Nhật Bản

nhatviet-1536911665-99.jpg

Nhật Bản

Cơ hội học tập và làm việc cho lao động Việt Nam

Nguyễn Tuyến–Thành Hữu (PV TTXVN ở Tokyo)

Quan hệ giữa hai nước Việt Nam-Nhật Bản ngày càng trở nên sâu sắc và mật thiết, đặc biệt trong việc hợp tác lao động. Điều này đã tạo cho cơ hội cho lao động Việt Nam tìm kiếm việc làm tại Nhật Bản thông qua nhiều con đường như tu nghiệp sinh, du học hay xuất khẩu lao động.

Theo số liệu của Bộ Tư pháp Nhật Bản, tính đến cuối tháng 10/2017, có hơn 240.000 lao động Việt Nam tại Nhật Bản, chiếm 18,8% số lao động nước ngoài tại Nhật Bản.Như vậy, lao động Việt Nam là cộng đồng nước ngoài lớn thứ hai tại Nhật Bản, chỉ xếp sau Trung Quốc có 373.000 người, chiếm 29,1%. Việt Nam được đánh giá là quốc gia có tốc độ tăng lao động nhanh nhất trong cộng đồng lao động nước ngoài tại Nhật Bản, tăng 39,7% so với cùng kỳ năm ngoái. Lao động Việt Nam được các doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá cao về trình độ, năng lực. Tại nhà máy Maebashi của Công ty Koganei Seiki ở Gunma, nơi chuyên sản xuất các linh kiện công nghệ cao cho động cơ máy bay phản lực, xe đua công thức 1, ôtô xe máy đặc chủng với độ sai số gần như bằng không, có 39 kỹ sư Việt Nam đang làm việc.

Lao động Việt Nam là cộng đồng nước ngoài lớn thứ hai tại Nhật Bản, chỉ xếp sau Trung Quốc có 373.000 người, chiếm 29,1%. 

Hầu hết những kỹ sư này tốt nghiệp Đại học Công nghệ – Đại học Quốc gia Hà Nội và Đại học Bách khoa Hà Nội; làm việc ở đây khoảng ba đến năm năm, có người được 11 năm. Koganei Seiki là một trong 300 công ty cơ khí chính xác tiêu biểu của Nhật Bản. Công ty đã tiếp cận thị trường lao động Việt Nam từ rất sớm thông qua việc tìm đến các trường đại học kỹ thuật hàng đầu của Việt Nam và tiến hành các đợt tuyển dụng trực tiếp.

Chủ tịch KOGANEI SEIKI Co.,Ltd, ông Yusuke Kamoshita công ty bắt đầu tuyển dụng lao động Việt Nam từ 12 năm trước với nội dung công việc hoàn toàn giống với các nhân viên Nhật Bản.

Koganei Seiki là doanh nghiệp gia công, nhân viên Việt Nam sẽ phụ trách gia công máy móc, thiết kế chương trình. Doanh nghiệp chỉ có duy nhất một người Việt Nam làm công việc hành chính, đó là vợ của một nhân viên Việt Nam tại nhà máy.”

Hình ảnh bên trong nhà máy Koganei Seiki - nơi tuyển dụng nhiều lao động Việt Nam chất lượng cao - trong chuyến thăm của Đại sứ Việt Nam ở Nhật Bản Nguyễn Quốc Cường. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)
Hình ảnh bên trong nhà máy Koganei Seiki – nơi tuyển dụng nhiều lao động Việt Nam chất lượng cao – trong chuyến thăm của Đại sứ Việt Nam ở Nhật Bản Nguyễn Quốc Cường. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)

Ban lãnh đạo của công ty khẳng định nhân viên Việt Nam có đóng góp rất lớn cho sự thịnh vượng của nhà máy, đặc biệt là những sáng kiến cải tiến về mặt kỹ thuật đã đem lại lợi nhuận lớn, trong đó có anh Vũ Lê Bình, kỹ sư lập trình máy gia công và trực tiếp tham gia sản xuất.

Anh Bình sang làm việc tại Koganei Seiki từ năm 2007, được đồng nghiệp Nhật Bản đánh giá cao về cải tiến kỹ thuật do anh đề xuất. Trải qua 11 năm làm việc tại Koganei Seiki, anh Bình cho rằng đây là sự lựa chọn đúng đắn của mình.

Anh Vũ Lê Bình, kỹ sư Việt Nam tại Koganei Seiki, cho rằng anh đã rất may mắn khi được làm việc trong một môi trường thân thiện, hiện đại và năng động. Anh đánh giá cao chế độ đãi ngộ và sự quan tâm chu đáo của ban giám đốc công ty đối với các nhân viên Việt Nam. Một cuộc sống bình yên, đầy đủ, một công việc ổn định, bình đẳng đó là điều mà Koganei Seiki đang tạo ra cho tất cả những lao động trong doanh nghiệp của mình.

Thanh niên Việt Nam, nếu được vào công ty Nhật, thì họ sẽ rất hào hứng và làm việc chăm chỉ.( Giám đốc đại diện công ty cổ phần Lead Giken, ông Minoru Ogawa)

Lead Giken là một doanh nghiệp nhỏ về gia công cơ khí và khuôn mẫu chính xác có trụ sở đặt tại tỉnh Kanagawa. Giám đốc đại diện công ty cổ phần Lead Giken, ông Minoru Ogawa, thừa nhận thực trạng dân số giảm đã khiến cho các doanh nghiệp nhỏ như Lead Giken rất khó tuyển lao động Nhật Bản. Trong khi đó, thanh niên Việt Nam, nếu được vào công ty Nhật, thì họ sẽ rất hào hứng và làm việc chăm chỉ.

Giám đốc Ogawa cho biết hiện tại, Lead Giken Nhật Bản có bảy thực tập sinh nước ngoài đang làm việc, tất cả đều là người Việt Nam. Ông cho biết tất cả các thực tập sinh Việt Nam đều học hành và làm việc chăm chỉ, vui vẻ. Ông mong muốn các thực tập sinh sau khi kết thúc thời gian ở Nhật Bản sẽ về nước và làm việc tại Lead Giken Việt Nam.

Ông Ogawa cho rằng có các thực tập sinh Việt Nam đến Nhật Bản chỉ với mục đích kiếm tiền và đó không phải là điều xấu. Bên cạnh đó, không ít người đến Nhật vì muốn học tập các kỹ thuật, kinh nghiệm công việc. Quan sát các thực tập sinh Việt Nam tại công ty, ông Ogawa nhận định các thực tập sinh Việt Nam học tiếng Nhật và học việc rất tốt, có nguyện vọng về Việt Nam được làm tại các công ty của Nhật Bản.

Anh Nguyễn Hoàng Phương Đông - tu nghiệp sinh Việt Nam tại Lead Giken. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)
Anh Nguyễn Hoàng Phương Đông – tu nghiệp sinh Việt Nam tại Lead Giken. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)

Anh Nguyễn Hoàng Phương Đông, ký hợp đồng làm thực tập sinh tại Lead Giken Nhật Bản trong ba năm.

Nói chuyện với chúng tôi, gương mặt của anh Nguyễn Hoàng Phương Đông nở một nụ cười ngượng nghịu khi thừa nhận rằng ngoài mục đích nâng cao kỹ thuật ngành cơ khí, anh chọn đi tu nghiệp sinh ba năm vì muốn có một số vốn về mở một cơ sở cơ khí riêng tại Việt Nam vì bản thân anh từng học ngành này khi con ở trong nước.

Anh cho biết công việc anh đang đảm nhận là gia công cơ khí chính xác cao, đây là công việc phức tạp, đòi hỏi kỹ thuật cao ở lao động.

Doanh nghiệp xây dựng Real Kensetsu cũng đối mặt với tình trạng khó tuyển dụng lao động Nhật Bản. Đó chính là lý do chính để doanh nghiệp này quyết định tiếp cận thị trường tuyển dụng lao động tại Việt Nam từ năm 2014. Hiện nay, tại Real Kensetsu có tổng cộng 20 lao động Việt Nam và được phân công tại nhiều công trình xây dựng mà doanh nghiệp thực hiện tại vùng Kanto.

Tình trạng khó tuyển dụng lao động Nhật Bản là lý do chính để doanh nghiệp nước này quyết định tiếp cận thị trường tuyển dụng lao động tại Việt Nam

Anh Trần Quốc Hưởng, lao động Việt Nam làm việc tại Real Kensetsu theo hợp động tu nghiệp sinh ba năm, cho biết công việc của anh là lắp đặt đường ống nước và đường ống ga tại Kanto. Anh thừa nhận công việc vất vả nhưng không đến nỗi quá sức vì có sợ trợ giúp của máy móc hiện đại. Anh đánh giá cao tác phong làm việc hiện đại và chuyên nghiệp của người Nhật Bản, cho rằng đó là điều mà người Việt Nam cần phải học hỏi.

Lao động Việt Nam đang được xem là một trong những nguồn nhân lực quan trọng đối với thị trường lao động Nhật Bản. Câu chuyện của anh Vũ Lê Bình, anh Nguyễn Hoàng Phương Đông và anh Trần Quốc Hưởng cho thấy lao động Việt Nam hoàn toàn có cơ hội được làm việc, học tập một cách hiệu quả và bình đẳng tại Nhật Bản, quốc gia vốn được đánh giá là một thị trường lao động đầy hứa hẹn đối với lao động Việt Nam./.

Lao động Việt Nam tại Nhật Bản

Những vấn đề nổi cộm

Nguyễn Tuyến–Thành Hữu (PV TTXVN ở Tokyo)

Tuyển dụng lao động nước ngoài đang được xem là một giải pháp để giúp Nhật Bản giải quyết với thực trạng thiếu lao động. Tại Việt Nam, nơi được các doanh nghiệp Nhật Bản đánh giá là có nguồn nhân lực dồi dào và chất lượng cao, lao động Việt Nam được tuyển dụng theo nhiều hình thức khác nhau trong đó có hình thức các doanh nghiệp Nhật Bản trực tiếp đến các trường cao đẳng, đại học Việt Nam để tuyển dụng.

Kỹ sư Vũ Lê Bình tại Công ty Koganei Seiki cho biết thường là định kỳ hai năm, công ty sẽ tiếp cận các trường đại học hàng đầu Việt Nam để tuyển dụng lao động. Anh cho biết theo thông lệ những người có thâm niên như anh sẽ đảm nhận việc hướng dẫn cho các lao động Việt Nam mới được tuyển dụng.

Lao động Việt Nam được tuyển dụng theo nhiều hình thức khác nhau trong đó có hình thức các doanh nghiệp Nhật Bản trực tiếp đến các trường cao đẳng, đại học Việt Nam để tuyển dụng.

Koganei Seiki luôn tập trung vào các trường đại học danh tiếng ở Việt Nam vì vậy các lao động Việt Nam được tuyển dụng đều đủ năng lực để ban giám đốc công ty phân công đảm nhận những công việc có độ khó cao.

Bên cạnh hình thức tuyển dụng đó, số lượng lao động Việt Nam đến Nhật Bản theo chế độ tu nghiệp sinh chiếm tỷ lệ lớn nhất.

Theo số liệu của Bộ Tư pháp Nhật Bản, trong số hơn 240.000 lao động Việt Nam tại Nhật Bản tính đến cuối tháng 10/2017,số lao động đến Nhật Bản theo chế tu nghiệp sinh ở mức cao nhất, chiếm tới 43,9%.

Tu nghiệp sinh Việt Nam cùng đồng nghiệp Nhật Bản tại nơi làm việc ở tỉnh Iwate. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)
Tu nghiệp sinh Việt Nam cùng đồng nghiệp Nhật Bản tại nơi làm việc ở tỉnh Iwate. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)

Thống kê chính thức cho thấy, đến hết tháng 12/2017, có khoảng 54.000 thực tập sinh và lao động Việt Nam mới, tăng gần 30% so với năm 2016, nâng tổng số thực tập sinh và lao động Việt Nam tại Nhật Bản lên tới trên 120.000 người.

Thực tập sinh và lao động Việt Nam có ở tất cả 47 tỉnh thành Nhật Bản, nhiều nhất tại tỉnh Aichi với hơn 8.000 người. Đa số thực tập sinh và tu nghiệp sinh có công việc và thu nhập ổn định khoảng trên 24 triệu VND/tháng. Đặc biệt, có những thời điểm, thu nhập của thực tập sinh lên tới gần 56 triệu VND/tháng.

Tuy nhiên, bên cạnh những lao động Việt Nam chăm chỉ có ý thức, một số lao động không quen với công việc phức tạp vất vả, lại bị các đối tượng xấu dụ dỗ lừa tìm công việc nhẹ nhàng hơn và có thu nhập cao hơn đã sa vào những cách kiếm tiền bất hợp pháp, làm nảy sinh những vụ tu nghiệp sinh Việt Nam bỏ trốn. Đây là một trong những vấn đề nhức nhối hiện nay.

Tỷ lệ tu nghiệp sinh bỏ trốn chỉ chiếm 1,5% trên tổng số tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật Bản song đã ảnh hưởng đến hình ảnh của lao động Việt Nam.

Tỷ lệ tu nghiệp sinh bỏ trốn chỉ chiếm 1,5% trên tổng số tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật Bản song đã ảnh hưởng đến hình ảnh của lao động Việt Nam, tạo ra trở ngại nhất định đối với việc tiếp nhận tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật Bản. Tu nghiệp sinh bỏ trốn chủ yếu làm trong các ngành xây dựng, nhất là ở công trường. Hầu hết các tu nghiệp sinh bỏ trốn đều bị nhà chức trách Nhật Bản bắt giữ và trục xuất về nước.

Một hình thức tuyển dụng lao động nước ngoài bậc thấp khác mà các doanh nghiệp Nhật Bản hiện nay đang áp dụng, đó là tuyển dụng các du học sinh nước ngoài tại Nhật Bản, làm công việc bán thời gian. Khối doanh nghiệp dịch vụ tại Nhật Bản hiện rất khó khăn tuyển dụng lao động do thực trạng khan hiếm lao động trẻ.

Việc Chính phủ Nhật Bản cho phép các du học sinh nước ngoài được đi làm bán thời gian tối đa 28 giờ/tuần được xem là một biện pháp giúp các doanh nghiệp Nhật Bản giải quyết bài toán nhân lực tạm thời. Du học sinh nước ngoài tại Nhật Bản được đánh giá là nguồn nhân lực quan trọng trong ngành dịch vụ.

Chính vì vậy, bên cạnh việc tuyển du học sinh nước ngoài từ các trường dạy tiếng Nhật, các trường cao đẳng và đại học tại Nhật Bản, một số doanh nghiệp còn chủ động xây dựng các chương trình tuyển dụng lao động bán thời gian.

Em Nguyễn Dương Tùng chuẩn bị đi giao báo ca chiều. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)
Em Nguyễn Dương Tùng chuẩn bị đi giao báo ca chiều. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)

Câu chuyện về em Nguyễn Dương Tùng, một trong hai du học sinh Việt Nam được cảnh sát Nhật Bản tặng bằng khen vì đã có công dung cảm bắt trộm đã được đăng tải trên báo chí Nhật Bản. Nhưng điều đáng chú ý hơn đó chính là nghị lực và quyết tâm của em.

Tùng sang Nhật Bản theo chương trình học bổng của báo Asahi. Theo đó, báo Asahi sẽ đài thọ cho các em chi phí sang Nhật, chi phí học tiếng Nhật tại Nhật Bản, cấp nhà ở, sinh hoạt phí cho em trong hai năm, đổi lại em sẽ đi giao báo trong khoảng thời gian đó.

Một ngày bình thường, ngoài thời gian học tại trường tiếng Nhật, Tùng có hai ca giao báo sáng sớm vào 3 giờ sáng và 3 giờ chiều. Trung bình một ngày vừa đi làm và đi học, Tùng chỉ ngủ được khoảng sáu tiếng. Những buổi sáng trời còn tối mịt, tuyết phủ trắng đường hoặc mưa nặng hạt thực sự là thách thức không nhỏ đối với những thanh niên còn ở tuổi ăn tuổi ngủ như em.

Lao động nước ngoài, trong đó có lao động Việt Nam, sang Nhật Bản dưới bất kỳ hình thức nào, đều cần phải có ý thức về một thái độ làm việc nghiêm túc, chăm chỉ, tinh thần học hỏi và sự tuân thủ luật pháp của nước sở tại

Căn phòng ký túc xá mà Tùng được bố trí ở rất nhỏ, cũ kỹ và không có nhiều vật dụng. Nổi bật nhất trong phòng là tấm bằng khen của phòng cảnh sát Takatsu, tỉnh Kanagawa, địa phương nơi em đang sinh sống.

Sau hai năm du học trường tiếng Nhật bằng học bổng báo Asahi, hiện tại Dương Tùng đã vào được Trường Đại học Nông nghiệp thực phẩm Niiigata, đúng với mong ước. Công việc vất vả, cuộc sống còn thiếu tiện nghi, song Tùng không một lời than vãn. Khuôn mặt em luôn sáng lên nụ cười hiền lành và tin tưởng vào con đường mình đã chọn.

Theo thống kê của Bộ Tư pháp, số du học sinh tại Nhật Bản chiếm 41% số lao động Việt Nam tại Nhật Bản, chỉ xếp sau tu nghiệp sinh. Nhu cầu cao của thị trường lao động Nhật Bản đối với lao động bán thời gian đã tạo điều kiện cho du học sinh nước ngoài dễ kiếm được việc làm thêm. Tuy nhiên, cùng với áp lực kiếm tiền để trang trải cuộc sống, một số du học sinh làm nhiều hơn so với thời gian quy định của luật pháp.

Từ năm 2017, nhà chức trách Nhật Bản siết chặt việc kiểm soát du học sinh nước ngoài làm bán thời gian. Những du học sinh nước ngoài bị phát hiện làm việc quá thời gian quy định đều bị trục xuất về nước.

Chưa bao giờ cơ hội cho lao động nước ngoài tại thị trường Nhật Bản lại nhiều như hiện nay. Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa Nhật Bản là một thị trường lao động dễ dãi. Lao động nước ngoài, trong đó có lao động Việt Nam, sang Nhật Bản dưới bất kỳ hình thức nào, đều cần phải có ý thức về một thái độ làm việc nghiêm túc, chăm chỉ, tinh thần học hỏi và sự tuân thủ luật pháp của nước sở tại./.

Hợp tác lao động Việt Nam-Nhật Bản

Định hướng phát triển

Nguyễn Tuyến–Thành Hữu (PV TTXVN ở Tokyo)

Lao động Việt Nam được đánh giá đang trở thành một nguồn cung nhân lực quan trọng cho Nhật Bản. Điều đó đã được nhiều doanh nghiệp Nhật Bản xác nhận. Báo Asahi, một tờ báo hàng đầu của Nhật Bản đã đăng tải câu chuyện sử dụng nhân lực chất lượng cao của Việt Nam một cách hiệu quả tại Công ty xây dựng Goda Koumuten.

Công ty này thuê bảy nhân viên Việt Nam là những sinh viên tốt nghiệp chuyên ngành kiến trúc tại các đại học uy tín của Việt Nam. Phỏng vấn tuyển dụng được tiến hành tại Việt Nam hồi tháng 6/2017 và những người được tuyển chọn sẽ được học tiếng Nhật từ thời điểm đó. Sau khi sang Nhật Bản, những lao động này được hướng dẫn những kỹ thuật, quy trình cần thiết để đảm nhận vai trò cấp quản lý tại Goda Komuten.

Ngành xây dựng Nhật Bản đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân sự quản lý, vì vậy các nhà thầu đang đào tạo lao động trẻ đến từ Việt Nam để họ có thể nắm bắt được các kỹ thuật cần thiết.

Hiệp hội Xây dựng Nhật Bản thừa nhận ngành này hiện đang bị giới trẻ đánh giá là một trong những lĩnh vực lao động kém hấp dẫn vì vất vả và nguy hiểm.

Ngành xây dựng Nhật Bản đang đối mặt với tình trạng thiếu nhân sự quản lý, vì vậy các nhà thầu đang đào tạo lao động trẻ đến từ Việt Nam để họ có thể nắm bắt được các kỹ thuật cần thiết, đạt được những chứng chỉ cấp quốc gia và đủ điều kiện giám sát công nhân tại các công trường xây dựng.

Chính vì vậy, các nhân viên Việt Nam nói trên được tạo điều kiện thuận lợi. Đầu tiên đó là họ được cấp quy chế thị thực như các phiên dịch hoặc lập trình viên. Bộ Tư pháp Nhật Bản thừa nhận rất hiếm có lao động nước ngoài ở chức vụ quản lý trong ngành xây dựng được cấp thị thực này.

(Nguồn: japan.net.vn)
(Nguồn: japan.net.vn)

Ông Nakano, đại diện công ty Real Kensetsu, cho biết hiện tại, ở công trường lắp đặt đường ống nước của Real Kensetsu, khu vực Sangubashi, có hai lao động Việt Nam. Ông khen ngợi các lao động Việt Nam làm việc chăm chỉ mặc dù công việc vất vả.

Ông tin tưởng việc tuyển dụng lao động Việt Nam đã đóng góp hiệu quả cho công việc của công ty, đặc biệt trong tình trạng thiếu hụt nhân lực hiện nay trong ngành xây dựng của Nhật Bản.

Ông Atsuko Nomura, nhà nghiên cứu cấp cao của Việt Nghiên cứu Nhật Bản chuyên nghiên cứu về chính sách đối với lao động nhập cư, nhận định chủ trương tuyển dụng lao động nước ngoài làm nhân viên chính thức để họ trở thành quản lý trong tương lai là điều “đáng để cân nhắc.”

Ông tin tưởng chủ trương này sẽ giúp cho các lao động nhập cư làm việc tại Nhật Bản trong thời gian dài và sẽ giúp gia tăng số lượng các lao động nhập cư chất lượng cao làm việc tại Nhật Bản. Đại diện cấp cao phụ trách việc tuyển dụng của Goda Koumuten, ông Shinichi Okuma, cho biết nếu chương trình tuyển dụng lao động Việt Nam nói trên gặt hái thành công, công ty sẽ tiếp tục tuyển dụng thêm người nước ngoài làm nhân viên chính thức. Đến thời điểm này, đã có thêm nhiều công ty xây dựng học tập mô hình của Goda Koumuten.

Đối với chế độ tu nghiệp sinh, báo chí Nhật Bản cho biết chính phủ đang thảo luận với các nhà hoạch định chính sách về việc cải cách các quy định trong chương trình này nhằm thu hút thêm lao động nước ngoài đến Nhật Bản cũng như đảm bảo các quyền lợi và nghĩa vụ của các lao động nước ngoài sang Nhật Bản làm việc việc theo chương trình này.

Giới chuyên gia Nhật Bản đang tranh luận vấn đề việc kéo dài thời hạn làm việc của các tu nghiệp sinh nước ngoài tại Nhật Bản, hiện đang được quy định là ba năm.

Thời gian làm việc của tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật Bản được nới rộng từ ba năm hiện nay lên năm năm trong thời gian tới.(Trưởng Văn phòng đại diện của Tổ chức xúc tiến mậu dịch Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội)

Trong một lần trao đổi với phóng viên TTXVN, Giáo sư Ryo Ikebe, Đại học Senshu, người từng có nhiều năm làm Trưởng Văn phòng đại diện của Tổ chức xúc tiến mậu dịch Nhật Bản (JETRO) tại Hà Nội, cho biết thời gian làm việc của tu nghiệp sinh Việt Nam tại Nhật Bản được nới rộng từ ba năm hiện nay lên năm năm trong thời gian tới.  Đối với ngành đặc biệt, các tu nghiệp sinh có thể kéo dài thời gian làm việc tại Nhật Bản thành năm năm.

Giáo sư cho rằng nếu thời gian làm việc tại Nhật Bản tối đa là 10 năm, các lao động làm việc tại Nhật Bản sẽ học tập đươc nhiều các kỹ thuật của Nhật Bản, điều này cũng đem lại thu nhập cho Việt Nam. Đối với các doanh nghiệp Nhật Bản, với tư cách là chiến lược quan trọng, họ sẽ đào tạo cho lao động có thời gian ở lại 10 năm kỹ hơn lao động có thời gian ở lại ba năm.

Giáo sư nhận định thời hạn của tu nghiệp sinh học tập và làm việc tại Nhật Bản đang trở thành một vấn đề tranh luận giữa các nhà hoạch định chính sách.

Thực tập sinh Việt Nam làm việc tại vườn ươm giống xà lách ở làng Kawakami. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)
Thực tập sinh Việt Nam làm việc tại vườn ươm giống xà lách ở làng Kawakami. (Ảnh: Thành Hữu/Vietnam+)

Một vấn đề nổi cộm được đề cập trong phóng sự trước là tình trạng các tu nghiệp sinh bỏ trốn, cho dù chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ song cũng ảnh hưởng đến việc tiếp nhận tu nghiệp sinh Việt Nam.

Giáo sư Ryo Ikebe cho rằng chế độ tu nghiệp sinh hiện nay trao quá nhiều quyền hạn cho các đơn vị giám sát và các công ty tuyển dụng trong khi lại đặt các tu nghiệp sinh vào tình thế bị động trong chọn lựa công việc cũng là một nguyên nhân làm nảy sinh tình trạng trên. Vì vậy, giáo sư cho rằng nên tìm một giải pháp linh hoạt để giải quyết được bài toán này.

Đối với lao động bán thời gian, du học sinh Việt Nam được đánh giá là đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp tình trạng thiếu hụt lao động của ngành dịch vụ.

Chủ tịch hệ thống Ten Allied, sở hữu hệ thống Tengu Sakaba và nhiều quán rượu khác, Eita Iida, đánh giá du học sinh Việt Nam làm việc chăm chỉ và cẩn thận. Chủ tịch Ten Allied cho rằng các du học sinh Việt Nam sẽ là lựa chọn tốt nhất nếu họ trau dồi thêm kỹ năng giao tiếp tiếng Nhật.

Đối với lao động bán thời gian, du học sinh Việt Nam được đánh giá là đóng vai trò quan trọng trong việc bù đắp tình trạng thiếu hụt lao động của ngành dịch vụ. 

Lao động Việt Nam là nhóm lao động nước ngoài đông nhất tại Ten Allied tính đến tháng 7/2017 với tổng cộng 480 nhân viên. Chimney, sở hữu hệ thống quán rượu Hana no Mai cũng tăng cường tuyển dụng lao động Việt Nam. Tính đến tháng 6/2017, doanh nghiệp này tuyển dụng 214 nhân viên Việt Nam, chiếm 42% trên tổng số 512 nhân viên bán thời gian. Đặc biệt, nhiều doanh nghiệp lên kế hoạch nâng cấp các nhân viên Việt Nam làm bán thời gian lên nhân viên chính thức.

Hiện nay, trong giới chuyên gia và công đoàn tại Nhật Bản đã nêu ý kiến cân nhắc về việc nâng hạn ngạch thời gian làm việc của lao động bán thời gian lên cao hơn so với mức 28 tiếng/tuần đang được áp dụng.

Ngoài ra, công đoàn Nhật Bản đang vận động chính phủ nâng quy định mức lương tối thiểu cho lao động. Theo các chuyên gia này, việc quy định số thời gian làm việc 28 tiếng/tuần cộng với mức lương tối thiểu trung bình thấp, ở mức từ 737-958 yen, tức là khoảng từ 150.000-200.000 VND/giờ khiến cho thu nhập của lao động bán thời gian rất thấp, đặc biệt đối với các du học sinh nước ngoài, khó trang trải đủ tiền sinh hoạt phí và học tập tại Nhật Bản.

Lao động Việt Nam được đánh giá là chăm chỉ, cầu tiến, có khả năng nắm bắt nhanh kỹ thuật, công nghệ, đang ngày càng được các doanh nghiệp Nhật Bản ưa chuộng. Để phát huy được ưu thế của lao động Việt Nam tại Nhật Bản, hai nước đang phối hợp chặt chẽ, nỗ lực nghiên cứu, tham vấn để đưa ra những quyết sách phù hợp để phát huy hơn nữa tiềm năng hợp tác Việt Nam-Nhật Bản trong lĩnh vực lao động./.