Jeff Bezos, nhà sáng lập kiêm giám đốc điều hành của Amazon là một trong những nhân vật quyền lực nhất của giới công nghệ với khối tài sản ròng trị giá khoảng 57 tỷ USD. Bản thân Bezos cũng nổi tiếng là một con người đầy động lực và siêu thông minh.
“Cửa hàng bán mọi thứ” của ông bán ra lượng hàng hóa trị giá hơn 100 tỷ USD mỗi năm.
Dưới đây là những điều bạn cần biết về chuyện đời của Bezos.
Mẹ của Jeff Bezos, bà Jackie mới chỉ là một thiếu nữ khi mang thai ông vào tháng 1 năm 1964. Sau đó, bà kết hôn với Mike Bezos, một người Cuba nhập cư. Ông Mike Bezos đã nhận cậu bé Jeff làm con nuôi. Mãi tới năm 10 tuổi, Jeff mới biết Mike không phải là cha ruột của mình, nhưng ông cho biết khi đó ông thấy bối rối vì phải đeo kính hơn là vì tin này.
Thực tế, Bezos là con trai ruột của Ted Jorgenson, và được thành hình khi cả Jorgenson và mẹ ông vẫn còn đang đi học. Trong những năm đó, Jorgenson là một thành viên của đoàn xiếc địa phương có tên Unicycle Wranglers (Tạm dịch: Những cao bồi trên xe đạp một bánh).
Họ biểu diễn các màn nhào lộn và chơi polo trên xe đạp một bánh tại các hội chợ và buổi diễn xiếc của hạt khi Jeff Bezos vẫn còn là một em bé. Theo Stone, Bezos đã chia sẻ việc mình được nhận nuôi với hai doanh nhân internet vĩ đại khác là Steve Jobs và Larry Ellison.
Năm Bezos 4 tuổi, mẹ ông đã nói với cha ruột của ông là hãy tránh xa khỏi cuộc đời họ. Khi Brad Stone phỏng vấn cha ruột của Bezos để lấy tư liệu cho cuốn sách “The Everything Store”, người cha không hề biết con trai mình đã thành công như thế nào.
Bezos đã bộc lộ trí thông minh từ khi còn rất nhỏ. Khi còn là một em bé, ông đã dỡ tung cái cũi của mình ra bằng một cái tuốc-nơ-vít vì muốn ngủ trên một chiếc giường thực thụ.
Từ 4 đến 16 tuổi, Bezos dành những mùa hè ở nông trang của ông bà ngoại ở Texas, làm những công việc ở nông trại như sửa cối xay gió hay thiến bò.
Ông ngoại ông, Preston Gise, là niềm cảm hứng lớn cho Bezos và đã giúp nuôi dưỡng niềm đam mê tri thức của ông. Trong một bài phát biểu khởi công hồi năm 2010, Bezos cho biết Gise đã dạy cho ông biết rằng “làm người tốt thì khó hơn làm người thông minh.”
Khi còn đi học, Bezos đã nói với các giáo viên ở trường rằng “tương lai của nhân loại không nằm ở hành tinh này.” Hồi nhỏ, ông từng muốn trở thành một doanh nhân vũ trụ. Bây giờ, ông đã sở hữu một công ty khám phá vũ trụ tên là Blue Origin.
Sau một mùa hè khổ ải làm việc tại một cửa hàng McDonald’s khi còn là thiếu niên, Bezos đã khởi động Viện Ước mơ, một trại hè kéo dài 10 ngày cho trẻ em cùng bạn gái của mình. Họ tính phí tới 600 USD một người, nhưng cũng đã thu hút được 6 học sinh đăng ký. Loạt truyện “Lord of the Rings” nằm trong danh sách những cuốn sách cần đọc.
Cuối cùng, Bezos được nhận vào đại học Princeton, chuyên ngành khoa học máy tính. Sau khi tốt nghiệp, ông đã từ chối những lời mời việc làm từ Intel và Bell Labs để gia nhập một công ty khởi nghiệp tên là Fitel.
Sau khi rời Fitel, Bezos suýt chút nữa đã thành lập một công ty khởi nghiệp dịch vụ đưa tin qua fax với Halsey Minor, người sau này sáng lập nên CNET.
Thay vào đó, ông được nhận vào làm ở quỹ đầu tư thanh khoản D.E.Shaw. Chỉ 4 năm sau, ông đã lên tới chức phó chủ tịch cấp cao.
Cùng thời gian này, Bezos đã tham gia các lớp học khiêu vũ như một phần trong chương trình làm tăng lượng “phụ nữ xếp hàng” theo đuổi ông. Cũng giống như những người ở phố Wall có một quá trình làm tăng “dòng thỏa thuận” của mình, Bezos nghĩ về việc gặp mặt các cô gái theo một cách đầy tính phân tích.
Cuối cùng, ông kết hôn với MacKenzie Tuttle, một cộng tác viên nghiên cứu của D.E.Shaw vào năm 1993. Hiện bà đang là một tiểu thuyết gia.
Năm 1994, Bezos biết được rằng các trang web đã tăng trưởng 2.300% trong một năm. Con số này khiến ông kinh ngạc, và ông quyết định mình cần phải tìm một cách nào đó để tận dụng đà tăng nhanh chóng này. Ông lập danh sách 20 loại sản phẩm có thể bán trực tuyến và quyết định rằng sách là lựa chọn tốt nhất.
Bezos đã quyết định rời D.E.Shaw dù đang có một công việc rất tốt.
“Khi bạn ở giữa quá nhiều thứ, bạn có thể bị rối loạn vì những điều nhỏ nhặt,” ông chia sẻ. “Tôi biết khi tôi 80 tuổi, tôi sẽ chẳng bao giờ nghĩ về lý do tôi rời bỏ công việc ở phố Wall ngay giữa năm và tại thời điểm tệ nhất có thể. Đó không phải là điều bạn lo lắng khi bạn 80 tuổi. Đồng thời, tôi cũng biết rằng tôi sẽ rất hối hận nếu không tham gia vào cái gọi là Internet mà tôi nghĩ sẽ trở thành một sự kiện mang tính cách mạng. Khi tôi nghĩ theo hướng đó… việc ra quyết định bỗng trở nên vô cùng dễ dàng.”
“Tôi cũng biết rằng tôi sẽ rất hối hận nếu không tham gia vào cái gọi là Internet mà tôi nghĩ sẽ trở thành một sự kiện mang tính cách mạng”
Ông chủ của Bezos khi đó, David E. Shaw đã tìm cách thuyết phục Bezos ở lại. Nhưng Bezos đã quyết chí mở công ty riêng, và cảm thấy mình nên thử và thất bại tại một công ty khởi nghiệp thay vì chẳng thử nghiệm gì.
Và thế là Amazon ra đời. MacKenzie và Jeff đã bay tới Texas để mượn một chiếc xe từ cha ông, rồi lái tới Seattle. Bezos đưa ra những dự đoán doanh thu từ ghế khách trên suốt quãng đường, mặc dù cặp đôi có dừng lại một chút để ngắm mặt trời lặn ở rặng Grand Canyon.
Bezos đã lập ra Amazon.com trong một nhà để xe với một cái bếp lò. Ông tổ chức hầu hết các buổi họp ở Barnes & Noble gần đó.
Trong những ngày đầu, một cái chuông sẽ rung lên ở văn phòng mỗi khi có người đặt mua hàng, và tất cả mọi người sẽ tụ tập lại xem họ có quen vị khách hàng này không. Chỉ mất vài tuần để cái chuông réo liên tục, đến nỗi họ phải ngừng nó lại.
Trong tháng ra mắt đầu tiên, Amazon đã bán được sách cho người mua ở cả 50 bang và 45 quốc gia, và tiếp tục tăng trưởng. Amazon được niêm yết công khai vào năm 1997.
Khi bong bóng dotcom vỡ, các nhà phân tích đã gọi công ty là ‘Amazon.bomb.’ Nhưng công ty đã vượt qua giông bão và trở thành một trong số ít các công ty khởi nghiệp không bị cơn bão dotcom quét đi.
Khi bong bóng dotcom vỡ, các nhà phân tích đã gọi công ty là “Amazon.bomb” (quả bom Amazon). Nhưng công ty đã vượt qua giông bão và trở thành một trong số ít các công ty khởi nghiệp không bị cơn bão dotcom quét đi.
Cổ phiếu của Amazon tiếp tục tăng giá sau sự kiện này (tính tới đợt điều chỉnh thị trường gần đây). Không chỉ bán mỗi sách, trang web này còn bán gần như mọi thứ bạn có thể tưởng tượng ra, từ đồ gia dụng, quần áo tới các dịch vụ điện toán đám mây.
Có một sự thật thú vị là Amazon đã từng có những cái tên thực sự khủng khiếp. Để gợi nên sự kỳ diệu và mới mẻ của khả năng mua hàng trực tuyến, ban đầu Bezos đã đặt tên cho công ty là “Cadabra.” Cái tên này lập tức có vấn đề vì mọi người không nghe ra nó là gì khi được phát âm và thường nghĩ là “Cadaver” (xác chết).
Trong số những lựa chọn thay thế, Bezos khá thích “MakeItSo.com” (tạm dịch: Cứ làm thế đi), phần vì đó là câu cửa miệng của thuyền trưởng Jean-Luc Picard trong loạt phim Star Trek mà ông yêu thích. Có lúc ông đã thích cái tên Aard.com, nhờ khả năng đưa công ty lên đầu danh sách các trang web, và ông cùng vợ cũng đã đăng ký những cái tên như Awake.com, Browse.com, Bookmall.com, thậm chí cả cái tên hơi ghê là Relentless.com (“Không thương xót” – cái tên này vẫn sẽ dẫn bạn đến Amazon).
Cái tên Amazon đánh trúng tâm lý của Bezos nhờ sự tương đồng giữa tên dòng sông lớn nhất và cửa hàng sách lớn nhất thế giới.
Cuối cùng, vào tháng 10 năm 1994, Bezos tìm ra tên “Amazon” bằng cách lướt qua những từ bắt đầu bằng chữ A trong từ điển. Cái tên này đánh trúng tâm lý của ông nhờ sự tương đồng giữa tên dòng sông lớn nhất và cửa hàng sách lớn nhất thế giới.
Jeff Bezos là một ông chủ có yêu cầu cao và có thể bùng nổ trước mặt nhân viên. Siêu thông minh, đầy động lực và bị ám ảnh với từng chi tiết, Bezos kỳ vọng tất cả những người xung quanh mình cũng vậy. Nhân viên ở Amazon được cho là luôn sống trong nỗi sợ hãi về những cơn giận bùng nổ của Bezos, mà Stone ghi lại được dưới dạng hàng loạt những lời nhận xét làm bẽ mặt.
Chúng bao gồm, “Tại sao anh lại làm lãng phí cuộc sống của tôi?”, “Tôi xin lỗi, tôi đã uống mấy viên thuốc ngu ngốc của mình hôm nay chưa nhỉ?” và “Anh lười biếng hay chỉ là không đủ năng lực vậy?” Nhiều lời đồn nói rằng ông đã phải thuê một huấn luyện viên dạy cách lãnh đạo để học cách hạ giọng của mình xuống.
“Tại sao anh lại làm lãng phí cuộc sống của tôi?”, “Tôi xin lỗi, tôi đã uống mấy viên thuốc ngu ngốc của mình hôm nay chưa nhỉ?” và “Anh lười biếng hay chỉ là không đủ năng lực vậy?”
Bezos nổi tiếng với lệnh cấm các bài thuyết trình thực hiện trên Powerpoint ở Amazon. Thay vào đó, ông yêu cầu các nhân viên nộp báo cáo dài 6 trang về những đề xuất của họ nhằm khuyến khích tư duy phê phán qua những dấu gạch đầu dòng đơn giản.
Ông cũng nổi tiếng vì đã xây dựng văn hóa công ty khắc khổ, không cung cấp những đãi ngộ như thức ăn hay mát xa miễn phí.
Âm điệu tiếng cười của Bezos cũng là một điểm gây ấn tượng ở ông. “Đó là một âm thanh gây ngạc nhiên và khiến mạch đập nhanh mà ông dựa vào khi ngửa cổ ra sau, nhắm mắt lại và buông ra mới một tiếng gầm ở yết hầu, nghe như pha trộn giữa tiếng một con hải tượng đang giao phối và một dụng cụ chạy điện,” Stone mô tả trong cuốn sách tiểu sử về Bezos.
Tiếng cười nổi tiếng này luôn là điều tạo ấn tượng đầu tiên cho mọi người. Mackenzie chia sẻ với tờ Vogue rằng bà đã đem lòng yêu chồng nhờ nghe thấy âm thanh tiếng cười của ông vọng qua tường văn phòng của mình cả ngày. Em trai và em gái của Bezos từng phàn nàn là họ chẳng thể nghe được lời thoại trong những bộ phim mà ông dẫn họ đi xem khi còn bé.
Amazon suýt nữa đã đầu tư vào eBay, thậm chí mua lại công ty này nếu không phải một phần vì các giám đốc điều hành eBay “phát ghét” tiếng cười này của Bezos. Một số cựu nhân viên thậm chí còn nói rằng ông hay dùng tiếng cười này như một công cụ trừng phạt. Ở đoạn cuối cuốn sách, Stone tiết lộ rằng Darin Fala, một người bạn thân của Jorgenson đã tìm những đoạn video về Bezos trên mạng và thốt lên, “Cậu ta có tiếng cười của Ted! Gần như giống hoàn toàn luôn.”
Năm 1998, Bezos trở thành một trong những người đầu tiên đầu tư vào Google. Ông đã bỏ ra 250.000 USD để mua 3.3 triệu cổ phiếu khi công ty niêm yết chính thức ra công chúng năm 2004 – số cổ phiếu đó hiện có giá trị 2,2 tỷ USD. (Ông chưa tiết lộ mình còn nắm giữ cổ phiếu nào sau đợt phát hành ra công chúng lần đầu hay không).
Hiện nay, tài sản của Bezos trị giá 57 tỷ USD.
Bezos làm gì với tiền của mình? Năm 2012, ông đã ủng hộ 2,5 triệu USD để bảo vệ cho hôn nhân đồng giới ở Washington.
Bezos cũng đã quyên góp 42 triệu USD và một phần đất đai của mình ở Texas để xây dựng The Clock Of The Long Now, một chiếc đồng hồ ngầm dưới lòng đất có thể hoạt động trong 10.000 năm.
Vào tháng 8 năm 2013, Bezos đã mua lại tòa soạn báo The Washington Post với giá 250 triệu USD.
The Washington Post hiện đang phát triển rất nhanh. Tháng 10 năm ngoái, tờ báo này đã lần đầu đánh bại The New York Times ở mảng thu hút khách truy cập duy nhất. Trong tháng 11/2016, tờ báo này đã thu hút được 71,6 triệu khách truy cập duy nhất, tăng trưởng gần gấp 3 lần so với 2 năm trước khi Bezos mua lại công ty.
Tháng 11/2016, Washington Post đã thu hút được 71,6 triệu khách truy cập duy nhất, tăng trưởng gần gấp 3 lần so với 2 năm trước khi Bezos mua lại công ty.
Năm ngoái, Blue Origin, công ty không gian của Bezos cũng đã làm nên lịch sử khi trở thành một trong những công ty thương mại đầu tiên phóng thành công một tên lửa tái sử dụng.
Hứng thú của Bezos với việc bay lượn cũng đồng thời khiến ông gặp rắc rối. Năm 2003, Bezos suýt mất mạng trong một vụ va chạm máy bay trực thăng khi đang đi thị sát hiện trường cho cơ sở phóng thử tên lửa của công ty tại một vùng hoang vu ở Texas.
Tháng trước, ông cũng đã lái máy bay cá nhân để đưa một phóng viên của Washington Post bị Iran giam giữ về nhà.
Vào cuối năm 2013, Bezos đã gây xôn xao khi tuyên bố trong chương trình “60 Minutes” rằng Amazon đang nghiên cứu máy bay không người lái có thể giao các đơn hàng trong vòng 30 phút.
Ông sở hữu một căn nhà ở Lake Washington, cũng như một bất động sản trị giá 24,25 triệu USD ở Beverly Hills.
Amazon tiếp tục mở rộng các tham vọng phần cứng của mình. Công ty đã ra mắt thiết bị streaming truyền hình cũng như điện thoại thông minh của riêng minh trong vài năm gần đây.
Fire Phone là một cú vấp thảm hại, nhưng điều đó không ngăn Bezos tiếp tục đưa ra các sáng kiến phần cứng. Trong một cuộc phỏng vấn với Business Insider năm ngoái, ông nói, “Nếu bạn nhìn vào danh mục đầu tư thiết bị của chúng tôi theo hướng toàn cảnh, đội ngũ phần cứng của công ty đang làm việc rất tốt… Fire TV, Fire TV Stick-chúng tôi đang phải vất vả để sản xuất cho đủ. Với điện thoại thì, tôi chỉ mong các bạn hãy kiên nhẫn thêm.”
“Nếu bạn nhìn vào danh mục đầu tư thiết bị của chúng tôi theo hướng toàn cảnh, đội ngũ phần cứng của công ty đang làm việc rất tốt… Fire TV, Fire TV Stick-chúng tôi đang phải vất vả để sản xuất cho đủ.”
Thực tế, Amazon có rất nhiều ngành kinh doanh khác. Mảng phát triển nhanh nhất của công ty không phải là thương mại điện tử, mà là dịch vụ web Amazon, dịch vụ điện toán đám mây với doanh thu gần 8 tỷ USD hồi năm ngoái.
Chinh phục internet, tái phát minh lại ngành kinh doanh sách và trở thành một trong những người giàu nhất thế giới là quá đủ với hầu hết chúng ta, nhưng kế hoạch dài hạn của Jeff Bezos luôn là một điều lớn lao hơn: thiết lập một thuộc địa vĩnh viễn của con người trong vũ trụ. Mẹ ông vẫn còn bản sao một bài phát biểu của ông hồi còn đi học, tuyên bố tham vọng xây dựng một hạm đội các trạm không gian trên quỹ đạo có thể dùng làm nơi sinh sống và biến hành tinh thành một khu bảo tồn thiên nhiên rộng lớn. Và đó là lý do ông thành lập nên Blue Origin, một công ty có nhiệm vụ đưa các chuyến du hành không gian cá nhân trở nên dễ tiếp cận hơn với phạm vi công chúng rộng lớn hơn.
Và đừng mong đợi Bezos sẽ ngừng thử nghiệm những ý tưởng mới. “Điều thực sự quan trọng là, các công ty không liên tục thử nghiệm, không chấp nhận thất bại cuối cùng cũng sẽ lâm vào tình cảnh tuyệt vọng, nơi điều duy nhất họ có thể làm là cầu nguyện với Đức Mẹ rằng họ sẽ không bị xóa sổ,” Bezos chia sẻ trong cuộc phỏng vấn với Business Insider.
