu Thành, xã Phước Hoà, huyện Tuy Phước. Chị Huy được kịp thời đưa vào Bệnh viện đa khoa tỉnh để mổ sinh an toàn, “mẹ tròn con vuông”. Đặc biệt, có những người dù đã tuổi cao những vẫn không quản ngại nguy hiểm để cứu người.

Đó là trưởng hợp của ông Nguyễn Thanh Phước (73 tuổi, ở thôn Thanh Tuyền, xã Thủy Thanh, thị xã Hương Thủy, Thừa Thiên- Huế.) Trưa 15/12, chị Nguyễn Thị Thúy Hằng (19 tuổi, thường trú xã Thủy Thanh, sinh viên trường Cao đẳng Y Dược Huế) đi xe máy trên đường đi học về đến gần nhà, đoạn ngã ba đường thôn Thanh Tuyền (gần nhà ông Nguyễn Thanh Phước) đã bị nước lớn và chảy mạnh cuốn trôi cả người và xe.

Bà Phan Thúy Nguyệt, 68 tuổi (vợ ông Nguyễn Thanh Phước) nghe thấy tiếng kêu cứu đã gọi ông Nguyễn Thanh Phước chạy ra cứu người, bất chấp nguy hiểm. Sau đó, mọi người đến cùng ông Phước đưa nạn nhân lên ghe vào nhà sơ cứu.

Câu chuyện về các tấm gương như thế đã làm ấm lòng những con người đang phải chật vật chống chọi với mưa lũ và hậu quả do lũ lớn gây ra.

Các giải pháp khả thi để hạn chế thiệt hại

Việc mùa lũ năm nay gây thiệt hại lớn về người và của đã khiến dư luận đặc biệt quan tâm, mong muốn tìm hiểu nguyên nhân. Giáo sư Trần Thục, Phó Chủ tịch Hội đồng tư vấn của Ủy ban quốc gia về biến đổi khí hậu, đánh giá vừa qua đợt El Nino mạnh và kéo dài gây ra tình trạng hạn hán nghiêm trọng ở nhiều vùng, đặc biệt là Nam Bộ, Nam Trung Bộ, Tây Nguyên. Theo quy luật khí hậu, khi El Nino kết thúc thường sẽ có hiện tượng La Nina xuất hiện.

Thực tế cho thấy những năm có La Nina, hoạt động của bão và áp thấp nhiệt đới ảnh hưởng tới Việt Nam thường nhiều hơn 38%. Bão, áp thấp nhiệt đới sẽ kết thúc muộn, gió mùa Đông Bắc hoạt động sớm và mưa lũ xuất hiện với tần suất cao hơn năm 2015, đặc biệt ở khu vực miền Trung.

Tổng số thiệt hại về nhà ở do thiên tai gây ra từ 2010 tới 2016. (Dữ liệu từ báo cáo của Ban chỉ đạo Trung ương về phòng chống thiên tai)

Còn theo nhận định của Trung tâm dự báo Khí tượng thủy văn Trung ương, đến cuối năm 2016 sẽ còn nhiều cơn bão, áp thấp nhiệt đới hoạt động trên Biển Đông. Nhiều khả năng bão và áp thấp nhiệt đới sẽ xuất hiện nhiều hơn trung bình nhiều năm ở khu vực Trung Bộ, nhất là Trung Trung Bộ – Nam Trung Bộ, kèm theo mưa lớn do bão và áp thấp nhiệt đới gây ra ở các khu vực này là rất cao, đòi hỏi chính quyền cần có các giải pháp kịp thời và chủ động phòng tránh bão, lũ, điều tiết hồ thủy điện phù hợp, tránh trường hợp “lũ chồng lũ” gây thiệt hại lớn cho cộng đồng.

Hiện chính quyền các địa phương chịu thiệt hại vì mưa lũ đang nỗ lực khắc phục hậu quả. Bước đầu các địa phương này đề xuất Chính phủ xem xét hỗ trợ khẩn cấp 5.850 tấn gạo và 5 tấn lương khô; 8 tấn Cloruamin B và một số chủng loại khác; 300 tấn lúa giống, 20 tấn ngô giống và 5 tấn rau, đậu các loại cùng 102 tỷ đồng kinh phí hỗ lúa giống, hoa màu, cây trồng, vật nuôi và thủy sản; 1.282 tỷ đồng hỗ trợ khắc phục cấp bách về hạ tầng, giao thông, thủy lợi.

Về phía Chính phủ, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc yêu cầu các Bộ, ngành có liên quan và địa phương khu vực miền Trung tập trung chỉ đạo ứng phó với mưa lũ phải chủ động, quyết liệt với tinh thần “tự lực tự cường” là chính, “tương thân tương ái”, tránh tư tưởng chủ quan; huy động mọi lực lượng, phương tiện, nguồn lực tham gia ứng phó với mục tiêu là bảo đảm an toàn tối đa cho người dân, hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về tính mạng và tài sản của nhân dân và Nhà nước; tuyệt đối không để người dân bị thiếu đói, rét trong mưa lũ.

“Tuyệt đối không để người dân bị thiếu đói, rét trong mưa lũ.” (Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Xuân Phúc)

Trước mắt, các địa phương tiếp tục theo dõi sát diễn biến mưa lũ, kịp thời chỉ đạo, triển khai các biện pháp ứng phó với mưa lũ trên địa bàn; tập trung tìm kiếm, cứu nạn đối với những người còn đang bị mất tích.

Bằng mọi biện pháp phải tiếp cận cho được các khu dân cư còn đang bị ngập sâu, chia cắt, cô lập để hỗ trợ lương thực, thực phẩm (lương khô, bánh mỳ, mỳ tôm, gạo,…) cho người dân; chủ động sơ tán người dân ra khỏi các khu vực nguy hiểm không bảo đảm an toàn, nhất là các hộ ở ven sông, suối, vùng thấp trũng, khu vực có nguy cơ lũ quét, sạt lở đất”, Thủ tướng yêu cầu.

Đi liền với đó, cần bố trí lực lượng chốt chặn, kiểm soát, hướng dẫn, hỗ trợ giao thông tại các ngầm, tràn, bến đò, khu vực bị ngập sâu nước chảy xiết; kiên quyết ngăn chặn người và phương tiện đi qua các khu vực nước ngập sâu không bảo đảm an toàn nhằm tránh thiệt hại đáng tiếc do lũ cuốn. Các địa phương căn cứ vào tình hình mưa lũ cụ thể của địa phương mình chỉ đạo, quyết định cho học sinh ở các vùng bị ngập sâu, chia cắt nghỉ học để bảo đảm an toàn.

Thủ tướng đề nghị các địa phương chỉ đạo, vận hành an toàn các hồ chứa nước (thủy lợi, thủy điện) góp phần giảm lũ cho hạ du nhưng phải bảo đảm an toàn tuyệt đối cho công trình. Các tỉnh chịu thiệt hại cũng cần chuẩn bị sẵn phương án, để ngay sau lũ rút đến đâu huy động lực lượng vũ trang, thanh niên và các lực lượng khác hỗ trợ: dựng lại nhà cửa, dọn vệ sinh môi trường; chỉ đạo lực lượng y tế dự phòng triển khai công tác bảo đảm vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh.

Chia sẻ với những khó khăn mà các tỉnh miền Trung đang phải hứng chịu bởi mưa lũ, Thủ tướng đề nghị các cấp, ngành, địa phương kịp thời tổ chức thăm hỏi, động viên, hỗ trợ gia đình bị thiệt hại, nhất là các hộ bị thiệt hại về người, mất nhà, hộ nghèo, gia đình chính sách; rà soát các hộ có nguy cơ thiếu đói, cứu trợ lương thực, nhu yếu phẩm cho người dân.

Nhấn mạnh đến tinh thần “tương thân tương ái” của dân tộc Việt Nam trong khó khăn, Thủ tướng lưu ý cần phát huy và nhân rộng các điển hình tiêu biểu trong việc giúp người dân phòng tránh và gặp nạn bởi mưa lũ. Tiêu biểu như các giáo viên của Trường mẫu giáo An Hiệp, tỉnh Phú Yên dầm mình dưới mưa lũ suốt nhiều giờ, nỗ lực tìm mọi cách để đảm bảo tuyệt đối tính mạng cho học sinh trong những ngày vừa qua. Đó là một hành động phi thường, một hình ảnh đẹp về người giáo viên nhân dân, về tinh thần, trách nhiệm, sự tương thân tương ái.

Về lâu dài, Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với các Bộ, địa phương nghiên cứu, đánh giá toàn diện về thực trạng mưa lũ, ngập lụt ở khu vực miền Trung và Tây Nguyên, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp tổng thể xử lý, khắc phục.

Bộ Giao thông Vận tải kiểm tra, xử lý công trình chưa phù hợp, cản lũ, ảnh hưởng đến an toàn dân cư, không để tình trạng ngập lụt ngày càng nghiêm trọng do ảnh hưởng cản lũ của các công trình giao thông.

Uỷ ban Quốc gia tìm kiếm cứu nạn rà soát phương tiện, trang thiết bị phục vụ tìm kiếm cứu nạn, tiếp tục đầu tư mua sắm theo kế hoạch, trong đó cần tập trung mua sắm các chủng loại phù hợp, cần thiết phục vụ tốt nhất cho công tác cứu hộ cứu nạn tại chỗ để trang bị tới cơ sở (như xuồng cao su), cũng như một số thiết bị chuyên dùng.

Bộ Tài nguyên và Môi trường và các địa phương khẩn trương triển khai các Đề án, dự án nhằm tăng cường hệ thống quan trắc, giám sát khí tượng thủy văn, nâng cao chất lượng công tác dự báo, cảnh báo thiên tai; các trạm đo mưa tại cộng đồng. Các Bộ: Tài nguyên và Môi trường, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Công thương tiếp tục phối hợp với các địa phương rà soát các quy trình vận hành hồ chứa, liên hồ chứa để vận hành phù hợp, tránh tác động tiêu cực do công tác vận hành./.

Chuyến tàu nửa đêm ngày 6/11 năm 1986 từ Scotland tới thành phố công nghiệp Manchester sẽ là chuyến tàu đọng lại nhiều ký ức nhất của những CĐV Manchester United những ngày này. Ở đó, người đàn ông trung niên Scotland với cái tên Alexandre Chapman Ferguson đã cất những bước đi đầu tiên tới định mệnh của cuộc đời mình, Manchester United.

Trước Sir Alex, Manchester United là gã khổng lồ say xỉn trong quá khứ huy hoàng. Sau Sir Alex, Manchester United trở thành một biểu tượng toàn cầu, một đế chế không thể chối bỏ.

Hôm nay, ngày cuối cùng của năm 2016, Sir Alex Ferguson tròn 75 tuổi.

1, “Tôi là người Govan”

Cậu bé Alexandre Chapman Ferguson cất tiếng khóc chào đời vào ngày 31/12/1941 ở Govan, một thị trấn nhỏ được sát nhập và thành phố Glasgow, Scotland từ năm 1912. Giống câu chuyện về Đài Loan và Trung Quốc, khi được hỏi về gốc gác, người Govan sẽ trả lời “Tôi là người Govan” chứ không bao giờ nhắc tới Glasgow. Người Govan có thể đánh nhau ngay buổi sáng, nhưng chiều thì đã ngồi cùng bàn cụng ly bia, có thể vào nhà nhau mượn tạm gói muối rồi để lại mẩu giấy “em mượn tạm hôm sau trả” trên bệ bếp. Sir Alex Ferguson không bao giờ quên gốc gác của mình, trong căn phòng riêng tại sân Old Trafford, ông treo một tấm bảng lớn đề mấy chữ đầy tự hào “Tôi là người Govan”.

Sinh ra trong một gia đình có truyền thống bóng đá và thợ thuyền, cậu bé Alex Ferguson có ông nội là một thợ đóng thuyền kiêm cầu thủ nghiệp dư. Tới thời bố của Alex, mọi chuyện vẫn không thay đổi. Cuộc sống ngày bé của Alex Ferguson xoay quanh những ngày đóng thuyền với bố và quả bóng da.

Sớm nhìn ra được tiềm năng của con trai, ông Alexandre Beaton Ferguson trở thành… huấn luyện viên đầu tiên của Alex. Biết Alex thuận chân phải, “Alex bố” rèn bằng được con chuyển sang chơi bóng bằng chân trái. Nỗ lực ấy đã biến Alex thuận cả hai chân, giúp ông tiến nhanh trong con đường bóng đá trẻ. Alex là ngôi sao của CLB trường Govan, trước khi trải qua vài ba CLB nghiệp dư không tên tuổi. St Johnstone là CLB đầu tiên trả lương cho Alex. Khi ấy, Alex vừa… làm thợ vừa đá bóng.

Nhưng St Johnstone không cho ông nhiều cơ hội. Ba năm đầu tiên, chỗ quen thuộc của Alex là băng ghế dự bị. Cuối năm 1963, ông thậm chí còn muốn chuyển sang… Canada làm thợ cơ khí vì chẳng mấy khi được ra sân thi đấu. Nhưng cuối cùng, khoảnh khắc thay đổi vĩnh viễn sự nghiệp Sir Alex cũng đến. Đội một St Johnstones có năm cầu thủ bị cúm, HLV Bobby Brown buộc phải đưa cậu chàng 22 tuổi Alex Ferguson vào đội hình chính trong chuyến làm khách tới thánh địa Ibrox của gã khổng lồ Rangers. Trước chuyến đi bão táp này, St Jonhstones đã thua Celtic tới… 1-10, thua Kilmarnock… 2-11. Bobby Brown tâm niệm một trận thua vỡ mặt nữa lại tới.

Nhưng cơn địa chấn đã xuất hiện, St Johnstones nhỏ bé quật ngã Rangers 3-2 ngay tại Ibrox, người ghi cả 3 bàn cho đội khách chính là Alex Ferguson. Và thử đoán xem, tất cả đều bằng chân trái!

Sự nghiệp Alex từ đó bước sang một trang mới hoàn toàn. Năm 1964, ông chuyển sang CLB Dunfermline. Mùa đỉnh cao 1965/66, Alex Ferguson ghi tới… 45 bàn trên mọi đấu trường cho Dunfermline. Năm 1967, ông chuyển tới CLB thần tượng từ thuở nhỏ Rangers. Song những mâu thuẫn với giám đốc quan hệ công chúng Willie Allison nhanh chóng biến thời gian ở sân Ibrox của Alex nhuốm màu đen thất vọng. Ferguson chỉ chơi bóng cho Rangers trong hai năm. Năm cuối cùng, ông còn bị chuyển xuống chơi cùng đội trẻ do áp lực của BLĐ muốn tống khứ một cầu thủ có vợ theo đạo Công giáo (Rangers là CLB tất cả buộc phải theo đạo Tin Lành). Đây cũng là quãng thời gian mà ông thừa nhận rằng “đen tối nhất” cuộc đời mình.

Năm 1969, ông chuyển tới CLB thuộc giải hạng nhì Scotland, Falkirk hòng cứu vãn sự nghiệp sau hai năm tay trắng ở Rangers. Falkirk với Alex Ferguson trên hàng công nhanh chóng vô địch giải hạng Nhì, vươn lên giải hạng Nhất. Nhưng đó là những dấu ấn cuối cùng mà Alex-Ferguson-cầu-thủ có thể làm được. Năm 32 tuổi, Alex giải nghệ trong màu áo CLB Ayr United, khép lại sự nghiệp cầu thủ ghi tới 222 bàn thắng. Trong màu áo ĐTQG Scotland, Alex Ferguson thi đấu 7 trận, ghi 9 bàn.

Năm 1974 mà Alex Ferguson giải nghệ, những người nổi tiếng sau này với gốc gác Govan vẫn chưa thật sự thành danh. Bố của cựu thủ tướng Anh Tony Blair, ông Leo Blair vẫn là một người bình thường. Kenny Dalglish khi đó mới chỉ là ngôi sao đang lên của Celtic. Còn Alex Ferguson thì đã quay trở lại Goven, mở một quá rượu với vốn của chính mình. Ở một khía cạnh nào đó, Alex Ferguson là người Govan hay nhất khi ấy.

2, Bản lĩnh, hiếu thắng & cơn bão Aberdeen

Ngay từ nhỏ, Alex Ferguson đã tỏ ra mình là một người giỏi chiến lược. Tới khi bước chân vào nghề huấn luyện, khả năng này ngày càng được bộ lộ rõ rệt. Việc chỉ trích trọng tài, gây sức ép báo giới hòng hút áp lực về mình thay vì học trò từng được coi là “chiêu độc” của Jose Mourinho, song ít ai biết rằng Alex Ferguson năm 34 tuổi đã làm thuần thục điều này trên cương vị HLV trưởng CLB St Mirren.

Tháng 1/1975, Alex Ferguson bị LĐBĐ Scotland phạt 50 bảng vì chửi trọng tài biên. Không những không chấp hành án phạt, ông còn… đe dọa ngược. “Tôi không có 50 bảng”, ông nói, “nhưng sẵn sàng bỏ ra 10 nghìn bảng để đưa họ ra toà”. Vài tháng sau, ông vào tận phòng trọng tài để công kích. Trước mỗi trận đấu quan trọng, ông thường xuyên đưa ra những tuyên bố gây sốc hòng hút hết sự chú ý của truyền thông, giảm tải áp lực cho các học trò.

Hiếu thắng từ bé, Alex Ferguson không chấp nhận việc thất bại để “lấy kinh nghiệm”. Với ông, mọi thứ phảo tốt lên theo thời gian. St Mirren dưới triều đại của Alex Ferguson là một ví dụ như thế. Bốn năm ở sân Love Street, Alex Ferguson giúp St Mirren thăng hạng, vô địch giải hạng Nhất, trụ lại giải VĐQG, kéo trung bình 11 nghìn khán giả tới sân mỗi trận (so với 1 nghìn trước đó), nâng doanh thu bán vé tăng 300%, thậm chí ông còn nghĩ ra phương án bán vé số cho CĐV và người dân lân cận, kết quả: St Mirren thu về 4 nghìn bảng mỗi tuần!

Song giống với khi còn là cầu thủ, Alex Ferguson gặp mâu thuẫn với lãnh đạo. Năm 1978, ông bị sa thải (lần đầu tiên và cũng là duy nhất) trong sự nghiệp. Song những bức ảnh ngày ấy ghi lại rằng ông đã rất… vui mừng khi bị đuổi việc. Sứ mệnh với St Mirren khi đó đã kết thúc, bản thân Alex Ferguson cũng muốn chuyển tới một bến đỗ khác từ lâu. Aberdeen là điểm đến.

Khác St Mirren, Aberdeen đã là một CLB có quy củ rõ ràng. Nhiều cầu thủ trong đội hình Aberdeen khi đó đã là tuyển thủ quốc gia. Phải mất một mùa, Alex Ferguson mới có thể khẳng định cái uy của mình tại sân Pittodrie. Mùa 1979/80, Aberdeen của ông thày người Scotland vào guồng, có lúc trải qua chuỗi bất bại 15 trận liên tiếp, cuối mùa lên ngôi vô địch quốc gia. Lần đầu tiên sau 15 năm mới có một CLB phá vỡ được thế gọng kìm Celtic-Rangers. Và đó là Aberdeen của Alex Ferguson!

Nhưng đỉnh cao của Aberdeen tới vào mùa giải 1982/83 ở đấu trường cúp C2 Châu Âu. Đội bóng của Alex Ferguson đã quật ngã Bayern Munich ở tứ kết sau trận lượt về nghẹt thở với tỉ số 3-2. Nhưng mọi thứ vượt qua tầm xuất sắc để trở thành vĩ đại sau khi Aberdeen vượt qua Real Madrid với Alfredo Di Stefano trên băng ghế huấn luyện ở trận chung kết kéo dài 120 phút. Aberdeen đã thắng 2-1. Sau trận, “Mũi tên bạc” thừa nhận đội bóng Scotland có những thứ mà “tiền không thể mua được”.

Sau chiến tích đỉnh cao này, Aberdeen không vô địch cúp Châu Âu thêm một lần nào nữa. Song ở giải VĐQG Scotland, Alex Ferguson vẫn kịp giành thêm hai chức vô địch vào các năm 1984, 1985. Năm 1986, ông rời sân Pittodrie. Sau sự ra đi của Alex, giải VĐQG Scotland quay lại với vòng quay thống trị Celtic-Rangers từ đó đến giờ.

Điểm đến của Alex Ferguson, lần này, là Manchester United. Nơi vĩnh viễn đưa ông trở thành một phần sáng chói của lịch sử túc cầu giáo.

3. Máy sấy tóc và khởi đầu khó khăn

Ngày Alex Ferguson tiếp quản lại Manchester United từ tay của Rowan Atkinson, “Quỷ đỏ” chỉ tỉnh táo hơn những gã trong các quán bar chút ít. Các trụ cột của Man United gồm Bryan Robson, Norman Whiteside, Paul McGrath tối ngày quanh quẩn cùng ma men. Gordon Strachan thi đấu trận hay, trận dở. Dưới thời Atkinson, Man United không có họp chiến thuật, không có tìm hiểu đối thủ, “Big Ron” chỉ lè nhè “ra kia cho chúng một bài học đi” trong phòng thay đồ. Lúc ký quyết định sa thải Atkinson, Man United vừa thua Coventry City 1-4, rơi xuống thứ 19 trên bảng xếp hạng (khi đó có 22 đội). Manchester United, nói không quá, khi ấy chỉ còn là cái tên.

Alex Ferguson nhanh chóng bắt tay vào công cuộc tái thiết “Quỷ đỏ”. Ông nhanh chóng xác lập quyền uy tại sân Old Trafford. Biệt danh nổi tiếng “Máy sấy tóc” cũng từ quãng thời gian này mà ra. Mark Hughes là người đầu tiên gọi Alex Ferguson với biệt danh này sau khi chứng kiến cảnh ông hét vào mặt các cầu thủ, khiến tóc của họ bay ngược hết về đằng sau như đang sấy tóc, từ trận này qua trận khác.

Hai cuộc “cách mạng” mà Alex Ferguson tạo ra tại sân Old Trafford trong giai đoạn này là bài trừ văn hóa nhậu và xây dựng hệ thống đào tạo trẻ.

Bộ ba “bợm nhậu” gồm Robson, Whiteside và McGrath không tan rã nhanh như tất cả tưởng tượng. Nhà cầm quân người Scotland tạo cơ hội cho cả ba. Ông từng trao băng đội trưởng cho Whiteside ( là người giữ kỷ lục cầu thủ trẻ nhất tham dự một kỳ World Cup khi mới chỉ 17 tuổi 41 ngày trong màu áo ĐT Bắc Ireland tại Espana 1982) hòng khiến tiền vệ này toàn tâm toàn ý cho bóng đá. McGrath là hậu vệ xuất sắc nhất của Man United, nhưng say xỉn tối ngày và dính chấn thương. Alex đã đến gặp vợ McGrath yêu cầu sự giúp đỡ, Sir Matt Busby cũng được cầu viện. Chỉ tới khi tất cả các phương án đều không cho ra sự hiệu quả, Alex Ferguson mới chấp nhận bán đi hai ngôi sao nhậu nhẹt này. Bryan Robson, đội trưởng của Quỷ đỏ lẫn ĐT Anh khi đó, là người duy nhất được giữ lại, và làm bản lề cho một thế hệ Man United mới, với điều kiện phải kiềm chế nhậu nhẹt.

Trong khâu đào tạo trẻ, Alex Ferguson nâng số tuyển trạch viên từ 4 lên thành 22 người, lập đội bóng nhi đồng ở Glasgow, nâng cấp trung tâm đào tạo trẻ ở Old Trafford, mở thêm hai trung tâm mới tại County Durham và Belfast, đồng thời bổ nhiệm Brian Kidd vào vị trí trưởng ban đào tạo trẻ. Quyết định này, như tất cả đã biết, đã trở thành một trong những quyết định sáng suốt nhất trong 27 năm Sir Alex tại vị tại sân Old Trafford.

Nhưng những năm đầu ấy đã có lúc chứng kiến làn sóng phản đối nhà cầm quân người Scotland gia tăng tới mức không thể cản lại. Bất chấp việc về nhì sau Liverpool ở mùa giải 1987/1988, nhưng mùa giải sau Quỷ đỏ lại rơi xuống vị trí thứ 11. Những CĐV mất dần kiên nhẫn ở mùa giải 1989/90, nhất là khi M.U thua kình địch cùng thành phố Man City 1-5. “Biết điều thì từ chức ngay”, “Ba năm rồi, toàn là rác rưởi”, “Fergie cút đi!”. Huyền thoại George Best còn tuyên bố sẽ không tới Old Trafford xem M.U đá nữa.

Sau này, Sir Alex thừa nhận “Thật tình lúc đó tôi chỉ muốn đút đầu vào bếp lò. Mà nếu làm thật, sẽ không ít người tình nguyện vặn ga hộ”. BLĐ khi đó vẫn tin tưởng ông sau khi chứng kiến những bước chuyển mình của CLB ở công tác đào tạo trẻ. Nhưng sức ép tới từ các CĐV là quá lớn. Man United cần một danh hiệu hòng trấn an tất cả. Thật may mắn, cuối mùa giải “Quỷ đỏ” giành cúp FA sau khi vượt qua Crystal Palace trong hai lượt trận chung kết. Danh hiệu này đã hạ nhiệt những cái đầu nóng khi ở giải quốc nội, Man United chỉ về thứ… 13. Nhưng danh hiệu ấy đã mở ra thời gian vinh quang lớn nhất trong lịch sử Quỷ đỏ.

4, Eric Cantona & Chức vô địch Quốc gia

Sau chức vô địch cúp FA, Manchester United gần như chuyển thành một đội bóng khác. Quỷ đỏ có sự tự tin, đi kèm với đó là những lò đào tạo trẻ bắt đầu ươm mầm, cho ra những viên ngọc quý giá. Dưới tay Alex Ferguson khi ấy, là đội ngũ kết hợp giữa sức trẻ và kinh nghiệm. Lee Sharpe, Steve Bruce, Gary McPallister, Mark Huges là những trụ cột của Quỷ đỏ. Mùa 1990/91, Man United của Alex Ferguson đánh dấu sự trở lại của bóng đá Anh sau 5 năm cấm vận vì thảm họa Heysel bằng chức vô địch cúp C2 sau khi quật ngã Barcelona của Johan Cruyff trong trận chung kết.

Alex Ferguson đi vào lịch sử khi là người thứ hai sau Cruyff giành hai chức vô địch cúp C2 trong lịch sử. Sau đêm lịch sử, Ferguson nhận một lời mời chào từ TBN. Real Madrid muốn ông làm HLV! Ông không mất quá một cái nháy mắt để từ chối “Chẳng việc gì phải tới Bernabeu khi bình minh đang ló dạng tại Old Trafford”. Nhưng phần còn lại của câu trả lời mới là điều khiến các CĐV Quỷ đỏ nhớ mãi, “Chúng tôi sẽ vô địch mùa tới. Một khi đã giành cúp Châu Âu, chẳng có lý do gì không giành được chức vô địch quốc nội!”

Trong giai đoạn đặt chân lên đến đỉnh cao, Alex Ferguson có được hai hợp đồng xuất sắc nhất bậc nhất sự nghiệp. Người đầu tiên, thủ thành Peter Schmeichel từ Brondby IF với giá hời 500 nghìn bảng vào năm 1991. Có Schmeichel, mọi vấn đề trong khung gỗ Quỷ đỏ trước đó được giải quyết. Không phải ngẫu nhiên mà trong giai đoạn 1991-1999, Man United là CLB… chuyền bóng về cho thủ môn nhiều nhất thế giới. Vì Schmeichel đơn giản là quá toàn diện, từ khả năng một đối một, quản lý hàng thủ tới cả những tình huống phân phối bóng.

Người thứ hai là một hợp đồng còn hời hơn nữa, Eric Cantona từ Leeds United. Mọi chuyện bắt đầu khá ngẫu nhiên. Leeds United khi đó gửi lời hỏi mua Denis Irwin của M.U, Alex Ferguson và chủ tịch Edwards đều không đồng ý. Hai nhà lãnh đạo nói chuyện một lúc. Bất ngờ Alex Ferguson nảy ra ý tưởng mang Eric Cantona về sân Old Trafford hòng cải thiện hàng công. Nói là làm, chủ tịch Edwards nối lại máy với chủ tịch Leeds bàn chuyện chuyển nhượng tiền đạo người Pháp. Một giờ sau khi Alex Ferguson đang lái xe về nhà, chủ tịch Edwards gọi điện thông báo “Thương vụ Cantona đã xong”, ông nói giọng hả hê, “Anh đoán thử giá xem”.

“Triệu sáu”

“Sai”

“Hai triệu”

“Sai”

“Chịu?”

“Một triệu chẵn”

“Họ bán Cantona với giá một triệu ư?”, Alex Ferguson thốt lên. Leeds United thật sự đã bán Cantona cho Man United với giá chỉ một triệu bảng. Một triệu bảng ấy vĩnh viễn thay đổi Quỷ đỏ sau đó. Có Cantona, M.U ghi bàn như xả lũ sau khi chỉ có được có 17 bàn/16 trận trước đó. Thắng Coventry 5-0, hạ Tottenham 4-1, thắng QPR 3-1. Cantona như chiếc chìa khía biến M.U thành cơn lũ cuốn phăng tất cả.

Vòng áp chót, M.U cần chờ Aston Villa sảy chân trước Coventry để chính thức vô địch. Do quá căng thẳng, nhà cầm quân người Scotland không dám xem TV mà cùng con trai Mark đi… đánh golf giải khuây. Làm vậy nhưng tâm trí của nhà cầm quân người Scotland không thể rời khỏi ý nghĩ vô địch. Chơi đến lỗ thứ 14, bỗng có một người lạ chạy như điên tới sân golf, vừa đi vừa hét “Ông Ferguson ơi, Manchester United vô địch rồi!”. Hóa ra, Aston Villa đã bị Coventry cầm chân, và sau 26 năm chờ đợi, Manchester United chính thức trở thành nhà vô địch nước Anh.

Sau 9 năm nhậm chức HLV trưởng Quỷ đỏ, với hàng chục lời đe dọa lấy mạng, người đàn ông Scotland Alex Ferguson cuối cùng cũng đưa Manchester United trở lại với ngôi vua nước Anh. Đội hình Man United lúc đó đã là sự kết hợp đáng nhớ giữa những ngôi sao (Schmeichel, Cantona), các cựu binh (Bruce, Pallister, Ince, Robson, Hughes) lẫn lứa trẻ (Ryan Giggs, Lee Sharpe).

5, Thế hệ Vàng, chia tay Cantona & Huyền thoại của những huyền thoại

Sau chức vô địch năm 1993, Man United thẳng tiến tới chức vô địch mùa sau đó với 92 điểm (kỷ lục sau này bị Chelsea của Mourinho phá vào mùa giải 2004/05), hơn đội nhì Blackburn 8 điểm. Cantona là vua phá lưới của đội với 25 bàn trên mọi mặt trận, Giggs cũng có tới 17 bàn. M.U năm đó đã có thêm Roy Keane cho vị trí tiền vệ trung tâm.

Mùa sau, với việc phải chơi ở đấu trường Châu Âu, Man United bị phân tâm và đánh mất chức vô địch vào tay Blackburn Rovers. Đây cũng là mùa giải mà Eric Cantona bị treo giò 9 tháng vì cú kung-fu vào ngực một CĐV của Crystal Palace. Ít ai biết rằng, mùa giải này đánh dấu vị thế lung lay của nhà cầm quân người Scotland trong mắt các CĐV và cả BLĐ. Kết thúc mùa giải, Alex Ferguson bán liền một lúc ba người là Andrei Kanchelkis, Paul Ince và Mark Hughes, thu về gần 14 triệu bảng. Nhưng cuối cùng, M.U lại chẳng chi xu nào trên thị trường chuyển nhượng. 53% độc gải của tờ Manchester Evening News đòi ông từ chức. BLĐ cũng nghi ngờ tham vọng của nhà cầm quân người Scotland. Điều tích cực duy nhất tới với Alex Ferguson năm đó là việc ông được phong tước CBE từ Nữ hoàng Anh. Trước Alex giờ có thêm chữ Sir.

Trở lại với chuyên môn, Sir Alex mặc kệ, để thay thế sự ra đi của Ince và Hughes, ông đôn Nicky Butt và Paul Scholes từ đội trẻ lên. Khoảng trống Kanchelkis bỏ lại được khỏa lấp bằng cái tên sau này trở thành thần tượng trên toàn thế giới, một hiện tượng bóng đá không thể chối bỏ: David Beckham.

Thế hệ Class of 92 trứ danh của Manchester United cuối cùng cũng chính thức được trình làng vào màu giải 1995/96. Hai anh em nhà Neville, Scholes, Giggs, Butt cùng Beckham dưới sự dẫn dắn của Alex Ferguson cùng thủ lĩnh Eric Cantona đã cạnh tranh chức vô địch với Newcastle quyết liệt. Người chiến thắng, như hầu hết các mùa giải Premier League sau này, là Manchester United.

Mọi thứ sau đó diễn ra với tốc độ vũ bão tại Old Trafford. “Những cậu bé” của Alex Ferguson dần trở thành trụ cột của đội bóng. Giggs và Beckham trấn giữ hai bên hành lang, Scholes tỏa sáng với người đán cặp Roy Keane. Ở hàng phòng ngự, Gary Neville chiếm chỗ bên hành lang phải.

Với bộ khung như vậy, Man United vô địch Premier League thêm một mùa 1996/97. Mùa 1997/98, họ đánh mất chức vô địch vào tay Arsenal sau khi Cantona bất ngờ giã từ bóng đá ngay khi mùa giải chưa khởi tranh. Nhưng sự ra đi của Cantona, và thất bại tại mùa 1997/98 ấy cũng mở đường cho một trong những mùa giải huy hoàng nhất lịch sử bóng đá, 1998/99.

Mùa Hè năm 1998, Alex Ferguson quyết chiến với chủ tịch Edwards keo kiệt để mang về ba bản hợp đồng Dwight Yorke, Jaap Stam và Jesper Blomqvist. Hai người đầu tiên trở thành trụ cột của Quỷ đỏ, cùng những người cũ như Beckham, Keane, Scholes, Giggs… tạo ra đội bóng hấp dẫn bậc nhất lịch sử.

Tới tháng 4/1999, Man United giữ nguyên cơ hội lên ngôi vương ở cả ba đấu trường Premier League, FA Cup và Champions League. Tại hai đấu trường đấu cúp, Man United đều tra tấn người xem bằng những kịch bản chỉ dành cho Hollywood. FA Cup vòng bán kết, Quỷ đỏ đối đầu với Arsenal. Beckham đưa M.U vươn lên dẫn trước, nhưng Bergkamp gỡ hòa cho Arsenal. Đội trưởng Roy Keane sau đó dính thẻ đỏ. Những phút bù giờ, Arsenal được hưởng quả phạt đền, nhưng Schmeichel cản phá thành công kéo Pháo thủ vào hai hiệp phụ. Phút thứ 109, Ryan Giggs vừa mới được tung vào sân nhận bóng từ đường chuyền hỏng của Patrick Vieira đã chạy một mạch 60 mét, vượt qua gần nửa đội hình Arsenal để ghi bàn ấn định tỉ số 2-1. Man United lọt vào trận chung kết cúp FA!

Bán kết Champions League, M.U đối diện với đội bóng mạnh Châu Âu khi ấy: Juventus của Marcello Lippi. Lượt đi tại Old Trafford, M.U bị cầm hòa 1-1 trong thế trận hút chết. Lượt về ở Delle Alpi, mọi chuyện tưởng chừng như đã chấm dứt khi Filippo Inzaghi đưa Juve dẫn 2-0 chỉ sau có 11 phút, nhưng bóng đá với Sir Alex Ferguson không dễ dàng kết thúc như thế. Roy Keane đưa Quỷ đỏ trở lại bằng cú đánh đầu ghi bàn phút thứ 24. 10 phút sau tới lượt Dwight Yorke lập công cân bằng tỉ số 2-2. Tỉ số lúc này là 2-2, đồng nghĩa với việc Man United sẽ đi tiếp nhờ luật bàn thắng trên sân khách. Juve lúc ấy mời cuống cuồng lao lên. Nhưng cuối trận, Andy Cole hoàn tất cú lội ngược dòng kỳ vĩ 3-2 sau khi bị dẫn 0-2 đưa Quỷ đỏ lọt vào trận chung kết Champions League tại Nou Camp.

Mọi chuyện trong biên giới nước Anh được giải quyết êm thấm. Man United lên ngôi vô địch Premier League lần thứ 5, giành cúp FA lần thứ 4 trong kỷ nguyên Sir Alex. Mọi thứ đổ dồn về Nou Camp, nơi Man United đứng trước lịch sử khi chạm trán Bayern Munich. Alex Ferguson có vĩ đại bằng Sir Matt Busby hay không, phụ thuộc tất cả sau 90 phút tại chảo lửa ở xứ Catalan, Tây Ban Nha.

Mất cặp tiền vệ trung tâm Scholes, Keane vì thẻ phạt sau hai trận tử chiến với Juve tại bán kết. Giới chuyên môn không ngần ngại đánh giá Man United nằm cửa dưới so với Bayern. Thực tế trên sân chứng minh điều đó là đúng. Ngay phút thứ sáu, Mario Basler đưa Bayern vươn lên dẫn trước với cú sút phạt hàng rào tinh quái đánh lừa hoàn toàn Schmeichel. Suốt những phút sau đó, Bayern liên tục uy hiếp khung thành Man United. Phải rất may mắn, M.U mới tránh khỏi việc thua đậm sau những cú dứt điểm trúng khung gỗ của Carsten Jancker hay Mehmet Scholl.

Và chính những khoảnh khắc ấy đã mở màn cho một kịch bản nghẹt thở bậc nhất thế giới bóng đá. Phút 90+1, Man United được hưởng quả phạt góc, bóng từ chân Beckham bay vào vòng cấm sượt đầu Peter Schmeichel, chạm Yorke rồi tới chân hậu vệ mới vào thay người Thorsten Fink. Fink phá bóng hời hợt tới chân Giggs ở ngoài vòng cấm, tiền vệ xứ Wales sút… trượt tâm bóng nhưng vẫn đủ mạnh để đi tới khung thành, bỗng từ đâu cái chân của Teddy Sheringham xuất hiện, 1-1 cho Quỷ Đỏ.

Như đã nói, bóng đá với Alex Ferguson không kết thúc sớm như vậy. Phút 90+3, Man United tiếp tục được hưởng một quả phạt góc, lần này bóng không sượt qua chân ai hết mà đến thẳng cái đầu của Sheringham rồi xuống chân “siêu dự bị” Ole Gunnar Solskjaer. 2-1 cho Quỷ đỏ! Trong vòng chưa tới 120s, Man United từ vực sâu vươn tới đỉnh cao. Trận chung kết Champions League năm 1999 đó trở thành một trong những trận cầu tiêu biểu nhất. Còn Alex Ferguson đi vào lịch sử Manchester United với tư cách HLV thành công nhất lịch sử, vượt qua Sir Matt Busby huyền thoại.

Sau cú ăn ba huyền thoại năm 1999, Manchester United trở thành biểu tượng của bóng đá trên nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam. David Beckham, vượt qua Ronaldo trở thành thần tượng số một của giới trẻ trên khắp thế giới. Tất cả những điều ấy đều được bắt đầu dưới tay Alex Ferguson.

13 năm sau khi tiếp quán đống đổ nát dưới tay Rowan Atkinson, Sir Alex đưa Man United tới đỉnh cao ở mọi đấu trường mà Quỷ đỏ tham gia. Từ đội bóng say xỉn của những gã bợm nhậu, Man United trở thành đế chế với những con người trẻ từ lò đào tạo. Từ chỗ chỉ có 4 tuyển trạch viên đi tìm học viên bóng đá trẻ loanh quanh khu vực Manchester và khu vực lân cận, Quỷ đỏ khi đó đã mở rộng phạm vi tìm kiếm cầu thủ trẻ ra toàn cầu. Từ vị thế của người Govan xuất sắc thứ nhì sau Kenny Dalglish, không còn ai vào thời điểm đó nghi ngờ việc Sir Alex là người Govan vĩ đại nhất lịch sử.

Phải mất tới… 14 năm sau cú ăn ba mở ra cả một trang sử vĩ đại cho Manchester United đó, Sir Alex mới giải nghệ. Trong 14 năm từ 1999-2013 ấy, Man United vượt qua Liverpool để trở thành đội bóng số một lích sử nước Anh với 20 lần VĐQG, vô địch cúp FA thêm 2 lần nữa. Tại đấu trường Champions League, Man United giành ngôi vô địch thêm một lần nữa vào năm 2008. Cũng trong năm đó, Sir Alex có học trò đầu tiên đoạt Quả bóng Vàng Châu Âu là Cristiano Ronaldo.

Ở khía cạnh thương mại, Man United từng có lúc trở thành thương hiệu số một thế giới về độ ăn khách, trở thành CLB bóng đá đầu tiên được định giá 1 tỉ bảng Anh. Những thế hệ cầu thủ xuất sắc xuất hiện tại sân Old Trafford nhiều như lá mùa thu, từ Ruud Van Nistelrooy, Rio Ferdinand, Nemanja Vidic, Cristiano Ronaldo, Wayne Rooney, Robin Van Persie…

Trong công tác đào tạo, M.U chuyển từ sân tập The Cliff cũ kỹ tới Carrington tối tân. Trong công tác chuyển nhượng, Man United không còn phải chắt bóp để mua ngôi sao, những khoản tiền khổng lồ được ném ra thị trường chuyển nhượng thường xuyên vào mỗi mùa Hè. Ngay tại Old Trafford, một khán đài mang tên Sir Alex Ferguson được khánh thành vào năm 2011.

Cá nhân Sir Alex trải qua hai lần hoãn… nghỉ hưu vào các năm 2002 và 2012. Lần đầu tiên, ông tự cảm thấy mình còn đủ sức lực để đưa Quỷ đỏ qua giai đoạn quá độ, và tới với một chu kỳ thành công mới với những ngôi sao trẻ là Rooney và Ronaldo. Lần thứ hai, ông hoãn nghỉ hưu một năm để đưa Quỷ đỏ tới với chức vô địch quốc gia lần thứ 20 với bản hợp đồng tất tay Robin Van Persie từ kình địch Arsenal.

Cả cuộc đời huấn luyện của Sir Alex là những ngày tháng chiến đấu liên tục để hướng tới điều quan trọng duy nhất: chiến thắng. Khát khao ấy chưa bao giờ lụi tàn, và luôn được duy trì qua những cuộc thay máu lực lượng. Sir Alex không thỏa hiệp với bất kỳ cá nhân nào tỏ ra chống đối ông, dù đó có quan trọng như Paul Ince, Jaap Stam, Beckham hay Roy Keane. Cách quản lý nhân sự của Sir Alex trở thành hình mẫu trong không chỉ bóng đá.

Hơn ba năm đã trôi qua kể từ ngày Sir Alex Ferguson chính thức từ giã bóng đá. Ông già gân” giờ an nhàn đi theo dõi đua ngựa, thỉnh thoảng bay sang Đại học Harvard dạy khóa học về Kinh doanh, giải trí và truyền thông. Tại Man United, ông giữ một vai trò trong ban giám đốc của CLB nhưng không xen vào bất kỳ quyết định nào của HLV đương nhiệm. Sir Alex vẫn thường xuyên xuất hiện tại Old Trafford theo dõi những trận bóng của tình yêu lớn bậc nhất cuộc đời mình.

Thế giới túc cầu vẫn quay khi thiếu vắng ông già người Scotland.

Hôm nay, ngày cuối cùng của năm 2016, cũng là sinh nhật lần thứ 75 của ông già gân đã thay đổi vĩnh viễn số phận của Manchester United và một phần lịch sử bóng đá. Chúc mừng sinh nhật, Sir Alex.

6, Họ đã nói gì về Sir Alex Ferguson?

Eric Cantona: “Ferguson chính là Manchester United.”

David Beckham: “Ông ấy là người luôn đặt công việc lên hàng đầu. Tất cả những gì ông ấy làm, đều là vì MU. Đó là điều khiến tôi luôn kính trọng Alex Ferguson.”

Paul Scholes: “Chẳng ai có thể tưởng tượng được một MU không có Alex. Một ngày nào đó, chuyện ấy sẽ đến nhưng đó sẽ là một mất mát rất lớn. Hãy nhìn vào những gì ông ấy đã đóng góp cho CLB. Chắc chắn, nếu một ai đó đến thay Alex, người đó sẽ phải lấp đầy một khoảng trống mênh mông.”

Ryan Giggs: “Ông ấy có khả năng ghi nhớ tên của tất cả mọi người từ nhân viên tiếp tân, cô nhân viên giặt ủi, anh đầu bếp hay chị nhân viên làm vệ sinh. Có 65 hoặc 70 cầu thủ tại Manchester United và còn nhiều hơn thế nữa ở các cấp độ khác nhau. Tuy nhiên, ông ấy nhớ hết tên những người này và rất thích thú theo dõi sự phát triển của từng cầu thủ”.

Cristiano Ronaldo: “Khi cha tôi bị ốm và hôn mê trong bệnh viện. Tôi đã gặp Ferguson và nói: “Ông chủ, tôi cảm thấy không ổn, tôi muốn gặp cha tôi”. Thời điểm đó chúng tôi đang ở giai đoạn quyết định của mùa giải tại Premier League và Champions League nhưng Ferguson vẫn chia sẻ tâm trạng của tôi lúc đó”. Ông không ngần ngại nói: “Cristiano, cậu muốn đi một ngày, hai ngày, một tuần,… thì cậu cứ đi. Tôi sẽ rất nhớ cậu vì cậu là cầu thủ quan trọng của đội. Nhưng cha của cậu là trên hết. Khi ông ấy nói những điều đó, tôi nghĩ rằng ông ấy thật không thể tin được. Trong bóng đá, ông ấy chính là cha của tôi”.

Arsene Wenger: “Đó là một sự cống hiến và một thành tích quá tuyệt vời. Ông ấy xứng đáng là một HLV hàng đầu bởi những phẩm chất cũng như những cống hiến đặc biệt của mình. Có một điều chắc chằn rằng ông ấy đã phải thao thức rất nhiều trước mỗi trận đấu và đôi khi là cả sau mỗi trận đấu nữa.”

Jose Mourinho: “Alex Ferguson là một HLV tuyệt vời. Chúng tôi thuộc hai thế hệ hoàn toàn khác nhau bởi thế nhiều người cho rằng tôi và ông ấy không có điểm gì chung. Tuy nhiên, thực tế lại hoàn toàn ngược lại.

Tôi tự hào vì có rất nhiều điểm giống Sir Alex. Mỗi khi tôi và ông ấy đối đầu nhau, bất kể ai giành chiến thắng chúng tôi vẫn luôn chào và chúc mừng nhau bằng những cái ôm thân thiết và cả một chút rượu.”

Tài liệu tham khảo: 

• “Managing my life”; Alex Ferguson (2000) 
• “The Boss – Many sides of Alex Ferguson”; Michael Crick (2003) 
• “Football – Bloody Hell! The Biography of Alex Ferguson”; Patrick Barclay (2011) 
• “Sir Alex Ferguson: The Official Manchester United Story of 25 Years at The Top”; David Meek & Tom Tyrrell (2011)