“Các bác sỹ Việt Nam đã đưa tôi từ cõi chết trở về, cho tôi cuộc sống lần thứ hai,” “Tôi rất may mắn vì phát bệnh ở Việt Nam.” Đây là những cảm xúc chân thật được các bệnh nhân nhiễm virus SARS-CoV-2 chia sẻ sau khi được các bác sỹ tại Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh điều trị khỏi bệnh.
21 ngày giành giật sự sống cho người bệnh để họ có thể khỏe mạnh trở về nhà là nỗ lực không ngừng nghỉ, vượt qua nhiều khó khăn, thách thức của những “chiến binh áo trắng” nơi đây.
Không có một cái Tết trọn vẹn bên người thân, vượt qua nỗi sợ hãi và cả những áp lực dư luận, họ đã đồng hành cùng hai bệnh nhân Trung Quốc chiến thắng COVID-19. Họ là 28 y, bác sỹ của Khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy, những người “đứng mũi chịu sào” điều trị thành công cho 2 bệnh nhân đầu tiên xác định nhiễm virus SARS-CoV-2 tại Việt Nam.
Tết cổ truyền khó quên
“Chúng tôi đã rời bệnh viện được ba ngày nhưng tâm trí chúng tôi dường như vẫn còn nằm lại đó. Chúng tôi không thể quên được ấn tượng sâu sắc và tươi đẹp mà Bệnh viện Chợ Rẫy đã để lại. Cảm ơn Việt Nam, cảm ơn tất cả những y, bác sỹ tại Bệnh viện Chợ Rẫy đã chăm sóc cho chúng tôi. Và chúng tôi cũng thực sự cảm thấy rất tiếc khi việc chúng tôi đến đây đã khiến các bạn gặp phiền phức. Chúng tôi cúi mình trước các bạn.”
Anh Li Zichao (28 tuổi, quốc tịch Trung Quốc) – một trong 3 bệnh nhân nhiễm virus SARS-CoV-2 được điều trị tại Thành phố Hồ Chí Minh đã viết như thế sau khi được các bác sỹ Việt Nam điều trị khỏi bệnh. Ngày xuất viện, hai cha con anh cúi rạp mình để cảm ơn các y, bác sỹ Việt Nam – những người đã phải bỏ qua niềm vui sum vầy cùng người thân, gia đình vào những ngày Tết cổ truyền. Đây là cách họ “ngả mình” kính trọng và nể phục trước y đức và tình người của những người thầy thuốc Việt Nam.
Có lẽ, chính bản thân anh Li Zichao cũng như tập thể y bác sỹ Bệnh viện Chợ Rẫy không quên được ngày 28 Tết Nguyên đán Canh Tý năm 2020. Đó cũng là ngày mà các bác sỹ tiếp nhận hai người bệnh gồm 2 cha con là ông Li Ding (66 tuổi) và Li Zhichao (28 tuổi) đến từ Trung Quốc được xác định mắc COVID-19 – dịch bệnh đang “làm mưa làm gió” ở thành phố Vũ Hán, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc.
Bác sỹ Nguyễn Thị Thanh Bình – Khoa Bệnh Nhiệt đới là người đầu tiên tiếp cận 2 bệnh nhân Trung Quốc kể: “Như thường lệ, đêm 22/1, tức 28 Tết, tôi vào ca trực đêm. Thường thời điểm này ca trực cũng trở nên nhàn nhã hơn khi đa số bệnh nhân được cho xuất viện về nhà đón Tết với gia đình nhưng không ngờ đó là một ca trực bận rộn, suốt đêm chúng tôi gần không được nghỉ.”
Bác sỹ Bình nhớ lại, khoảng 19 giờ hôm đó, Khoa Cấp cứu báo lên có 2 bệnh nhân nghi ngờ nhiễm virus SARS-CoV-2. Ngay lập tức khoác lên mình bộ đồ bảo hộ kỹ càng, chị xuống Khoa Cấp cứu khám và tiếp nhận bệnh nhân. Khi trực tiếp tiếp xúc với bệnh nhân với những triệu chứng lâm sàng sốt, ho, khó thở giống với dịch bệnh đang làm mưa làm gió ở Vũ Hán (Trung Quốc), đặc biệt là bệnh nhân này đi từ Vũ Hán qua, chị nghĩ ngay đến COVID-19.
“Chúng tôi đã chuẩn bị tinh thần là dịch bệnh sẽ đến nhưng lại không ngờ là nó đến nhanh và đến vào những ngày cận Tết Nguyên đán như vậy,” bác sỹ Bình cho hay.
Lúc đó, một khu cách ly được thành lập ngay tại Khoa Bệnh Nhiệt đới của Bệnh viện Chợ Rẫy, đồng thời một lối đi an toàn cũng được thiết lập ngay trong khuôn viên bệnh viện để vận chuyển người bệnh đến khu cách ly một cách an toàn.
Từ đây, chuỗi 21 ngày khó khăn, xuyên Tết điều trị cho 2 bệnh nhân nhiễm dịch COVID-19 bắt đầu.
Dốc toàn lực cứu người
Tiến sỹ, bác sỹ Lê Quốc Hùng, Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết thời điểm xác định 2 bệnh nhân nhiễm COVID-19 đầu tiên tại Việt Nam là thời điểm bắt đầu kỳ nghỉ Tết Nguyên đán. Trong khi trước đó, kế hoạch trực Tết đã được phân công rõ ràng nhưng ngay khi 2 bệnh nhân đặc biệt này nhập viện, lệnh báo động đỏ toàn khoa đã được đưa ra và toàn bộ nhân viên y tế phải có mặt sẵn sàng nhận nhiệm vụ.
Sau khi hoàn thành ca trực cuối năm vào ngày 28 Tết, điều dưỡng Trần Thị Hải bắt đầu nghĩ đến việc đi mua sắm để đón Tết cùng gia đình. Thế nhưng đến sáng 29 Tết, chị đột ngột nhận được điện thoại của lãnh đạo Khoa triệu tập khẩn cấp. Khi vào đến bệnh viện, nhận thông tin có ca dịch bệnh mới, dù khá lo lắng nhưng chị Hải vẫn không ngần ngại tiếp nhận nhiệm vụ được giao.
“Tôi chỉ kịp nhắn với người nhà, năm nay tôi sẽ không nghỉ Tết và bước vào ca trực luôn,” chị Hải nhớ lại.
Còn chị Huỳnh Thị Sáu, nhân viên vệ sinh tại Khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy lại trở thành người duy nhất của bộ phận vệ sinh vào ra khu vực cách ly người bệnh xuyên suốt những ngày Tết. Đều đặn mỗi ngày hai lần chị Sáu thực hiện công việc dọn dẹp vệ sinh phòng bệnh cho hai cha con bệnh nhân người Trung Quốc đang điều trị. Năm nay, chị Sáu không nghỉ Tết mà nhận trực thay cho đồng nghiệp về quê. Mỗi lần vào phòng bệnh, cũng như các nhân viên y tế khác, chị đều phải mang đồ bảo hộ kín cả người.
“Công việc dọn dẹp vệ sinh khá đặc thù nhưng phải mặc đồ bảo hộ rất khó để làm việc. Dọn dẹp, khử trùng trong phòng bệnh cũng phải mất hơn 1 tiếng, mỗi lần như thế mồ hôi đều túa ra như tắm nhưng mình vẫn phải tuân thủ các quy định của công việc,” chị Sáu cho hay.
Dù đã được tập huấn, hướng dẫn và cảnh báo về sự nguy hiểm của virus SARS-CoV-2 nhưng bác sỹ Nguyễn Ngọc Sang, Khoa Bệnh nhiệt đới – một trong những bác sỹ chính điều trị cho hai bệnh nhân đầu tiên chia sẻ, có những thời điểm rất khó khăn khi thể trạng của bệnh nhân Li Ding rất yếu, lại mắc nhiều bệnh nền khác như tim mạch, tiểu đường, cao huyết áp, ung thư phổi… Thậm chí ngày thứ 4 sau nhập viện, bệnh nhân này có những diễn tiến xấu nhưng nhờ sự phối hợp nhiều chuyên khoa, xử trí kịp thời, anh và các cộng sự đã giúp bệnh nhân vượt qua cơn nguy hiểm.
“Rất may mắn là Bệnh viện Chợ Rẫy có nhiều chuyên gia đầu ngành về tất cả các lĩnh vực nên chúng tôi nhận được sự hỗ trợ kịp thời để đưa ra phương án tốt nhất cho bệnh nhân,” bác sỹ Sang cho hay.
Quá trình điều trị cho 2 bệnh nhân COVID-19 đầu tiên tại Bệnh viện Chợ Rẫy thật sự rất áp lực bởi nguy cơ bệnh nhân Li Ding có thể tử vong bất cứ lúc nào
Bác sỹ Võ Ngọc Anh Thơ, Phó Trưởng Khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy cũng thừa nhận quá trình điều trị cho 2 bệnh nhân đầu tiên thật sự rất áp lực bởi nguy cơ bệnh nhân Li Ding có thể tử vong bất cứ lúc nào. Chị bộc bạch: “Với tình trạng của bệnh nhân Li Ding, việc tử vong là điều dễ hiểu vì đánh giá tiên lượng ban đầu rất xấu nhưng chúng tôi vẫn mong muốn cứu sống bệnh nhân bởi ngoài việc cứu sống một con người thì việc tạo niềm tin cho người dân về sự chiến thắng trước chủng virus mới nguy hiểm này cũng vô cùng quan trọng.”
Và những nỗ lực của 28 con người ngày đêm túc trực, theo dõi được đền đáp, từ tiên lượng xấu, không thể tự đứng lên, bệnh nhân Li Ding bắt đầu có tiến triển tốt. Rồi như một kỳ tích, sau 21 ngày, người đàn ông này vững vàng bước ra khỏi khu cách ly trong tình trạng khỏe mạnh nhất. Liên tục cúi đầu cảm ơn các bác sỹ Việt Nam, ông Li Ding thốt lên xúc động: “Tôi chưa bao giờ cảm thấy mình khỏe như lúc này, cảm ơn các bác sỹ Việt Nam.”
Anh Li Zichao thừa nhận cả 2 bố con anh thật may mắn khi phát bệnh ở Việt Nam bởi nếu như phát bệnh tại tâm dịch Vũ Hán – quê hương của anh thì với sự quá tải của hệ thống y tế nơi đây, bố anh khó lòng vượt qua lưỡi hái tử thần./.
Tình người bên trong khu cách ly
Với sự nguy hiểm và tốc độ lây lan chóng mặt của dịch COVID-19, ở nhiều nơi, người bệnh nhiễm bệnh COVID-19 hoặc nghi ngờ nhiễm bệnh bị cộng đồng kỳ thị, xa lánh. Thậm chí ở tâm dịch Vũ Hán, nhiều người dân không thể tiếp cận các dịch vụ y tế và tử vong. Thế nhưng, bên trong những khu cách ly tại Bệnh viện Chợ Rẫy và Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh, tình người vẫn ấm áp lạ thường.
Vượt qua nỗi sợ hãi
“Thú thực ban đầu chúng mình cũng lo lắng lắm. Thời điểm khi xác định hai người nhiễm bệnh thì vẫn chưa có một thông tin chính xác nào về đường lây truyền, sự nguy hiểm và tỷ lệ tử vong nên chúng mình rất hoang mang. Ngoài bảo hộ rất kỹ trong quá trình điều trị, chăm sóc bệnh nhân, chúng mình về nhà không dám gần gũi với người thân, có những người mẹ không dám ôm hôn con mình, có những người con không dám nắm tay bố mẹ già, có những người chồng không dám lại gần vợ đang mang bầu bởi lỡ như khiến người thân của mình lây bệnh thì chúng mình sẽ trở thành tội đồ,” bác sỹ Võ Ngọc Anh Thơ, Phó Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy chia sẻ.
Còn bác sỹ Nguyễn Thanh Phong, Trưởng khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh cho biết khi nghe thông tin tiếp nhận bệnh nhân nhiễm virus SARS-CoV-2 trong khi chưa biết cơ chế lây bệnh, phác đồ điều trị nào hiệu quả… mọi người trong khoa cũng có những tâm lý bất an, nhất là những nhân viên y tế mới vào khoa chưa lâu, chưa từng trải qua dịch bệnh truyền nhiễm nguy hiểm nào. Do đó, ngoài tìm phương án điều trị tích cực cho người bệnh, các bác sỹ vừa hướng dẫn, động viên để các nhân viên y tế khác hiểu rõ và yên tâm làm việc, hỗ trợ bệnh nhân.
Đặc biệt, kể từ khi thông tin virus SARS-CoV-2 lây qua đường khí dung, điều này đồng nghĩa nguy cơ lây nhiễm của nhân viên y tế cũng cao hơn thì sự hoang mang, lo lắng của nhân viên y tế cũng tăng cao. Có người bị gia đình phản đối không muốn tiếp tục công việc, có người thường xuyên vướng phải những lời đồn đại vô căn cứ.
“Trong bối cảnh nhiều bác sỹ của Trung Quốc bị lây bệnh trong quá trình chăm sóc bệnh nhân, chúng tôi phải liên tục động viên, trấn an và hướng dẫn các biện pháp bảo vệ an toàn cho nhân viên y tế. Và rất mừng là tại Việt Nam không có trường hợp nào bị lây nhiễm chéo trong bệnh viện, đảm bảo an toàn cho cả y bác sỹ và người bệnh khác,” bác sỹ Phong nhìn nhận.
Từng kinh qua các dịch bệnh nguy hiểm như H1N1, H5N1 thế nên điều dưỡng Nguyễn Minh Tâm, người từng có kinh nghiệm hơn 16 năm làm việc tại Khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy vô cùng bình tĩnh. Suốt thời gian chăm sóc cho 2 bệnh nhân Trung Quốc, dù nhiều lần phải trực tiếp đút cơm, bón thuốc cho bệnh nhân Li Ding nhưng anh Tâm vẫn không nề hà, ái ngại.
Anh chia sẻ: “Biết bệnh này dễ lây và nguy hiểm nên chúng tôi luôn tự dặn mình làm việc cẩn thận, kỹ lưỡng hơn, làm đúng, làm đủ các khuyến cáo của Bộ Y tế để bảo vệ tốt nhất cho bản thân. Sau khi về nhà, chúng tôi phải tắm gội sạch sẽ và tự theo dõi sức khỏe của mình, hạn chế tiếp xúc với người khác nhằm ngăn ngừa dịch bệnh có thể lây lan.”
Tình người trong hoạn nạn
Với ông Tạ Kiến Hòa (73 tuổi, Việt kiều Mỹ), chuyến trở về quê hương thăm người chị gái nhân dịp Tết cổ truyền sau nhiều năm sống ở Mỹ đã trở thành “cơn ác mộng.” Chỉ sau 2 giờ ngắn ngủi quá cảnh ở sân bay Vũ Hán, ông đã vô tình nhiễm bệnh mà không hề hay biết. Mười ngày sau khi về Việt Nam, ông bắt đầu có biểu hiện ho nhiều và được đưa đến Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới. Tại đây, ông nhận tin “sét đánh”: nhiễm virus SARS-CoV-2.
“Lúc đó tôi hoang mang, lo sợ lắm, ở Việt Nam tôi chỉ còn một người chị gái đã lớn tuổi, ngoài ra không có người thân thích. Hằng ngày khi đối mặt với 4 bức tường lạnh lẽo, có lúc tôi thật sự hoảng loạn, sợ mình không qua khỏi,” ông Tạ Kiến Hòa nhớ lại.
Thật may, trong những ngày khó khăn đó, các y bác sỹ Khoa Nhiễm D, Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới Thành phố Hồ Chí Minh không những điều trị bệnh mà còn thường xuyên an ủi, động viên tinh thần để ông vững tin điều trị. Hơn 10 năm công tác tại Khoa Nhiễm D, có lẽ ông Hòa là bệnh nhân để lại ấn tượng đặc biệt nhất đối với điều dưỡng Lại Thị Hoài Thu.
Là người trực tiếp tiếp nhận, lấy mẫu phết họng để đưa đi xét nghiệm và được giao nhiệm vụ thường xuyên chăm sóc người bệnh này, chị chứng kiến những phút giây hoang mang, lo lắng, sợ hãi của người bệnh. Thương bệnh nhân lớn tuổi chỉ có một mình ở khu cách ly, mỗi khi xong việc, chị đều nán lại để trò chuyện cùng ông.
Không chỉ riêng chị Thu, tập thể y bác sỹ Khoa Nhiễm D đều thương và quý mến bệnh nhân này bởi họ thấu hiểu ông đang phải trải qua giai đoạn khó khăn, không người thân thích trong hoàn cảnh bệnh tật nguy hiểm. Thỉnh thoảng ông lại nhờ các điều dưỡng mua giùm đồ ăn thức uống yêu thích, khi thì nải chuối, lúc lại miếng bánh…
“Chúng tôi hay nói chuyện với chú nên dù mặc đồ bảo hộ kín mít nhưng chú vẫn có thể nhớ rõ tên từng người. Mỗi lần vô phòng, cất tiếng chào là chú đã nhận ra và hỏi, ‘Thu hả con, hôm nay con trực hả?,’ thấy thương lắm luôn,” chị Thu chia sẻ.
Song song với điều trị bằng thuốc, vấn đề trấn an tinh thần, động viên tâm lý là một trong những yếu tố tạo nên sự thành công trong điều trị ca bệnh nhiễm virus SARS-CoV-2
Bác sỹ Nguyễn Thanh Phong – Trưởng khoa Nhiễm D cho biết song song với điều trị bằng thuốc, vấn đề trấn an tinh thần, động viên tâm lý là một trong những yếu tố tạo nên sự thành công trong điều trị ca bệnh nhiễm virus SARS-CoV-2 này. Các y bác sỹ thường xuyên thay nhau hỏi han, chia sẻ, kể chuyện vui để bệnh nhân quên đi bệnh tật, yên tâm điều trị. Dù ở trong phòng cách ly nhưng khi có nhu cầu liên lạc, bệnh nhân có thể gọi nhân viên y tế thông qua bộ đàm.
“Chúng tôi lắp đặt hệ thống camera quan sát và điện thoại liên lạc trong phòng bệnh để bất cứ lúc nào bệnh nhân cũng có thể giao tiếp, trò chuyện với nhân viên y tế. Có như thế bệnh nhân mới không có cảm giác mình đang bị cách ly khỏi cuộc sống,” bác sỹ Phong cho biết.
Cảnh tượng cũng tương tự với hai bệnh nhân người Trung Quốc tại Bệnh viện Chợ Rẫy. Bác sỹ Nguyễn Ngọc Sang cho hay thời gian đầu do phát bệnh ở một đất nước xa lạ, bệnh nhân Li Ding thậm chí còn cảm thấy khó chịu khi bị cách ly và không chịu hợp tác với nhân viên y tế. Nhờ sự trấn an nhẹ nhàng, kiên trì, nhẫn nại giải thích, dần dần người bệnh nhận ra sự cần thiết của các giải pháp hỗ trợ y tế, dần tin tưởng vào đội ngũ y bác sỹ, hợp tác tốt hơn.
“Càng về sau sự giao tiếp giữa nhân viên y tế và bệnh nhân càng tốt hơn , thậm chí tôi và bệnh nhân Li Zichao xem nhau như những người bạn, có thể thoải mái trao đổi với nhau về tình trạng sức khỏe của 2 cha con mỗi ngày. Quan trọng nhất là mình đối đãi với người bệnh bằng tấm lòng thì chắc chắn họ sẽ cảm nhận được,” bác sỹ Sang chia sẻ.
Thấu hiểu những vất vả khó khăn và nỗi lòng của những người sẵn sàng lao vào điểm nóng chống lại dịch bệnh mới thấy nỗi nguy hiểm mang tên COVID-19 và với tư cách là người trong cuộc, bác sỹ Võ Ngọc Anh Thơ, Phó Trưởng khoa Bệnh Nhiệt đới-Bệnh viện Chợ Rẫy đã sáng tác nên những câu thơ đi vào lòng người:
“Thương lắm đồng nghiệp tôi miệt mài trong tâm dịch
Chẳng kịp tội thân mình, chẳng kịp nghĩ xa xôi
Thương lắm những giọt mồ hôi trong lớp áo
Ai đã thử rồi… đã biết khổ cùng nhau
Ngày Tết đã trôi mau, nỗi đau thì còn đó
Cuộc chiến vẫn xoay vòng, mong mỗi sự bình an
Người người còn lầm than… sao lo riêng thân mình được nữa
Hôn con rồi đi với trái tim rực lửa
Mai chị có về sau trận chiến vinh quang?”
Bằng “trái tim rực lửa,” những chiến binh áo trắng của Việt Nam đã tạo nên dấu ấn trong cuộc chiến chống lại virus SARS-CoV-2. Với họ, bất kể bệnh nhân là ai, đến từ đất nước nào thì sinh mệnh cũng vô cùng quý giá.
Đúng như lời bệnh nhân Tạ Kiến Hòa đã xúc động thốt lên trong ngày được xuất viện: “Các bác sỹ đã đưa tôi trở về từ cửa tử, hồi sinh tôi lần thứ hai,” họ xứng đáng với danh xưng cao quý – thầy thuốc như mẹ hiền./.
