Chính phủ Israel ngày 5/1 đã quyết định điều chỉnh quy định về xét nghiệm và cách ly đúng lúc số ca mắc mới COVID-19 tại nước này tăng lên mức cao nhất trong lịch sử.
Thông báo của Bộ Y tế cho biết trong ngày 5/1, nước này đã ghi nhận 16.115 ca mắc mới, tăng gần 4.000 ca so với ngày trước đó. Đây là mức cao kỷ lục kể từ khi đại dịch COVID-19 xuất hiện. 8% các ca xét nghiệm PCR cho kết quả dương tính, cũng là mức gần cao nhất từ trước tới nay.
Tuy nhiên, cùng ngày, Israel cũng thông báo kể từ ngày 7/1 những người tiếp xúc trực tiếp với các ca mắc COVID-19 sẽ không phải cách ly bắt buộc, thay vào đó chỉ cần làm xét nghiệm tại nhà bằng bộ xét nghiệm nhanh.
Sự lây lan nhanh chóng của các ca nhiễm biến thể Omicron đã gây áp lực lên hệ thống xét nghiệm tại Israel, đặc biệt là PCR – loại xét nghiệm cho kết quả chính xác nhất thông qua việc phân tích mẫu tại phòng thí nghiệm.
Sự lây lan nhanh chóng của các ca nhiễm biến thể Omicron đã gây áp lực lên hệ thống xét nghiệm tại Israel, đặc biệt là PCR.
Trong những ngày qua, các dòng người xếp hàng dài trước các trạm lưu động và các cơ sở y tế để đợi đến lượt xét nghiệm. Thời gian trả kết quả, thông thường là dưới 24h, nay đã bị kéo dài lên 36-48h hoặc hơn. Theo Bộ Y tế, đây là lý do của việc điều chỉnh quy định xét nghiệm.
Nguồn lực xét nghiệm PCR sẽ được ưu tiên cho những người 60 tuổi trở lên và những người có nguy cơ cao vì bệnh tật, đòi hỏi kết quả xét nghiệm chính xác. Người trẻ và khỏe mạnh sẽ sử dụng phương pháp xét nghiệm kháng nguyên, hay còn gọi là bộ test nhanh, có thể tự làm tại nhà với kết quả có trong vài phút.
Việc có được kết quả sớm là rất hữu ích để áp dụng các biện pháp điều trị hoặc phòng ngừa sớm, tránh làm lan rộng dịch bệnh. Tuy nhiên, xét nghiệm nhanh có thể cho kết quả không chính xác bởi không phải ai cũng có kỹ năng và hiểu biết cần thiết khi lấy mẫu.
Việc này có thể ảnh hưởng đến công tác thu thập số liệu về số bệnh nhân và tình trạng lây nhiễm, nhất là với biến thể Omicron có tốc độ lây lan mạnh hơn nhiều so với các biến thể trước. Sẽ có nhiều trường hợp nhiễm virus SARS-CoV-2 nhưng không có triệu chứng và bị bỏ sót không thống kê. Hơn nữa, sự thay đổi trong chính sách xét nghiệm có thể tác động lớn tới bức tranh dịch tễ chung, vốn rất quan trọng với các nhà hoạch định chính sách.
Cũng giống như nhiều nước khác, Israel chủ yếu dựa vào phương pháp PCR để xác định mức độ và quy mô lây nhiễm của dịch bệnh. Số ca mắc mới được ghi nhận bằng xét nghiệm PCR cung cấp những dữ liệu chính xác và nhanh chóng. Cần lưu ý xét nghiệm PCR không phải lúc nào cũng chính xác. Có nhiều trường hợp bệnh nhân COVID-19 vẫn cho kết quả âm tính và chỉ được phát hiện sau khi làm xét nghiệm huyết thanh, nhất là với trẻ em.
Tuy nhiên, PCR vẫn là công cụ hữu hiệu trong theo dõi dịch bệnh khi kết hợp với các số liệu khác, ví dụ số bệnh nhân nhập viện hoặc bị triệu chứng nặng.
Nguồn lực xét nghiệm PCR sẽ được ưu tiên cho những người 60 tuổi trở lên và những người có nguy cơ cao vì bệnh tật, đòi hỏi kết quả xét nghiệm chính xác. Người trẻ và khỏe mạnh sẽ sử dụng phương pháp xét nghiệm kháng nguyên, hay còn gọi là bộ test nhanh, có thể tự làm tại nhà với kết quả có trong vài phút.
Sự thay đổi trong chính sách xét nghiệm tại Israel sẽ càng khiến công tác theo dõi dịch bệnh trở nên khó khăn hơn đối với chính quyền. Số liệu thống kê về tình trạng lây nhiễm sẽ không còn chính xác như trước. Các lãnh đạo ngành y tế sẽ phải dựa nhiều hơn vào dữ liệu điều trị trong bệnh viện, vốn chậm trễ hơn nhiều.
Các chuyên gia cho biết có một số công cụ khác để theo dõi dấu vết virus, chẳng hạn lấy mẫu nước thải hoặc điều tra nhóm dân cư như cách làm hiện nay đối với bệnh cúm mùa. Tuy nhiên, các công cụ này không thể cung cấp bức tranh liên tục đối với dịch COVID-19.
Chủ tịch Hiệp hội Thầy thuốc Y tế Công Israel, giáo sư Hagai Levine cho biết trong ngành dịch tễ học trường hợp này được gọi là hiện tượng “bề nổi tảng băng.”
Theo giáo sư Levine, mặc dù việc xác định số ca F0 không phải là tiêu chí duy nhất để đánh giá mức độ nghiêm trọng của dịch bệnh, nhưng hiện khó có thể tìm được một phương pháp thay thế hiệu quả để có được thông tin. Vì vậy phải dựa vào hệ thống bệnh viện.
“Nếu biết cách sàng lọc và đánh giá chính xác, chúng ta có thể có được bức tranh dịch tễ thông minh, ví dụ bằng cách thực hiện nghiêm tục xét nghiệm đúng quy trình đối với các bệnh nhân trong bệnh viện.”
Tại thời điểm này, khó có thể đánh giá đầy đủ thiệt hại do các nhà dịch tễ học và các cơ quan hữu quan bị thiếu thông tin sau khi ngừng xét nghiệm PCR đại trà. Tuy nhiên, theo giáo sư Levine, với Israel thiệt hại này có thể không lớn, bởi trên thực tế xã hội Israel hiện đã bao gồm quá nhiều thành phần khác biệt đứng từ góc độ dịch tễ: những người tiêm vaccine đầy đủ, tiêm đã lâu, đang tiêm, chưa được tiêm, trẻ em chưa tiêm, nhiễm bệnh đã hồi phục… Có quá nhiều biến số cần theo dõi.
Trong làn sóng dịch bệnh do biến thể Omicron gây ra hiện nay, khác với những lần trước, các chuyên gia và cơ quan chức năng chống dịch sẽ phải lựa chọn mục tiêu cần tập trung.
Tại thời điểm này, với số bệnh nhân tăng chóng mặt, hệ thống y tế tại Israel muốn biết ngay ai bị nhiễm bệnh và ai phải vào viện điều trị. Họ còn quan tâm nhiều tới biểu đồ dịch bệnh biến đổi ra sao, kể cả phải chấp nhận hy sinh một phần của bức tranh tổng thể.
