Bộ trưởng Hồ Đức Phớc cho biết năm 2022, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất và triển khai kịp thời các chính sách thu, chi ngân sách hỗ trợ cho các đối tượng chịu tác động nặng nề của dịch COVID-19, tạo động lực mới cho quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Đây cũng là trọng tâm của kế hoạch triển khai các giải pháp nhiệm vụ tài chính-ngân sách Nhà nước năm 2022 được Bộ trưởng Hồ Đức Phớc chia sẻ với độc giả Báo điện tử VietnamPlus nhân dịp Xuân Nhâm Dần.

Tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế

– Xin Bộ trưởng cho biết kỳ vọng đối với ngành Tài chính và tình hình kinh tế-xã hội năm 2022?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Năm 2021, trong bối cảnh đất nước gặp nhiều khó khăn, thách thức mới, đặc biệt là diễn biến phức tạp của đại dịch COVID-19 song dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương, sự đồng tình, ủng hộ, chia sẻ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, tăng trưởng kinh tế đạt 2,58%, các cân đối lớn được đảm bảo; trong đó nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước của ngành tài chính cũng đạt và vượt mục tiêu đề ra.

Tuy nhiên, ngành tài chính nhận diện những khó khăn của nền kinh tế Việt Nam trong năm 2022 sẽ tiếp tục kéo dài do ảnh hưởng của dịch COVID-19 với những biến thể mới, phức tạp. Kinh tế toàn cầu vẫn còn nhiều rủi ro như lạm phát tăng cao, khủng hoảng năng lượng, bất ổn vĩ mô từ kinh tế Trung Quốc, bong bóng tài sản, xu hướng thắt chặt chính sách tiền tệ tại Hoa Kỳ và các quốc gia khác… Những yếu tố này sẽ tác động đến kinh tế Việt Nam.

Do đó, việc phục hồi và phát triển kinh tế là nhiệm vụ hết sức quan trọng và cần sự phối hợp của nhiều bộ, ngành nhằm tháo gỡ các vướng mắc về cơ chế, chính sách và đưa ra các biện pháp hỗ trợ cho doanh nghiệp, người dân.

Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đặt ra mục tiêu hoàn thành tốt các nhiệm vụ được Đảng, Quốc hội và Chính phủ giao với trọng tâm huy động, phân bổ các nguồn lực cho phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội. Theo đó, bộ sẽ tập trung thực hiện các nhiệm vụ xây dựng, hoàn thiện thể chế, chính sách tài chính-ngân sách Nhà nước, sắp xếp tổ chức bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực-hiệu quả, đẩy mạnh cải cách hành chính, đẩy nhanh xây dựng chính phủ số.

Đặc biệt, bộ sẽ tiếp tục nghiên cứu, đề xuất, triển khai kịp thời các chính sách thu, chi ngân sách hỗ trợ cho các đối tượng chịu tác động nặng nề của dịch COVID-19, tạo động lực mới cho quá trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội.

Năm 2021, tăng trưởng kinh tế đạt 2,58%, các cân đối lớn được đảm bảo; trong đó nhiệm vụ thu, chi ngân sách nhà nước của ngành tài chính cũng đạt và vượt mục tiêu đề ra

Bên cạnh đó, bộ cũng tổ chức điều hành chi ngân sách nhà nước năm 2022 theo dự toán, chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, dành nguồn lực cho phòng, chống dịch COVID-19, hỗ trợ phục hồi kinh tế và dự phòng cho những trường hợp bất khả kháng, thiên tai, dịch bệnh… phát sinh; quản lý chặt chẽ bội chi ngân sách nhà nước, kiểm soát chặt chẽ nợ công, các nghĩa vụ nợ dự phòng của ngân sách nhà nước, nợ của chính quyền địa phương, nhằm đảm bảo mức vay nợ trong hạn mức được duyệt, kiểm soát các chỉ tiêu an toàn nợ công trong phạm vi ngưỡng, trần theo quy định.

Mặt khác, bộ cũng triển khai các giải pháp nhằm phát triển bền vững, vận hành an toàn, thông suốt thị trường tài chính và dịch vụ tài chính; thực hiện quản lý giá theo nguyên tắc thị trường, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế; đẩy mạnh tái cấu trúc, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp; tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch trong quản lý thu-chi ngân sách nhà nước, tài sản công, đất đai và tài nguyên; tích cực, chủ động hội nhập tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại.

Tiếp tục triển khai các giải pháp hỗ trợ về thuế

– Thưa Bộ trưởng, đại dịch COVID-19 ảnh hưởng nghiêm trọng tới mọi lĩnh vực của nền kinh tế trong năm 2021, song với sự chủ động và nỗ lực, ngành tài chính đã sớm về đích thu ngân sách Nhà nước. Bước sang năm 2022, Bộ Tài chính đưa ra các giải pháp gì để nuôi dưỡng, tăng thu ngân sách bền vững mà không phải dựa vào các khoản thu đột biến?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Trong bối cảnh dịch bệnh COVID-19 vẫn diễn biến phức tạp, để có thêm nguồn lực cho Nhà nước thực hiện chương trình phục hồi kinh tế, đảm bảo an ninh quốc phòng, an sinh xã hội và nhiệm vụ chi cho công tác chống dịch, Bộ Tài chính sẽ chỉ đạo toàn ngành quyết tâm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ thu ngân sách nhà nước năm 2022 đã được Quốc hội, Chính phủ giao.

Theo đó, các giải pháp trọng tâm là điều hành chính sách tài khóa chủ động, phối hợp chặt chẽ, hiệu quả với chính sách tiền tệ và các chính sách khác nhằm ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát theo mục tiêu đề ra, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế. Bên cạnh đó, bộ tiếp tục hoàn thiện trình các cấp có thẩm quyền và triển khai các giải pháp hỗ trợ về thuế trong Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội giúp cho doanh nghiệp và người dân ổn định, khôi phục sản xuất kinh doanh, thúc đẩy phát triển kinh tế-xã hội, tạo nguồn thu vững chắc cho ngân sách Nhà nước.

Năm 2022, bộ sẽ triển khai cải cách thủ tục hành chính về thuế, đơn giản hóa điều kiện kinh doanh, đẩy mạnh điện tử hóa quản lý thuế trên phạm vi cả nước ở tất cả các khâu. Ngoài ra, ngành cũng tập trung tháo gỡ, giải quyết kịp thời khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp, cải thiện hơn nữa môi trường kinh doanh, từ đó tạo điều kiện thuận lợi để các doanh nghiệp có thể phát triển ổn định, phục hồi nhanh hoạt động sản xuất-kinh doanh ngay sau khi dịch bệnh được khống chế. Công tác đẩy mạnh thu hút đầu tư, tăng thêm năng lực sản xuất mới cũng được chú trọng nhằm thúc đẩy tăng trưởng kinh tế, tạo cơ sở để tăng thu cho ngân sách Nhà nước.

Để đạt được kết quả đề ra, toàn ngành cam kết thực hiện tốt Luật Quản lý thuế, bảo đảm thu đúng, đủ, kịp thời đồng thời quản lý hiệu quả các nguồn thu mới phát sinh từ các giao dịch thương mại điện tử và nền kinh tế số.

Trên có sở đó, ngành tiếp tục thực hiện quyết liệt công tác quản lý thu ngân sách Nhà nước, chống thất thu thuế, chống chuyển giá, trốn thuế, tăng cường giám sát kiểm tra thực hiện thủ tục hải quan, kiểm tra sau thông quan, thanh tra chuyên ngành, đấu tranh chống buôn lậu, gian lận thương mại, giảm tỷ lệ nợ thuế, kiểm soát chặt chẽ hoàn thuế giá trị gia tăng, đẩy nhanh triển khai hóa đơn điện tử trên phạm vi toàn quốc…

Ngành sẽ thực hiện nghiêm quy định về đấu giá khi thực hiện bán, chuyển nhượng, cho thuê tài sản công, giao đất…; đẩy mạnh sắp xếp, cơ cấu lại, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại các doanh nghiệp theo các đề án đã được phê duyệt để huy động kịp thời nguồn thu từ thoái vốn vào ngân sách nhà nước theo dự toán được giao.

Bộ Tài chính sẽ thực hiện các giải pháp quản lý chặt chẽ đối với các thị trường tài chính, tiền tệ, bất động sản, thị trường chứng khoán

Trong năm, Bộ Tài chính sẽ tăng cường sự phối hợp các bộ, ngành và địa phương trong việc thực hiện các chính sách tài khóa, tiền tệ cùng với việc thực hiện các giải pháp quản lý chặt chẽ đối với các thị trường tài chính, tiền tệ, bất động sản, thị trường chứng khoán, quản lý thu, chống thất thu, trốn thuế, xử lý nợ đọng thuế…; tăng cường quản lý thu ngân sách nhà nước phát sinh từ các hoạt động chuyển nhượng vốn, chứng khoán, chuyển nhượng bất động sản. Mặt khác, bộ cũng phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an, Bộ Công thương kiểm soát chặt chẽ về giá, chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả, hàng kém chất lượng, chống thất thu ngân sách nhà nước, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh để khuyến khích, thu hút đầu tư.

Thêm nữa, Bộ Tài chính sẽ phối hợp với các bộ, ngành để xây dựng, tham mưu cho cấp có thẩm quyền ban hành các giải pháp căn cơ nhằm hỗ trợ cho doanh nghiệp phát huy tất cả các nguồn lực để đẩy mạnh đầu tư, thúc đẩy tăng trưởng bền vững, góp phần tăng thu ngân sách nhà nước trong dài hạn, như đồng bộ hóa cơ chế, chính sách thu ngân sách nhà nước với các chính sách khác, đẩy mạnh cải cách, hiện đại hóa công tác quản lý thuế, nâng cao tính minh bạch, chuyên nghiệp, tạo môi trường kinh doanh lành mạnh.

Quản lý Nhà nước theo hướng hậu kiểm

– Tập trung đầu tư cho các công trình trọng điểm, mang tính lan tỏa cao là một trong những giải pháp giúp đẩy nhanh quá trình phục hồi kinh tế. Tuy nhiên, vấn đề phân bổ và giải ngân đầu tư công vẫn là “điểm mờ” trong bức tranh sáng của tổng thể nền kinh tế Việt Nam. Xin Bộ trưởng chia sẻ cách thức để đẩy nhanh việc giải ngân cũng như đảm bảo hiệu quả đồng vốn ngân sách?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Công tác giải ngân vốn đầu tư luôn được Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ quan tâm chỉ đạo sát sao. Năm 2021, Chính phủ đã có chỉ đạo quyết liệt để thúc đẩy giải ngân và thành lập Tổ công tác đặc biệt của Thủ tướng Chính phủ về rà soát, tháo gỡ khó khăn vướng mắc, thúc đẩy thực hiện dự án đầu tư tại các bộ, ngành, địa phương. Đầu tháng 12/2021, Thủ tướng Chính phủ đã thành lập 6 Tổ công tác do lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ trưởng Bộ Tài chính làm trưởng đoàn để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc nhằm đẩy mạnh giải ngân tại 41 bộ và 30 địa phương.

Bám sát chỉ đạo điều hành của Chính phủ và chương trình, kế hoạch được giao, Bộ Tài chính đã thực hiện nhiều giải pháp để góp phần thúc đẩy giải ngân vốn đầu tư công. Cụ thể, Bộ Tài chính có văn bản gửi các bộ, ngành, địa phương đôn đốc phân bổ chi tiết kế hoạch vốn đầu tư nguồn ngân sách Nhà nước, rà soát, có ý kiến kiểm tra phân bổ theo quy định của Luật ngân sách Nhà nước để các đơn vị phân bổ chi tiết cho các dự án đúng quy định, đồng thời phối hợp với các đơn vị để nhập, phê duyệt kịp thời kế hoạch vốn đầu tư lên hệ thống Tabmis làm cơ sở kiểm soát, thanh toán vốn ngay từ đầu năm 2021.

Bộ cũng tổ chức các hội nghị trực tuyến, tọa đàm với các bộ, cơ quan trung ương và địa phương, các nhà tài trợ dự án ODA và vay ưu đãi… nhằm tập trung tháo gỡ các vướng mắc trong công tác giải ngân thuộc thẩm quyền của Bộ Tài chính và đề xuất Thủ tướng Chính phủ các biện pháp về giao vốn, phân bổ chi tiết kế hoạch vốn, giải pháp đẩy nhanh tiến độ thẩm định vay, tiến độ rút vốn.

Về công tác xây dựng cơ chế chính sách, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung về cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ (có hiệu lực từ ngày 1/10/2021) nhằm tháo gỡ các vướng mắc đối với các dự án cho vay lại; Nghị định về quản lý, thanh toán, quyết toán sử dụng vốn đầu tư công, từ đó tạo cơ sở pháp lý đồng bộ bao quát các nguồn vốn đầu tư công và quy định quy trình quản lý, thanh toán vốn đầu tư nguồn ngân sách nhà nước theo hướng hậu kiểm, rút ngắn thời gian thanh toán vốn từ 4 ngày xuống còn 1 ngày (với khoản tạm ứng và 80% khoản thanh toán khối lượng hoàn thành theo hình thức thanh toán trước, kiểm soát sau), đối với các khoản thanh toán còn lại cũng chỉ tối đa không quá 3 ngày làm việc kể từ ngày nhận được đầy đủ hồ sơ hợp lệ. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng tham mưu Chính phủ quy định các cơ chế nhằm quản lý tạm ứng để đảm bảo nguồn vốn được sử dụng tập trung vào công trình, tránh tạm ứng quá nhiều nhưng không có khối lượng.

Thủ tướng Chính phủ đã thành lập 6 Tổ công tác do lãnh đạo Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư và Bộ trưởng Bộ Tài chính làm trưởng đoàn để kiểm tra, đôn đốc, tháo gỡ các khó khăn vướng mắc nhằm đẩy mạnh giải ngân tại 41 bộ và 30 địa phương.

Bộ đã thực hiện báo cáo Thủ tướng Chính phủ tình hình thanh toán vốn đầu tư công định kỳ để phục vụ công tác chỉ đạo điều hành, từ đó tham gia kịp thời đề xuất Chính phủ các giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công. Cụ thể, bộ đã kiến nghị tăng cường vai trò của người đứng đầu trong đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, tăng cường công tác quản lý, theo dõi, giám sát, cập nhật thông tin giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công hằng năm.

Với các chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và sự phối hợp của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính, các bộ, ngành, địa phương đã đẩy mạnh thực hiện dự án đầu tư công từ ngân sách Nhà nước. Theo đó, tỷ lệ ước giải ngân đến 12/2021 đạt 77,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao (riêng trong quý IV/2021, tỷ lệ giải ngân tăng từ 44,07% đến 77,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao).

–  Chín tháng kể từ khi ông đảm nhiệm cương vị Bộ trưởng Bộ Tài chính là giai đoạn nền kinh tế chịu tổn thương sâu sắc bởi dịch bệnh. Trong thời điểm kết thúc năm cũ, chuẩn bị bước sang năm mới, cảm xúc của ông ngay lúc này là gì?

Bộ trưởng Hồ Đức Phớc: Tôi nhận trọng trách là Bộ trưởng Bộ Tài chính từ tháng 4/2021, thời điểm làn sóng dịch bệnh lần thứ tư bắt đầu bùng phát và lan rộng ở nhiều địa phương; trong đó tại các địa phương trọng điểm kinh tế, đông dân cư, dịch COVID-19 không chỉ ảnh hưởng lớn đến đời sống của người dân mà còn tác động mạnh mẽ đến nền kinh tế và tài chính-ngân sách nhà nước.

Trong bối cảnh đó, thực hiện chủ trương và các chỉ đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ, tôi và các đồng chí Lãnh đạo Bộ Tài chính cùng toàn thể đội ngũ công chức, viên chức ngành tài chính đã đoàn kết, chung sức, đồng lòng, bám sát tình hình thực tiễn, chủ động đề xuất và tổ chức triển khai thực hiện có hiệu quả các giải pháp chính sách tài khóa, góp phần tích cực vào việc thực hiện thắng lợi “mục tiêu kép” là vừa phòng, chống dịch hiệu quả, bảo vệ sức khỏe nhân dân, vừa phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội trong trạng thái bình thường mới.

Đạt được kết quả nêu trên là nhờ có sự lãnh đạo thống nhất của Trung ương Đảng, trực tiếp, thường xuyên là Bộ Chính trị, Ban Bí thư, sự giám sát hiệu quả của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, sự chỉ đạo, điều hành quyết liệt của Chính phủ, các cấp, các ngành, các địa phương, sự đồng tình, ủng hộ, chia sẻ, tham gia tích cực của các tầng lớp nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp và đặc biệt là những nỗ lực trong năm vừa qua của toàn thể cán bộ, công chức, viên chức ngành tài chính.

Năm 2022 là năm có ý nghĩa quan trọng, tạo nền tảng thực hiện các mục tiêu của kế hoạch 5 năm 2021-2025, trong bối cảnh dự báo tình hình quốc tế, trong nước có những cơ hội, thuận lợi và khó khăn, thách thức đan xen nhưng khó khăn, thách thức nhiều hơn, Bộ Tài chính xác định mục tiêu, nhiệm vụ tài chính-ngân sách Nhà nước năm 2022 là: Huy động, phân bổ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực của Nhà nước để phòng, chống, kiểm soát dịch COVID-19; tận dụng tốt các cơ hội thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế-xã hội; tiếp tục giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát; bảo đảm quốc phòng, an ninh và an sinh xã hội; tiếp tục cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công; bảo đảm vai trò chủ đạo của ngân sách trung ương, phát huy sự chủ động của các bộ, ngành, địa phương; đẩy mạnh cải cách hành chính, hiện đại hóa gắn liền với sắp xếp lại tổ chức bộ máy, tinh giản biên chế, đổi mới khu vực sự nghiệp công lập; siết chặt kỷ luật, kỷ cương tài chính-ngân sách, triệt để tiết kiệm chi ngân sách Nhà nước.

– Xin trân trọng cảm ơn ông!