Sau gần 10 năm kể từ khi bắt đầu cuộc chiến của Mexico chống lại các băng đảng ma túy, một thể loại nhạc hip-hop mới đã len lỏi qua những thị trấn vùng biên nhiều xung đột nhất và vươn tới phần còn lại của quốc gia này, lan sang Mỹ, thậm chí thâm nhập quân đội.
Khi Big Los bị trục xuất từ Texas tới thành phố biên giới Matamoros, Tamaulipas, Mexico vào năm 2015, anh đã rất lo lắng.
Trước đó vài tháng, anh đã phát hành một bài rap mang tên “Alto Calibre,” ca ngợi những chiến tích của Chilango, một thành viên của băng đảng ma túy Gulf, hiện đang ngồi tù.
Kẻ phía sau song sắt từng là một nhân vật đáng chú ý ở thành phố Reynosa, Mexico, cách Matamoros khoảng 50 dặm. Hai thành phố này từ lâu đã là thành lũy của các phe phái thuộc băng Gulf, và các nhóm này khi thì hòa hợp với nhau, khi thì không.
Big Los là một nhân vật nổi bật, được biết đến nhờ chất giọng khàn và các video âm nhạc đầy súng ống, cũng như vóc dáng khổng lồ gợi nhớ tới Big Pun hay Notorious B.I.G. Sau khi tới Matamoros, Big Los đã ngay lập tức cảm thấy mình sẽ là mục tiêu của phe đối thủ vốn kiểm soát thành phố này. Do vậy, anh cho biết anh đã liên lạc với một người có liên hệ với băng đảng nọ, một người “bạn của bạn.”
“Tôi bảo anh ta, ‘Tôi không cảm thấy thoải mái khi đi trên phố, ai ai dường như cũng biết tôi’,” Big Los kể lại vào hồi tháng 2. “Tôi không muốn bị tóm chỉ vì tôi viết một bài hát cho một anh chàng nào đó ở bên kia. Và giữa các anh có một cuộc nội chiến.”
Rapper này không hề xa lạ gì với Matamoros: Thực ra, anh sinh ra ở chính thành phố này, trước khi gia đình anh di cư bất hợp pháp qua biên giới sang Brownsville, Texas, lúc anh còn nhỏ.
Thuở còn là một thiếu niên, lớn lên ở một khu dân cư phức tạp ở Brownsville, anh từng bán ma túy và cuối cùng phải vào tù. Sau khi ra tù, anh tìm đến nhạc rap và coi nó như một cách thức để từ bỏ cuộc sống đường phố trước kia. (Anh đã bị trục xuất sang Mexico vào năm 2015 sau khi nộp hồ sơ xin cấp quyền công dân Mỹ nhưng bị từ chối).
Trong khi nhiều nghệ sỹ nhạc rap coi tiền bạc và danh tiếng đến từ âm nhạc của họ như một lối thoát khỏi những khó khăn trong cuộc sống, rap về ma túy lại là một ngoại lệ. Đặc trưng chủ yếu của thể loại nhạc hip-hop tiếng Tây Ban Nha này là việc các thành viên băng đảng ma túy thường trả tiền cho các rapper để họ viết bài hát về cuộc sống của các thành viên này, được gọi là “đề tặng,” do đó khó khăn lại càng tìm đến họ nhiều hơn.
Big Los, một trong những người tiên phong trong làng rap ma túy, thừa nhận rằng anh thường xuyên nhận được những lời đe dọa tính mạng qua mạng xã hội, từ những người tự xưng là các contrario, tức là thành viên của các băng đảng đối địch.
Trong khi nhiều nghệ sỹ nhạc rap coi tiền bạc và danh tiếng đến từ âm nhạc của họ như một lối thoát khỏi những khó khăn trong cuộc sống, rap về ma túy lại là một ngoại lệ.
Từ những năm 1980, 1990, các nghệ sỹ đã kết hợp thể loại corrido truyền thống sử dụng nhiều âm thanh của đàn accordion với việc kể lại những câu chuyện khoe khoang chiến tích của những kẻ buôn bán ma túy ở Mexico, và thể loại “corrido ma túy” giờ đây vẫn hết sức phổ biến.
Tuy nhiên, trong thập kỷ qua, những câu chuyện này đã được “hiện đại hóa” và phát triển mạnh mẽ trong nhạc rap, đặc biệt là đối với băng đảng Gulf dọc theo biên giới Texas-Tamaulipas, song song với sự đấu đá trong nội bộ băng đảng và cuộc đàn áp của chính phủ Mexico đối với bạo lực băng đảng và ma túy. Và giờ đây rap ma túy đang nhanh chóng lan sang các nhóm tội phạm khác trên toàn Mexico, như các băng Zetas và Sinaloa, cũng như MS-13 ở El Salvador.
Thể loại này cũng đã xuất hiện ở các cộng đồng nói tiếng Tây Ban Nha ở Mỹ, với các bài rap ma túy được thể hiện bằng tiếng Anh cho các “vua Latinh” ở Chicago và Sureño ở Los Angeles.
Big Los nói rõ rằng anh không phải là thành viên băng Gulf, và cũng không thực sự biết phần lớn những người mà anh viết bài hát “đề tặng.” Anh nhận được các tin nhắn qua mạng xã hội hoặc tin nhắn văn bản, trong đó giải thích những gì họ muốn anh nói về họ trong bài hát; anh kiểm tra xem các bài hát đã được các trùm băng đảng thông qua hay chưa; sau đó anh sáng tác bài hát và thu phí.
Là một trong những rapper có tên tuổi nhất trong giới, Big Los kiếm được nhiều tiền nhất cho mỗi bài hát: khoảng 3.000 USD/bài, và 3.000 USD nữa cho mỗi video ca nhạc. Trong khi đó, rapper 5050 (phát âm theo tiếng Tây Ban Nha là Cincuenta Cincuenta) ra giá 500 USD cho mỗi bài rap.
Lirik Dog, một rapper ở Reynosa, chia sẻ: “Tôi là một trong những người lấy giá rẻ,” thu về 200 USD cho mỗi bài “đề tặng.”
“Tôi có thể sáng tác xong trong 1 giờ. Tôi có thể viết một bài hát trong 15 phút,” Lirik Dog cười nói. Với mức giá thấp và tài năng có thừa, anh không gặp vấn đề gì trong việc thu hút khách hàng và khẳng định rằng chính anh cũng không rõ mình đã viết bao nhiêu bài hát.
Anh biết một nhà sản xuất có trong tay ít nhất 900 bài hát của anh; anh ước tính mình đã sáng tác ít nhất 1.000 bài. “Nếu tôi làm bất kỳ thứ gì cho một nhóm khác, những người ở đây sẽ cho tôi nếm mùi. Vì vậy, tôi không bao giờ làm vậy, tôi chỉ làm cho cùng một nhóm.” Giống như những người khác, anh cho biết những lời đe dọa kiểu như “chúng sẽ cắt lưỡi mày” là chuyện thường gặp.
Big Los cũng cho biết căng thẳng sẽ gia tăng khi các thành viên băng đảng muốn có thứ gì đó “nặng đô” hơn từ các rapper sáng tác về họ – chủ yếu là những lời đe dọa nhằm vào các contrario. Do vậy, anh phải biết cách tự bảo vệ và kiềm chế khi có bất kỳ việc gì liên quan đến đối tượng sáng tác của anh và kẻ thù của họ.
“Các anh có ở ngay đó, trước mặt tôi, khi chúng bắn tôi không? Không. Thế nên mọi chuyện là như vậy,” anh nói. Anh nhấn mạnh rằng các khách hàng của mình hiểu rằng anh đơn giản chỉ đang tự bảo vệ mình, giống như những gì chính họ cũng đang làm trong thời buổi bạo lực này.
Big Los cũng cho biết căng thẳng sẽ gia tăng khi các thành viên băng đảng muốn có thứ gì đó “nặng đô” hơn từ các rapper sáng tác về họ
Với ca khúc “Alto Caliber,” anh đã phải đối mặt với một vấn đề tương tự. Anh đã phát hành cái mà anh gọi là “phiên bản thô” của bài rap này với người anh em và rapper đồng nghiệp Chino mà lời rap trong đó cảnh báo rằng khi thành viên nọ ra tù, “sé los va a cargar la verga” – có thể được dịch tương đối là “anh ta sẽ cho tất cả nếm mùi.”
Vì “Alto Calibre” nói về một thành viên ở Reynosa, “nên tôi đã phải tới nói chuyện với trùm chính ở đó và tới trình diện ở Matamoros,” Big Los chia sẻ khi đang ngồi trong studio tại nhà của anh ở McAllen, Texas, trong khi đang cuốn một điếu cần sa. Anh cũng đã xin phép biểu diễn một buổi và sống ở đó.
Ông trùm đã chấp thuận, và sau đó, Big Los chia sẻ rằng cuộc sống ở Matamoros rất “thoải mái.” Anh đã tiến hành quay video solo có thể coi là nổi tiếng nhất của mình cho bài “Alto Calibre” – một tác phẩm dài 6 phút rưỡi mà nếu Ron Isley xem được hẳn sẽ cảm thấy tự hào, với những cảnh quay một madrina, hay “tú bà” cùng đội ngũ “nhân viên” của mình giữa vô vàn món vũ khí nguy hiểm – và anh đã bỏ đi câu rap gây hấn nọ.
Big Los cho biết sau một năm ở Matamoros, anh đã được đưa trở lại Mỹ vào năm 2016 thông qua một điểm trung chuyển đặc biệt mà chỉ các thành viên cấp cao trong băng đảng mới sử dụng để vượt biên.
Anh đã quay trở lại Texas, cố gắng lo liệu cho tình trạng pháp lý của mình, và tiếp tục sáng tác bài hát cho băng đảng Gulf. Nhưng khi còn ở Matamoros, Big Los đã thu âm một trong những bài hát nổi tiếng nhất của mình với 5050, một rapper ma túy khác.
Bài hát không phải là một bài “đề tặng” mà là một bản ballad về tình yêu mang tên “Amor Malandro.” Cả hai nghệ sỹ, Big Los và 5050, đều dùng từ “malandro” – dịch sát nghĩa nhất là “du côn.” Big Los đã phát hành một album gồm các bài hát “đề tặng” mang tên Dedicaciones Malandros. 5050 đã xăm dòng chữ “Flow Malandro” được viết bằng những chữ cái in đậm lên cổ và ngực mình.
Một trong những bài rap ma túy nổi tiếng nhất của 5050 là “Malandro Graduado.” Mặc dù bài rap này là một bài “đề tặng”, nó hoàn toàn có thể là một phép ẩn dụ đối với bản thân 5050, vì cuộc đời anh chưa bao giờ tách biệt khỏi các băng đảng.
5050 lớn lên ở một khu dân cư khó khăn ở Matamoros, khi mẹ anh làm việc cật lực chỉ để kiếm được những đồng lương còm cõi ở một trong vô số các maquiladora – nhà máy sản xuất hàng xuất khẩu rẻ tiền, chủ yếu sang Mỹ – trong thành phố.
Năm 16 tuổi, anh cũng vào làm việc tại một maquiladora, nhưng sau 6 tháng anh đã quyết định bỏ việc, kiếm sống trên đường phố giống như bạn bè anh vào năm 2007. Anh đã trải qua 2 năm làm puntero – tức là người bán lẻ ma túy.
Sau 2 năm, anh đã tiếp quản một điểm bán lẻ. Trong thời gian này, anh bắt đầu hát rap và đã thu âm một bài nói về cuộc sống đường phố. Một người bạn của anh đã nghe được nó và đề nghị anh sáng tác một bài “đề tặng” vào năm 2010. “Bài hát đầu tiên tôi sáng tác là cho một trong những người anh em từng làm việc với tôi,” 5050 cho biết. “Nhưng giờ nó chết rồi… Nó là một kẻ ám sát.”
Bài hát đó mang tên “Escorpion 41” – mã số của người bạn này trong Scorpions, một đơn vị kiểu quân đội thuộc băng Gulf khi đó đang kiểm soát Matamoros.
“Sau đó tôi bắt đầu viết các bài hát cho những người ở cấp cao hơn,” anh cho biết và khẳng định anh đã viết 340 bài hát từ đó đến nay, trong đó có 250 bài “đề tặng,” nhiều bài được đăng tải trên Youtube, “từ ông trùm các plaza cho tới bảo vệ, từ cấp cao nhất đến thấp nhất.”
Băng Gulf là một trong những băng nhóm lâu đời nhất ở Mexico, có nguồn gốc từ thời kỳ Cấm đoán và đã mở rộng sang cocain vào thập niên 80 và 90 của thế kỷ trước. Khét tiếng nhất trong băng Gulf có lẽ là trùm ma túy Osiel Cárdenas Guillén – triều đại của ông trùm này đã biến Tamaulipas thành nơi được cho là bang nguy hiểm nhất ở Mexico.
Khi Cárdenas nắm quyền kiểm soát băng đảng vào cuối những năm 1990, ông trùm này đã thuê một số quân nhân Mexico đào ngũ để thành lập đội cảm tử cho riêng mình, được gọi là đội Zetas. Sau khi Cárdenas bị bắt vào năm 2003 và bị dẫn độ 4 năm sau đó, băng Gulf phải đối mặt với tương lai không chắc chắn, vì 2007 cũng là năm tổng thống Felipe Calderón bắt đầu huy động quân đội Mexico chống lại tội phạm có tổ chức.
Trong 10 năm kể từ khi chính phủ Mexico tuyên chiến với các băng đảng ma túy trên khắp đất nước, hơn 150.000 người đã thiệt mạng và khoảng 28.000 người mất tích.
Đến năm 2010, nhóm Zeta tách khỏi bang Gulf, giờ đây do người anh em của Cárdenas, Antonio Cárdenas hay còn gọi là Tony Tormenta, kiểm soát. Ông trùm mới này cũng thành lập đội cảm tử của riêng mình mang tên Scorpions. Nhóm Zetas và băng Gulf đã gây chiến với nhau vì Tamaulipas, còn quân đội thì đối chọi với cả 2 nhóm; Tamaulipas trở thành vùng chiến sự.
Khi quân đội bắn hạ Tony Tormenta trong một cuộc đấu súng kéo dài 8 giờ đồng hồ vào ngày 5/11/2010 ở Matamoros, 5050 đã cho ra mắt vài bài rap về nhóm Scorpions và băng Gulf – đồng nghĩa với một án tử hình nếu anh bị nhóm Zetas tìm thấy.
“Tôi đã nói rất nhiều điều, những điều không thể tha thứ được,” 5050 chia sẻ với thái độ bồn chồn trong một nhà hàng ở Matamoros. “Có những người ghét tôi, và họ sẽ không quên điều đó. Vì vậy, tôi không thể bỏ đi được.”
Phóng viên phải mất 2 ngày mới tìm được 5050 sau khi anh không tới buổi gặp mặt đầu tiên giữa họ và lờ đi nhiều cuộc gọi và tin nhắn từ phía phóng viên. Vài ngày sau, khi mà cuối cùng họ cũng gặp nhau, đôi mắt anh đỏ ngầu; anh nói nhanh và nhiều về những vấn đề trong đời sống cá nhân của mình khi lái chiếc PT Cruiser của mình giữa những làn xe cộ ở Matamoros. Vài giờ sau, khi đang ăn taco ở ngoại ô thành phố, anh mới thừa nhận mình đã tự cô lập suốt 3 ngày liền với cocain, crack (cocain dạng vụn) và ma túy đá.
Nhưng ở Matamoros, 5050 đã gây được ấn tượng với giới trẻ trong thành phố, như một kẻ tự nhận là du côn khu ổ chuột chuyên hát những bài ballad đường phố, một 2Pac địa phương.
Ở nhà hàng, người ta gọi tên anh; khi đang đi bộ qua khu trung tâm lịch sử của thành phố khi đã quá nửa đêm, 2 thanh niên trẻ chạy xuống phố tới chỗ 5050 và đề nghị anh chụp ảnh cùng. Ngay cả với danh tiếng ở địa phương, anh vẫn cảm thấy không thể rời khỏi thành phố này, dù chỉ là đến Reynosa, chứ chưa nói tới sang một bang khác.
“Tôi đang cố gắng sáng tác những bài hát kiểu khác, để tôi có thể rời khỏi đây và trở thành một rapper bình thường, nhưng điều đó thật khó khăn,” 5050 nói. Ngoài những bài “đề tặng” đường phố đầy chất soul của anh như “La Vida Es Un Riesgo” hay “Mi Testamento”, anh cũng sáng tác nhiều bài ballad thể loại club trap như “Ando En La Disco.” “Họ sẽ luôn nghe được những bài hát của tôi trên YouTube, và sẽ coi tôi là một rapper ma túy.”
Rap ma túy có thể có nguồn gốc từ bài hát “El Tigre” của MC Babo, một thành viên của nhóm rap gangster nổi tiếng nhất Mexico Cartel de Santa. Bài rap này được cho là bài “đề tặng” đầu tiên dành cho một thành viên của băng Gulf, được phát hành vào khoảng năm 2009.
Mặc dù Cartel de Santa đã tránh không sáng tác thêm bài rap ma túy nào khác, song thể loại này đã nhanh chóng thu hút bộ đôi hip-hop Cano và Blunt ở Reynosa, cũng như Mexican Boy ở Matamoros. Họ đã khởi đầu cho sự phát triển của các bài “đề tặng” vào khoảng năm 2010. Tuy nhiên, các rapper nổi tiếng và phổ biến nhất từng xuất hiện trong giới này chính là Big Los và 5050.
Không thể rời khỏi thành phố mà không cảm thấy bất an, 5050 ở lại Matamoros trong bối cảnh băng Gulf, tổ chức mà những bài rap của anh ca ngợi, ngày càng trở nên kém hùng mạnh hơn trước. “Sau khi các señor bị hạ bệ, mọi chuyện bắt đầu trở nên bất ổn,” 5050 cho biết. “Họ là những ông trùm biết cách kiểm soát tội phạm, khi đó có ít bạo lực và các vụ bắt cóc hơn.”
Không thể rời khỏi thành phố mà không cảm thấy bất an, 5050 ở lại Matamoros trong bối cảnh băng Gulf, tổ chức mà những bài rap của anh ca ngợi, ngày càng trở nên kém hùng mạnh hơn trước.
Sự phân tách của băng Gulf là một ví dụ rõ ràng cho thất bại của chiến lược 2 gọng kìm của chính phủ Mexico trong việc chống lại tội phạm có tổ chức; bắt giữ các señor cấp cao có thâm niên, đồng thời triển khai các lực lượng an ninh liên bang tới các khu vực xảy ra bạo lực ngoài tầm kiểm soát.
Khi rap ma túy manh nha trong khu vực cũng là lúc bạo lực bắt đầu. Chính phủ Mexico khẳng định từ năm 2010 đến 2016, đã có hơn 4.900 người bị giết hại ở Tamaulipas, và trên toàn quốc, bang này đứng đầu về số lượng người mất tích khi băng Gulf bị tan rã thành nhiều nhóm nhỏ xung đột với nhau, đồng thời đối đầu với nhóm Zetas, kẻ thù siêu bạo lực vốn có nguồn gốc từ chính băng này.
Nhiều người cũng cho rằng số liệu của chính phủ là thấp hơn thực tế, khi những hành động tàn bạo không ngừng tích lũy ở bang này, chẳng hạn như vụ giết hại hàng loạt 193 người ở thị trấn San Fernando vào tháng 3/2011, và việc phát hiện ra vô số ngôi mộ tạm trên toàn bang.
Các nhà báo địa phương hầu như không còn đưa tin về tình trạng bạo lực nữa vì nhận được quá nhiều lời đe dọa tính mạng. Giờ đây những nhà quan sát cuộc chiến chống ma túy của Mexico khó có thể không thừa nhận rằng Tamaulipas là bang bị bưng bít nhiều nhất ở Mexico.
Và mặc dù cái chết của Tony Tormenta cuối cùng đã dẫn tới cái kết cho nhóm Scorpions, nhưng nhóm này vẫn chưa bị tuyệt diệt, mà đã biến thành Cyclones, một nhóm vẫn liên kết với các thành viên còn lại của gia đình Cárdenas Guillén đang kiểm soát Matamoros.
Cái chết của Samuel Flores Borrego, hay còn gọi là Metro 3, vào tháng 9/2011 ở Reynosa được coi là cái kết cho các cựu thành viên lâu năm của băng Gulf. Là một nhân vật mang tính biểu tượng trong băng Gulf, Borrego được nhắc tới nhiều lần trong các bài rap. Hoàn cảnh cái chết của hắn, được cho là một sự phản bội giữa Matamoros và Reynosa, đã gây ra sự phân chia vẫn hiện hữu ngày nay trong nội bộ băng Gulf.
Chứng kiến tình hình bạo lực tăng vọt trong mùa Hè, Reynosa hiện đang thuộc sự kiểm soát của một nhóm phe phái của phe Metro 3 trong băng, phe Metros, được biết đến với tên gọi Los Lobos (có nghĩa là “những con sói”).
Trong những ngày phóng viên tác nghiệp ở Reynosa, chính phủ Mexico đã đẩy mạnh cuộc săn lùng lãnh đạo nhóm này là Comandante Toro. Chính phủ đã đưa ra một tuyên bố trong đó cảnh báo rằng nếu người dân nghe thấy tiếng trực thăng, họ không nên ra ngoài, vì “mỗi người phải chịu trách nhiệm cho an ninh của mình.”
“Tình hình trước đây tốt hơn vì chúng tôi có thể đi bộ ra đường,” Lirik Dog chia sẻ tại phòng thu trong nhà của anh, vốn thuộc một khu dân cư phức tạp, ở Reynosa. Anh là một thành viên của nhóm rap gangster mang tên Crazy Family. “Giờ đây chúng tôi không thể ra đường vào ban đêm, chúng tôi chỉ có thể gặp nhau ở đây.”
Nhóm của Lirik Dog xuất hiện để tổ chức một bữa tiệc thịt nướng ở nhà anh. Buổi tối muộn, nghe thấy tiếng súng nổ, họ tắt nhạc. “Nghe thấy cái đó không?” thành viên của nhóm, Fino Smoke, nói bằng tiếng Anh; anh từng sống ở Atlanta trước khi bị trục xuất sang Mexico. Các thành viên của Crazy Family bước ra ngoài khoảng sân nhỏ trong không khí đầu mùa xuân để nhìn ra đêm tối, tìm kiếm những chiếc máy bay trực thăng.
Nhiều ngày trước đó, và nhiều ngày sau đó, đã có những vụ đấu súng giữa máy bay trực thăng và tay chân của Comandante Toro mà không có kết quả. Sáu tuần sau, vào cuối tháng 4, quân đội Mexico cuối cùng đã hạ gục được Toro; nhiều bức ảnh được lan truyền trên các trang web tội phạm thế giới ngầm ghi lại hình ảnh gương mặt của Commandante Toro lỗ chỗ đạn.
Nhưng đối với Crazy Family – Lirik Dog, Fino Smoke, Cienbolas và Pithbull – đó chỉ là một ngày bình thường ở Reynosa. Và âm nhạc của họ phản ánh điều đó. Crazy Family đã phát hành một số bài rap gangster, như “Me Vale” và “Quieren Ser Como Yo”, với nội dung mơ hồ nói về cuộc sống đường phố. Nhưng khi chủ đề chuyển sang rap ma túy, 3 thành viên còn lại của Crazy Family ngoài Lirik Dog ra hầu như không có gì để nói.
“Đó là việc của anh ấy,” Cienbolas nói, chỉ vào Lirik Dog. Anh gật đầu. Cả 3 thành viên này đều có các công việc hợp pháp khác; Lirik Dog là người duy nhất trong số họ kiếm tiền nhờ các bài “đề tặng” dính dáng đến ma túy.
Nhưng mặc dù Lirik Dog không rap cho nhóm nào khác ngoài băng Gulf, nhưng anh từng hợp tác trong một bài hát có tựa đề “Chester” với rapper Mr. Tyson cho một kẻ thù khác của băng Gulf: quân đội.
Mr. Tyson sáng tác cái mà anh gọi là “wacho rap” – wacho là một từ gây phản cảm mà các thành viên băng đảng sử dụng để nói về các quân nhân Mexico và từ đó đã được chính các binh lính sử dụng để nói về mình khi nói chuyện với nhau.
“Anh em tôi, phần lớn gia đình tôi, chú bác tôi, ông tôi… hầu hết gia đình tôi đều từng trong quân đội,” Mr. Tyson chia sẻ trong một cuộc trò chuyện tại công viên Olympic ở Matamoros vào đầu năm nay. “Tôi bắt đầu sáng tác các bài hát cho barrio của mình… nhưng rồi anh tôi nhập ngũ. Tôi muốn biến câu chuyện của anh ấy thành bất tử.
“Tôi có thể gọi họ là wacho vì tôi là Mr. Tyson. Nhưng các anh thì không thể.”
Bài hát đầu tiên về quân đội của anh được dành tặng cho anh trai mình, có tựa đề là “Soldado Escalade.” Sau đó, các binh lính khác trong doanh trại của người anh được nghe bài hát và bắt đầu đề nghị Mr. Tyson sáng tác thêm. Từ đó đến nay, anh đã sáng tác hơn 100 bài “đề tặng” cho các lực lượng vũ trang trên toàn quốc.
Nhưng so với mức phí khiêm tốn của Lirik Dog, mức phí của Mr. Tyson thậm chí còn thấp hơn. Trong 4 rapper, chỉ có Mr. Tyson tính giá bằng đồng peso thay vì đồng USD và đưa ra mức giá 1500 peso, tức là khoảng 80 USD.
“Tôi có thể tính phí cao hơn, nhưng cách nghĩ của tôi là tôi biết các quân nhân kiếm được bao nhiêu tiền,” anh cho biết. (Đối với một người lính bộ binh bình thường, tổng thu nhập trung bình là vào khoảng 10.600 peso – khoảng 600 USD – một tháng.) “Tôi muốn đưa ra cho họ một mức giá mà họ có thể chi trả được.”
Mr. Tyson không thể chỉ dựa vào wacho rap để chi trả sinh hoạt phí, do vậy anh cũng làm thêm nghề thợ sơn tự do để kiếm sống. Nhưng đối với anh, việc đem lại một điều gì đó thúc đẩy một lối sống khác là điều đáng làm. Anh khẳng định rằng trong số 10 người anh từng quen đã gia nhập các băng đảng, chỉ có 2 người vẫn còn sống sót đến nay.
Anh trai của Mr. Tyson, được biết đến với biệt danh Escalade, đã xuất ngũ cách đây 1 năm rưỡi, nhưng khi lái chiếc xe Jeep màu đen của mình, anh vẫn tự hào bật những bài hát của em trai mình. Người anh trai chia sẻ rằng anh không thích rap ma túy.
“Đó là một sự phóng đại cuộc sống của một mafia. Nó làm cho giới trẻ nghĩ rằng cuộc đời của một malandro là cái gì đó rất tuyệt vời, nhưng không phải vậy,” Escalade lớn tiếng nói để át đi tiếng nhạc. “Các lực lượng vũ trang là con đường tốt hơn.”
Nhưng chính các lực lượng vũ trang cũng bị lôi kéo vào những cuộc tranh cãi của riêng họ. Quân đội Mexico đã phải đối mặt với một danh sách dài các cáo buộc lạm dụng nhân quyền, và Tamaulipas là một trong những bang mà ở đó quân đội nhiều lần bị buộc tội giết người không qua xét xử và gây ra các vụ mất tích cưỡng ép.
“Tình hình rất tệ. Việc của họ không phải là bảo vệ an ninh, trở thành cảnh sát, mà là để bảo vệ quốc gia trước những kẻ thù bên ngoài,” Mr. Tyson nói. “Giao cho họ việc này, rồi lại kiềm chế họ. Còn phe buôn ma túy thì có thể sử dụng đủ loại vũ khí chống lại họ.”
Mr. Tyson bật một trong những bài hát ưa thích của anh ở âm lượng cao nhất. Bài hát có cái tên rất thích hợp, “Escuadrones de la Muerte” – có nghĩa là những đội cảm tử. Nhưng anh cũng thừa nhận rằng mình có nghe rap ma túy, và anh không có thái độ thù địch gì đối với Big Los, 5050, Lirik Dog hay vô số nghệ sỹ khác trong giới này.
“Họ chỉ đang cố gắng kiếm tiền giống như tôi,” anh nói. “Mọi người làm những gì họ phải làm với tài năng của mình.”
Anh trai anh cười khẩy một cái, rồi nói rằng có một bài hát của các rapper ma túy mà anh thích. Anh bật bài “Amor Malandro,” bản ballad về tình yêu của những kẻ du côn do Big Los và 5050 sáng tác, mở âm lượng cao nhất và lái xe trên các con phố ở Matamoros./.