Những kết quả nghiên cứu chính thức càng làm tăng thêm quan ngại về chiến lược ứng phó với đại dịch COVID-19 theo cách không can thiệp của Thụy Điển. Theo một nghiên cứu, tính đến cuối tháng Tư vừa qua, chỉ có 7,3% dân số tại thành phố Stockholm đã hình thành được kháng thể với COVID-19.
Nghiên cứu này tiếp tục làm dấy lên những lo ngại rằng cách tiếp cận thiếu quyết đoán của Thụy Điển trong phòng chống virus SARS-CoV-2 có thể sẽ không giúp quốc gia này xây dựng được miễn dịch cộng đồng trên diện rộng.
Nghiên cứu bởi cơ quan y tế công cộng của Thụy Điển được công bố trong bối cảnh Phần Lan vừa cảnh báo rằng việc chào đón khách du lịch Thụy Điển ẩn chứa nhiều rủi ro khi các số liệu tính đến ngày 19/5 cho thấy tỷ lệ tử vong do dịch bệnh tính trên đầu người tại quốc gia này là cao nhất châu Âu.
Chuyên gia dịch tễ học của nhà nước Thụy Điển, ông Anders Tegnell, cho biết số liệu về kháng thể “thấp hơn một chút so với dự đoán của chúng tôi,” nhưng cũng nói thêm rằng những con số này phản ánh tình hình của vài tuần trước, và ông tin tưởng rằng hiện tại “có hơn 20%” dân số thành phố có thể đã nhiễm virus.
Trước đó, cơ quan y tế công cộng Thụy Điển đã ước tính rằng đến ngày 1/5 sẽ có khoảng 25% dân số nhiễm bệnh. Tom Britton, một giáo sư toán học tham gia vào việc xây dựng mô hình dự đoán cho biết kết quả của nghiên cứu trên là một bất ngờ.
“Điều đó có nghĩa là những tính toán của cơ quan y tế và của bản thân tôi là không chính xác – điều này hoàn toàn có thể xảy ra – nhưng thật không ngờ là chúng lại sai nhiều như thế,” ông chia sẻ với tờ báo Dagens Nyheter. “Hoặc có lẽ đã có nhiều người bị nhiễm bệnh hơn là hình thành được kháng thể.”
Björn Olsen, một giáo sư chuyên ngành y học truyền nhiễm của Đại học Uppsala cho biết xây dựng miễn dịch cộng đồng là một cách tiếp cận “nguy hiểm và phi thực tế.”
“Xây dựng miễn dịch cộng đồng là một cách tiếp cận nguy hiểm và phi thực tế” – Björn Olsen, giáo sư chuyên ngành y học truyền nhiễm, Đại học Uppsala
“Tôi nghĩ rằng phải rất lâu nữa chúng ta mới xây dựng được miễn dịch cộng đồng, đấy là trong trường hợp chúng ta có thể,” ông trả lời phỏng vấn với Reuters sau khi các kết quả nghiên cứu về kháng thể được công bố.
Tegnell đã phủ nhận việc xây dựng miễn dịch cộng đồng là một mục tiêu, và nói rằng mục đích của Thụy Điển là làm giảm tốc độ lây lan của virus SASR-CoV-2 xuống mức các cơ quan y tế có thể đối phó được.
Nhưng ông cũng nói rằng các nước áp dụng các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt có thể sẽ dễ bị tổn thương hơn khi làn sóng lây nhiễm thứ hai xuất hiện, bởi chỉ có một bộ phận nhỏ trong dân số của họ đã phát triển được miễn dịch.
Hồi tháng Tư, các quan chức Thụy Điển ước tính rằng tính đến đầu tháng 5, một phần ba dân số tại Stockholm sẽ hình thành kháng thể với virus corona, và cho rằng thủ đô này có thể đạt miễn dịch cộng đồng ở mức 40%-60% vào giữa tháng 6.
Tin tưởng rằng công dân sẽ hành động một cách có trách nhiệm, Thụy Điển đã đóng cửa các trường học cho học sinh từ 16 tuổi trở lên và cấm tụ tập quá 50 người, nhưng đề nghị – thay vì yêu cầu – mọi người hạn chế các hoạt động đi lại không cần thiết, làm việc tại nhà và ở trong nhà nếu là người cao tuổi hay đang bị ốm. Các cửa hàng, nhà hàng và phòng tập thể dục vẫn được mở cửa.
Nhiều cuộc thăm dò cho thấy đa số người dân Thụy Điển ủng hộ và nhìn chung là tuân thủ theo chiến lược thoải mái và ít tính cưỡng chế hơn của chính phủ – một sự đối lập sâu sắc với các lệnh phong tỏa bắt buộc và nghiêm ngặt tại nhiều nước châu Âu khác.
Nhiều cuộc thăm dò cho thấy đa số người dân Thụy Điển ủng hộ và nhìn chung là tuân thủ theo chiến lược thoải mái và ít tính cưỡng chế hơn của chính phủ
Thống kê của Google cho thấy tần suất đến các cửa hàng và quán càphê của người dân Stockholm đã giảm khoảng 20%-40%, trong khi số người sử dụng các phương tiện công cộng giảm 30%-40%.
Tuy nhiên, cách tiếp cận phòng chống dịch này đang bị một số học giả tại chính Thụy Điển chỉ trích nặng nề, do số người chết vì virus corona tại quốc gia này đang tăng lên và vượt xa các nước Bắc Âu láng giềng.
Tổng tỷ lệ tử vong do virus corona tại Thụy Điển là 376/1 triệu người, tức là thấp hơn so với Italy (535), Tây Ban Nha (597) hay Vương quốc Anh (538), nhưng lại cao hơn rất nhiều so với Na Uy (44), Đan Mạch (96) và Phần Lan (55) – những quốc gia có hệ thống an sinh và đặc điểm nhân khẩu học tương tự, nhưng đã áp dụng các biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt.
Theo ấn phẩm khoa học trực tuyến Ourworldindata.com, tính trung bình trong vòng 7 ngày từ 12-19/5, số người chết do Covid-19 tính trên đầu người ở Thụy Điển đạt mức cao nhất tại châu Âu. Tỷ lệ 6,25 người chết /1 triệu dân mỗi ngày của Thụy Điển cao hơn cả Vương quốc Anh (5,75).
Quyết định tránh áp dụng biện pháp phong tỏa nghiêm ngặt của chính phủ được cho là sẽ không thể cứu được nền kinh tế Thụy Điển. Mặc dù chi tiêu cho bán lẻ và giải trí chưa sụt giảm nghiêm trọng như ở các nước khác, các nhà phân tích cho biết quốc gia này có thể sẽ không thu được lợi ích kinh tế dài hạn nào.
Ủy ban châu Âu ước tính tổng sản phẩm quốc nội của Thụy Điển sẽ giảm hơn 6% trong năm nay, tương đương với nhiều quốc gia tại châu lục này, trong khi ngân hàng trung ương Thụy Điển ước tính con số còn lớn hơn là 7%-10%, và dự báo tỷ lệ thất nghiệp sẽ tăng tới 10,4%.
Theo WHO, chỉ có 1%-10% dân số thế giới có kháng thể chống virus corona
Tổ chức Y tế Thế giới đã cảnh báo việc đặt hy vọng vào miễn dịch cộng đồng như một cách để kiềm chế virus corona, và theo các kết quả nghiên cứu được tổ chức này công bố tuần qua, chỉ có 1%-10% dân số thế giới có kháng thể chống virus.
Các nhà phê bình như Olsen cho rằng Thụy Điển đã “làm quá ít và quá muộn” và lưu ý rằng cách tiếp cận không can thiệp của chính phủ là một thảm họa với người già, khi có gần một nửa trong số 3.831 người tử vong do dịch bệnh là những người cao tuổi sống trong các viện dưỡng lão.
Annika Linde, người tiền nhiệm của Tegnell, chia sẻ với tờ Dagens Nyheter rằng chiến lược ứng phó của Thụy Điển dành cho các viện dưỡng lão là “hoàn toàn không đủ. Các vấn đề đã bị xem nhẹ. Đó rõ ràng là một sự xét đoán sai lầm.”
Chính phủ Thụy Điển đã thừa nhận những thất bại nghiêm trọng trong phòng chống dịch tại các viện dưỡng lão, và vừa tuyên bố sẽ phân bổ thêm một khoản viện trợ lớn cho khu vực này.
Tuy nhiên, họ vẫn kiên quyết rằng tỷ lệ tử vong trên đầu người tương đối cao tại Thụy Điển không phải là hậu quả của việc không áp dụng các biện pháp phong tỏa.
