Cuối cùng thì Ronaldinho cũng dừng lại, ở tuổi 38, chàng cầu thủ từng khiến cả thế giới phát điên vì mình đã nói lời tạm biệt với trái bóng tròn.
Ronaldinho yêu quý của hàng triệu người không trực tiếp nói lời tạm biệt với bóng đá. Tất cả chỉ biết qua người anh Roberto, cũng là người anh của Ronaldinho. “Cậu ấy đã dừng lại. Tất cả đã chấm dứt”.
Sự nghiệp của Ronaldinho đã kết thúc theo cách như thế. Đó không là những giọt nước mắt như Ronaldo, những toan tính như Romario (Romario giải nghệ ở tuổi 40, một năm trước khi bắt đầu sự nghiệp chính trị với một vị trí trong Hạ Viện của Đảng dân chủ Xã hội Brazil), những nuối tiếc như Adriano.
“Cậu ấy đã dừng lại. Tất cả đã chấm dứt”
Ronaldinho chỉ đơn giản là dừng lại. Sẽ không còn ai được chứng kiến anh chơi bóng, lan tỏa niềm vui trên thảm cỏ xanh nữa.
1. Hãy “chơi” bóng
Cậu bé Ronaldo de Asis Moreira sẽ không thể quên một ngày năm mình 8 tuổi, khi vừa trở về nhà sau khi chơi bóng cùng chúng bạn. Tất cả họ hàng của cậu đều ở đó, mẹ cậu òa khóc, anh trai Roberto kéo cậu vào nhà tắm trước khi tiết lộ một sự thật sẽ khiến cậu gần như gục ngã. Cha cậu đã qua đời sau khi gặp phải một tai nạn. Cậu không thể tin nổi. “Khi nào cha sẽ quay lại? Sao cha lại ra đi”, cậu lay người Roberto. Không có câu trả lời.
Ông Joao de Asis Moreira là người có ảnh hưởng lớn nhất tới sự nghiệp của Ronaldinho. Ông đam mê bóng đá tới mức sau một tuần làm việc mệt mỏi tại xưởng đóng tàu mà vẫn sẵn sàng làm chân bảo vệ tại câu lạc bộ Gremio. Ông muốn nhìn thấy niềm vui của những cổ động viên. Bóng đá với ông là phải vui.
Ronaldinho ngay từ khi còn bé đã được khuyến khích chơi bóng tự do và sáng tạo. Hãy chơi với trái bóng, coi quả bóng như một người bạn thay vì một công cụ để thoát khỏi cảnh nghèo đói. Ronaldinho đã tự định hình phong cách chơi bóng cho chính mình theo cách ấy.
Từ khi còn là một cậu nhóc chơi bóng trên đường phố Porto Alegre, tới lúc đứng trên đỉnh cao châu Âu trong màu áo Barcelona, Ronaldinho luôn giữ được sự lạc quan, bản lề trong cách chơi bóng ngẫu hứng và phóng khoáng của mình.
Hình ảnh Ronaldinho nở nụ cười sau mỗi bàn thắng, mỗi pha bỏ lỡ cơ hội, thậm chí dính thẻ đã in sâu vào trong tiềm thức của không chỉ giới mộ điệu mà còn cả những người không biết gì về bóng đá. Những bà nội trợ chỉ xem bóng đá qua tivi của những ông chồng tới giờ vẫn không thể quên chàng cầu thủ “lúc nào cũng nhe răng cười toe toét.” Không phải ai cũng có thể tạo ra những ảnh hưởng theo cách tích cực như thế.
Hình ảnh Ronaldinho nở nụ cười sau mỗi bàn thắng, mỗi pha bỏ lỡ cơ hội, thậm chí dính thẻ đã in sâu vào trong tiềm thức của không chỉ giới mộ điệu mà còn cả những người không biết gì về bóng đá.
Bóng đá của Ronaldinho khác biệt thế nào với phần còn lại? Sid Lowe, cây viết nổi tiếng của tờ The Guardian nói rằng không ai có thể khiến bóng đá trở nên thú vị như cách mà Ronaldinho đã làm. Thật vậy, chúng ta có thể trầm trồ vì cách Messi giữ thăng bằng vượt qua hết cầu thủ này đến cầu thủ khác trước khi sút tung lưới Athletic Bilbao, kinh ngạc khi thấy Cristiano Ronaldo bật nhảy tương đương với một vận động viên bóng rổ trước khi đánh đầu tung lưới Manchester United, tấm tắc khi nhớ lại cú tắc bóng ngọt lịm của Alessandro Nesta trước Sylvain Wiltord, nhưng để đến mức sững sờ như cách chứng kiến Ronaldinho vượt qua ba cầu thủ Sevilla trước khu tung cũ nã pháo đập xà ngang bật xuống tung lưới Sevilla ở khoảng cách 25 mét vào ngày 3/9/2003 thì không.
Joan Laporta, chủ tịch Barca khi đó thừa nhận ông không biết nên phản ứng như thế nào, không phải vì tôn trọng người đồng cấp Jose Maria del Nido đang ngồi cạnh trong khu khán đài VIP của sân Nou Camp, chỉ đơn giản là vì khoảnh khắc Ronaldinho vừa thực hiện quá kỳ diệu.
Những khoảnh khắc như tại Sevilla ấy diễn ra như cơm bữa trong giai đoạn đỉnh cao của Ronaldinho. Messi có thể duy trì phong độ khủng khiếp trong suốt hơn 10 năm qua, những khoảnh khắc mà La Pulga tạo ra cũng làm các khán đài Nou Camp nổ tung không kém gì Ronaldinho nhưng thứ xúc cảm mà Ronnie tạo ra đơn giản là không thể thay thế.
Trước khi Laporta bất ngờ cuỗm Ronaldinho thành công từ tay Manchester United, Barca chỉ là cái bóng của chính họ sau giai đoạn hoàng kim của Johan Cruyff. Rivaldo là ngôi sao trên sân cỏ của Nou Camp, nhưng những người Hà Lan mới nắm quyền tại Catalunya. Louis Van Gaal đã tới và biến Barca thành một mớ hỗn độn không hơn không kém.
Nếu không có Ronaldinho, Messi sẽ không xuất hiện.
Bởi thế khi Ronaldinho tới và kéo cán cân từ Madrid trở về Catalunya bằng thứ ma thuật không thể ngăn cản, những cổ động viên Barca gần như phát điên. Như chính Ronnie đã thừa nhận rằng trước khi anh tới, Real Madrid là thế lực, sau khi anh rời đi, tất cả “đều muốn phong cách Barcelona.”
Không có Ronaldinho, Barca sẽ không thể hiểu là họ có thể chơi bóng, tận hưởng trọn vẹn từng khoảnh khắc và chiến thắng. Di sản khổng lồ mà Ronaldinho để lại không chỉ có vậy, đó còn là Lionel Messi, cậu nhóc từng được Ronaldinho thuyết phục ban lãnh đạo cho lên đội một, chuyền bóng như đặt để cậu chạy xuống lốp bóng tung lưới Albacete, và rồi cõng trên lưng công kênh như một người hùng. Nếu không có Ronaldinho, Messi sẽ không xuất hiện.
Hãy cứ nhìn cách Messi tri ân Ronaldinho là hiểu. Trên Facebook cá nhân với gần 90 triệu lượt thích, số 10 của Barca viết: “Như tôi luôn nói, tôi học hỏi được rất nhiều từ anh. Tôi sẽ biết ơn anh mãi mãi vì đã khiến những ngày tháng đầu tiên trên đội một của tôi trở nên thật dễ dàng.”
“Thật may mắn khi được chia sẻ với anh về mọi thứ, và tôi thật sự hạnh phúc, không chỉ bởi anh là một siêu sao thực sự mà còn vì con người tuyệt vời ở ngoài cuộc sống. Dù giải nghệ, nhưng bóng đá sẽ không bao giờ quên nụ cười của anh. Chúc anh mọi điều tốt lành, Ronaldinho.”
Ronaldinho đã chơi bóng với tất cả sự sáng tạo, ngẫu hứng, đúng như tâm nguyện của người cha, và anh trở thành huyền thoại.
2. Ngoại lệ Ronaldinho
Đến cuối ngày, con người ta sẽ bị đánh giá bởi những thứ mà mình không làm được. Vậy thì Ronaldinho, trong ngày giải nghệ, có phải chịu những đánh giá đó?
Nếu như Francesco Totti giải nghệ với những dèm pha về việc chưa từng lọt vào bán kết Champions League; Paolo Maldini nói lời chia tay với bóng đá mà chưa từng chạm tay vào cúp vàng World Cup, thậm chí bị những cổ động viên nhà (số này không nhiều) xúc phạm danh dự (trong ngày giã từ sự nghiệp thi đấu vào ngày 31/5/2009 ngay trên sân San Siro, Paolo Maldini ở tuổi 40 đã bị nhóm cổ động viên Milan ở khu khán đài phía Nam Curva Sud chỉ trích vì những hành vi không tôn trọng những đồng đội ngoại quốc trong quá khứ. Đồng thời nhóm này còn có một băng rôn lớn với hình ảnh Franco Baresi cùng dòng chữ “Đây là người đội trưởng duy nhất”); Diego Maradona kết thúc sự nghiệp trong sự căm ghét của người Anh và cơ quan thuế vụ Italy, Zinedine Zidane giã từ sự nghiệp với cú húc đầu ngay trong trận chung kết World Cup, thì Ronaldinho chia tay nghiệp quần đùi áo số trong sự tôn trọng gần như tuyệt đối từ giới mộ điệu.
Chúng ta có thể lấy Cristiano Ronaldo hay Lionel Messi để làm biểu tượng cho bóng đá hiện đại, nơi mà những danh hiệu cao quý nhất được gắn liền với các con số thống kê không tưởng về bàn thắng, hệ quả tất yếu của các hệ thống 11 người được tính toán tỉ mỉ. Vậy thì Ronaldinho sẽ là đại diện gần như cuối cùng của bóng đá “kiểu cũ”, nơi sân cỏ cũng là sân khấu của những cái tôi riêng biệt, và trong đó, Ronaldinho chính là người đặc biệt hơn cả.
Ngoài sân cỏ, Ronaldinho có thể là một ngôi sao Brazil điển hình, ưa tiệc tùng, phóng túng, thỉnh thoảng bỏ tập vì say xỉn, nhưng hình ảnh của Ronnie trên sân cỏ được đóng đinh bởi những khoảnh khắc mà chỉ mình anh có thể tạo ra. Như pha làm bàn vào lưới Chelsea tại Champions League 2005, “Nó giống như có ai đó làm thời gian ngừng lại trong ba giây vậy, và chỉ mình tôi có thể di chuyển” Ronaldinho hồi tưởng.
Đó là cách giải thích có lẽ hợp lý nhất cho pha bóng ấy. Cách Ronaldinho đứng giữa bức tường phòng ngự màu xanh, lắc hông đúng ba lần trước khi co chân sút bóng găm thẳng vào góc lưới trong sự ngỡ ngàng của tất cả cầu thủ là độc nhất vô nhị. Không ai có thể tái hiện lại khoảnh khắc ấy, cho dù chỉ là từ phương diện cảm xúc đơn thuần, từ giờ và tới mãi về sau.
Sự nghiệp của Ronaldinho không phải lúc nào cũng bay cao như thế. Anh chỉ thực sự thăng hoa trong ba năm 2003-2006 với màu áo Barcelona. Trong màu áo đội tuyển Brazil, Ronaldinho gây thất vọng trong giải đấu mà anh là ngôi sao sáng nhất (World Cup 2006). Song, có lẽ tất cả người hâm mộ đều chọn việc quên đi những khoảng tối ấy. Không ai muốn ghi nhớ cảnh Ronnie tuyệt vọng trong việc ghi bàn như thế nào tại mùa Hè nước Đức, bị đẩy khỏi đội hình Barca trong giai đoạn cuối triều đại Frank Rijkaard, tăng cân và đánh mất đi niềm vui tại Italy, hay những năm tháng rong ruổi tận Mexico.
Ngoài sân cỏ, Ronaldinho có thể là một ngôi sao Brazil điển hình, ưa tiệc tùng, phóng túng, thỉnh thoảng bỏ tập vì say xỉn, nhưng hình ảnh của Ronnie trên sân cỏ được đóng đinh bởi những khoảnh khắc mà chỉ mình anh có thể tạo ra.
Ronaldinho mà tất cả ngưỡng mộ, yêu quý, để rồi giờ bồi hồi khi nghe tin giải nghệ, phải là chàng trai luôn nở nụ cười trong màu áo Barcelona, người biến những tuyệt kỹ đi bóng tưởng chừng chỉ có trong tưởng tượng thành sự thật, người hủy diệt Real Madrid ngay tại Santiago Bernabeu, khiến Nou Camp gần như nổ tung với siêu phẩm nát lưới Sevilla ngay trong những trận đầu tiên chuyển sang màu áo mới.
Đến cuối ngày, Ronaldinho sẽ không bị phán xét bởi những gì anh chưa làm được. Đơn giản bởi không ai có thể làm được những điều anh đã làm, với đầy đủ niềm cảm hứng cũng như sự tích cực, và mang lại cảm giác phấn khích cho người hâm mộ đến mức tột độ như thế.
Tạm biệt và chúc may mắn trên chặng đường mới, Ronaldinho.
3. Họ đã nói gì về Ronaldinho?
Pele: Với tôi thật khó để chọn ai là người xuất sắc nhất, nhưng Ronaldinho là người đứng trên đỉnh cao lâu hơn bất kỳ ai trong bóng đá.
Diego Maradona: Một trong những cầu thủ xuất sắc nhất tôi từng được chứng kiến.
Zinedine Zidane: Ronaldinho là một cầu thủ rất rất đẳng cấp. Anh ấy nhanh, mạnh mẽ và có kỹ thuật thượng thừa. Một ảo thuật gia nhưng cũng sẵn sàng chơi đồng đội. Ronaldinho không hẳn là số 10, một nhà kiến tạo thuần khiết. Anh ấy giống cầu thủ tấn công chơi đằng sau hơn, người có thể tự ghi bàn và có tầm nhìn để kiến tạo bàn thắng.
Zlatan Ibrahimovic: Một trong những nhà vô địch xuất sắc nhất mọi thời đại.
Rui Costa: Không nhiều cầu thủ có thể đưa ra những đường chuyền buộc phải ghi bàn như Ronaldinho. Anh ta đơn giản là kỳ diệu. Ronaldinho có thể kiến tạo ở gần như mọi vị trí.
Frank Lampard: Tôi chưa từng thấy cầu thủ nào như thế. Đó là một trong những cú sốc đầu tiên của tôi tại Champions League. “Gã này đến từ hành tinh khác với chúng ta”, tôi đã nghĩ như vậy đấy.
Neymar: Không ai có thể sánh được với Ronaldinho. Anh ấy đã giành được tất cả tại Nou Camp. Anh ấy tạo nên lịch sử với Barca, với cả Brazil. Mọi chuyện vẫn đang tiếp tục.
Deco: Ronaldinho hay hơn Lionel Messi và Cristiano Ronaldo. Khi chúng tôi không biết phải làm gì, anh ấy sẽ tạo cơ hội và bàn thắng sẽ tới.
Frank Rijkaard: Cậu ấy là sự khác biệt giữa một câu lạc bộ chơi tốt và một câu lạc bộ đáng để nhớ. Ronaldinho có thể tự mình quyết định trận đấu.
Sergio Ramos: Ronaldinho gần như không thể bị cản lại khi đạt phong độ đỉnh cao.